Mısır tarafından Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) sunulan Kudüs’ün statüsüne ilişkin uluslararası karar tasarısının ABD tarafından veto edilmesiyle üzerine harekete geçen Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Filistin’deki barış sürecine aracılık yapacak BMGK’ya alternatif bir uluslararası mekanizma bulunması için Rusya ve Çin Halk Cumhuriyeti’ne temsilciler gönderdi.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu ise yarın, ABD Başkanı Donald Trump’ın, Kudüs’ü İsrail’in Başkenti olarak tanıma kararının reddedilmesine dair teklifi görüşmek üzere olağanüstü toplantı yapılacağını açıkladı.
Yemen ve Türkiye’nin, Arap Birliği ve İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) adına yapılan çağrı üzerine toplanacak 193 üye ülke, BM Genel Kurulu’nda, BMGK’nın aksine hiçbir ülkenin veto hakkı yok.
Mahmud Abbas tarafından Çin’e gitmek üzere görevlendirilen heyetin başında bulunan Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) Yürütme Komitesi Üyesi Ahmet Mecdelani, Çin seyahati öncesi yaptığı açıklamada, Abbas tarafından Rusya ve Çin’e gönderilen heyetlerin, iki ülke yönetimine Abbas’ın, Filistin’deki barış sürecine uluslararası gözlem gerektiği şeklindeki mesajını ulaştıracağını söyledi.
Mecdelani, “İsrail’e ve ABD’nin Kudüs kararına cevabımızı, ABD yönetiminin Filistin’deki barış sürecinden uzaklaştırılması ve işgalin sonlandırılarak, Başkenti Kudüs olan bir Filistin Devleti’nin kurulması için başta Avrupa Birliği (AB), Çin Halk Cumhuriyeti ve Rusya Federasyonu olmak üzere, dünyadaki büyük güçlere başvurarak vereceğiz” dedi.
Abbas tarafından, Rusya’ya gönderilen heyetin başında ise Dış İlişkiler Müsteşarı Nabil Şath bulunuyor. Bu girişimler, Filistin yönetiminin ABD’nin barış sürecindeki arabuluculuk rolünü reddetmekte kararlı olduğunu gösterirken, gözlemciler, ABD’nin süreçten uzaklaştırılarak yalnız bırakılmasının zor ve uzun zaman alacak bir girişim olduğunu ifade ediyor.
Filistin yönetimi, ABD’nin BMGK’da veto hakkı kullanmasından öfke duyarken, konuya ilişkin bir açıklama yapan Filistin Devlet Başkanlığı Resmi Sözcüsü Nebil Ebu Redine, “Barışın ve savaşın anahtarı olan Kudüs başta olmak üzere, Filistinlilerin bütün hakları verilmeden ve bağımsız bir Filistin Devleti kurulmadan bölgede barışı sağlamanın imkanı yoktur” ifadelerini kullandı.
Filistin yönetimi, Kudüs’ün demografisini ya da satatüsünü değiştirecek tek taraflı bir tasarruf ya da kararın meşru olamayacağını ön gören uluslararası karar tasarısının ABD’nin vetosu üzerine BMGK tarafından reddedilmesinden sonra kararı “Barış için birleşiyoruz” başlığı altında BM Genel Kurulu’na taşımayı kararlaştırmıştı.
Konuya ilişkin olarak, dün bir açıklama yapan Filistin Dışişleri Bakanı Riyad el-Maliki, “BMGK’ya sunduğumuz karar tasarısı, yasadışı kararından dönmesi ve uluslararası kanunlara uyması için ABD’ye bir fırsat verildi. Ancak ABD yönetimi, bunun yerine tarihsel olarak yanlış olan tarafta durmayı, sömürge, zulüm ve Ortadoğu’daki barışı engelleyen her türlü girişimin yanında durmayı seçti” dedi. ABD’ye Kudüs’e ilişkin kararından dönme çağrısı yapan el-Maliki, “BMGK’da veto hakkı kullanması, ABD’yi sorumluluklarından muaf tutmuyor. Bu veto, BM’nin ilkelerine, kuruluş bildirgesine ve kurumlarının işleyişine aykırıdır” şeklinde konuştu.
Yarın, Fransa’nın Başkenti Paris’e gidecek Abbas’ın Diplomasiden Sorumlu Müsteşarı Mecdi el-Halidi, Abbas’ın, Suudi Arabistan Kralı Selman Bin Abdulaziz ile görüşmesini bugün gerçekleştireceğini ve ikili arasındaki görüşmede, Trump’ın Kudüs’e ilişkin kararı ve ABD’nin BMGK’ya sunulan Kudüs tasarısını veto etmesi sonrasında gelişmelerin konuşulacağını aktardı. Suudi Arabistan ile Filistinliler arasında güçlü bir ilişki olduğuna değinen el-Halidi, Suudi Arabistan yönetiminin, Trump’ın kararını reddettiğini ve mevcut şartlarda bütün dünya ülkelerinin desteğinin alınması için istişarelerin sürdürülmesi gerektiğini vurguladığını sözlerine ekledi.
Filistin’den 5+1 önerisi
Abbas, Riyad ve Paris ziyaretlerinde, Filistin’deki barış sürecine arabuluculuk ve gözlemcilik yapacak, ABD’ye alternatif bir uluslararası mekanizmanın oluşturulmasının yolları hakkında istişarelerde bulunacak.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile yapacağı görüşmede, İran ile düzenlenen nükleer silah görüşmelerinde başarı elde eden 5+1 ülkelerine benzer bir uluslararası platform üzerinde duracak olan Abbas, Macron’u bu girişim için ikna etmeye çalışacak. Ancak, Filistin tarafının bu çabaları İsrail’in, ABD’ye alternatif kabul etmemesi engeline takılıyor.