Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, “demokratik geçişe” destek vermek amacıyla ekonomik ve toplumsal güçlüklere maruz kalan Tunus’a, devrimden 7 yıl sonra ziyarette bulundu.

Macron, ülkenin birçok yerinde patlak veren ve halk ayaklanmalarına dönüşen protesto gösterilerinden 2 hafta sonra 31 Ocak’ta başkent Tunus’a ulaştı. Cumhurbaşkanı, ziyareti kapsamında Tunuslu mevkidaşı Beci Kaid Sibsi ve Başbakan Yusuf Şahid ile görüşmelerde bulunarak ekonomik, güvenlik, kültür ve eğitim alanında bir dizi anlaşma imzaladı.

Öte yandan Tunus Başbakanı Şahid, France 24 kanalına yaptığı açıklamalarda, “Fransa, genç Tunus demokrasisini desteklemelidir. Biz, basın ve ifade özgürlüğü ile gerçek bir demokrasiye sahibiz. Bu duruma, birçok ülkede tanık olamazsınız” ifadelerini kullandı.

Diğer taraftan Fransa Cumhurbaşkanı Macron da “La presse de Tunisie” gazetesine verdiği bir röportajda toplumsal, bölgesel farklılıklar ve genç nüfusun işsizliği de dahil olmak üzere ziyareti sırasında en az üç alanda ek çabalara değineceğini belirtti. Macron ayrıca, yenilenebilir enerjiler ve yeni teknolojiler de dahil, umut verici sektörlere yönelik yatırımların arttırılacağına dikkati çekti.

Macron’a çok sayıda yetkili eşlik etti

Tunus Hükümeti tarafından ortaya konulan “olumlu işaretlere” değinen Macron, “Tunus’u yabancı yatırımlar konusunda cazip bir hale getirmek için yapılması gereken reformlar var” dedi. Fransa Cumhurbaşkanına, Tunus ziyaretinde eşi Brigitte Macron, Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, Eğitim Bakanı Jean-Michel Blanquer’ın da aralarında bulunduğu birçok bakan ve iş adamı eşlik etti. Macron, Haziran 2017’de Fas’ı, Aralık 2017’de de Cezayir’i ziyaret etmişti.

Öte yandan Fransa Cumhurbaşkanlığı, Fransız şirketlere “Tunus’a yoğum yatırım” yapma çağrısında bulundu. Tunus’un günlük gazetesi Al-Sabah’ın belirttiğine göre, Tunus Hükümeti, Fransa’ya olan borçlara çözüm bulmak için bu ziyaretten faydalanmaya çalışıyor. Öyle ki hükümet, 30 milyon Euro’luk borcun bir kısmının yatırım projelerine dönüştürüleceğini kaydetti. Ancak Fransız Haber Ajansı’nın (AFP) belirttiğine göre, Fransa’dan konuya dair henüz resmi bir açıklama gelmedi.

Öte yandan kaynaklardan alınan bilgilere göre, Tunus, 31 Aralık 2016’da Paris’e yönelik kamu borcunun 2 bin 380 milyar dolara (800 milyon Euro) ulaştığını söyledi. Terörizmle mücadele alanında işbirliğinin geliştirilmesi için bir anlaşma imzalanacağını açıklayan Tunus Hükümeti, 2015 yılında ilan edilen olağanüstü halin ülkede hala devam ettiğini belirtti.

Ayrıca Macron, Tunus ziyaretini “iyimserlik” sloganı altında gerçekleştirmek istiyor.

Fransa Cumhurbaşkanlığından yapılan açıklamaya göre, ziyaret, 2011 yılındaki Arap Baharı’ndan bu yana başarıyı yakalayan tek geçiş tecrübesine sahip Tunus demokrasisini desteklemeyi amaçlıyor. Öyle ki Macron, ziyaretin bu amacını, özellikle Tunus Halk Meclisi’ndeki konuşmasında ve ülkedeki aktif sivil toplum kuruluşlarıyla gerçekleştireceği görüşmelerde açıklayacak. Aynı şekilde Fransa Cumhurbaşkanı, Tunus-Fransız Ticaret ve Sanayi Odası tarafından Fransa dış ticaret danışmanlarıyla işbirliği içinde düzenlenen Tunus-Fransız Ekonomik Forumu’na Tunus Başbakanı Yusuf Şahid ile katılacak. Macron ayrıca, Tunus’un batısındaki Bardo’da yer alan Ulusal Müze’yi ziyaret etmesi bekleniyor.

Fransa Cumhurbaşkanı Macron, geçtiğimiz Aralık ayında Tunuslu mevkidaşı Beci Kaid es-Sibsi ile Elysee sarayında bir araya gelmişti. Macron görüşmede, iki ülke arasındaki ilişkilerin olağanüstü olduğunu söyleyerek “Tunus ile ilişkilerimiz önceliklidir” demişti. Ancak Tunus halkı, eski sömürü gücünden elle tutulur bir girişim bekliyor.

Öte yandan AFP’nin haberine göre, Tunuslu siyasi analist Selim Harat, “Tunuslular, yabancı yetkililerin verdiği birçok destek sözüne karşı umutlu değil. Bu sözlere tam olarak da inanmıyorlar” dedi. Harat ayrıca, “2011 yılında “Marshall Planı” sözü verildi, ama henüz olağanüstü bir yardım sağlanmadı. Son zamanlarda 2020 Tunus (yatırım) zirvesi çerçevesinde birçok söz daha verildi. Ancak bu sözler, nadiren somut sonuçlar barındırıyor” dedi.

‘Verilen sözler kâğıt üzerinde kalıyor’

Tunuslu ekonomist Rıza Şeknedali ise, Fransa Cumhurbaşkanının Tunus ziyaretine dair aşırı iyimserlikten kaçınma çağrısı yaptı. Şeknedali, birçok ülke ve uluslararası finansal kuruluş tarafından “2020 Tunus” yatırım forumu hakkında verilen sözü hatırlatarak bunların kâğıt üzerinde kaldığını vurguladı.

“Tunus, Macron’un seçim kampanyası sırasındaki önerileri uygulamasını bekliyor” diyen Rıza Şeknedali, bu önerilerin, Tunus borç gündemini yeniden planlama ve Fransız kurumlarını Tunus’a çekme çalışmalarını da kapsadığını belirtti. Şeknedali ayrıca, Tunus’un sınırları ve Libya ile tarihi ilişkileri göz önüne alındığında, ülkenin stratejik bir ortağı olan Libya konusunda uluslararası bir konferans düzenleneceğini belirtti.

Tunus, AB ile müzakerelerin desteklenmesini bekliyor

Öte yandan Tunus, tarım ve hizmet sektörlerini de içeren kapsamlı bir serbest ticaret anlaşması hususunda AB ile müzakerelerin desteklenmesini bekliyor. Öyle ki bu durum, Avrupalı şirketlerin, tarımsal üretim, sağlık sektörü, bankacılık sistemi ve enerji sektörü gibi Tunus ekonomisine dair hayati önem taşıyan bölgelerde Tunuslu şirketlerle rekabete girmesini sağlayacak.
Diğer taraftan Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Libya’da köleleştirilen Afrikalı göçmenlerin ülkelerine geri gönderilmesini amaçlayan yeni uluslararası girişimleri destekleme sözü verdi. Bu bağlamda Macron, insan kaçakçılığı sorununu çözmek için ortak bir Afrika-Asya girişimi önerdi.

Macron ayrıca, Tunus ziyareti öncesinde Fransa’nın Tunus’un kalkınma projelerine son 5 yılda 1.2 milyar Euro finansal destekte bulunduğunu kaydetti. Aynı şekilde Tunus’a yıllık 300 milyon Euro’luk bağış sağlayan AB planlarını da desteklediklerini duyurdu. Tunus hükümetine reform çağrısı yapan Macron, Tunus’un bu şekilde ekonomik çevresini yabancı yatırımlar için cazip hale getireceğini vurguladı.

IMF’den Tunus vurgusu

Diğer taraftan IMF İdare Müdürü Christine Lagarde, yaptığı açıklamada, Tunus’taki reformların hızlandırılması gerektiğini kaydetti. Lagarde, Tunus’un, 2015 yılındaki saldırılardan sonra turizmde yaşanan gerilemenin neden olduğu ekonomik zorluklardan ve büyümedeki yavaşlıktan muzdarip olduğunu belirtti. IMF İdare Müdürü, 2016 yılında Uluslararası Para Fonu’ndan 2.4 milyar Euro değerinde kredi alındığını söyledi.

Lagarde, France 24 kanalına yaptığı açıklamalarda “Geçiş döneminde olduğumuzu bilmemiz gerekiyor. Bu bağlamda yatırımcıları rahatlatan istikrarlı bir ekonomiye ulaşmak için reformların hızlanması ve şirketlerin tekrar yatırım yapmaya başlaması gerekiyor. Ayrıca en muhtaç kişinin bile korunmasını sağlayacak önlemler alınmak zorunda. Ancak aynı şekilde vergilerin ödenmesi gerektiğini de anlamak zorundayız. Tazminat sistemi de yavaş yavaş, en ihtiyaçlı kişilerin de desteklenmesini amaçlayan bir sisteme dönüşmelidir” ifadelerini kullandı.