Fransa-İran ilişkilerinde aralarında İran Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney’in Başdanışmanı Ali Ekber Velayeti, İran Devrim Muhafızları Komutanı Tümgeneral Muhammed Ali Caferi’nin de bulunduğu yetkililerin, nükleer anlaşmanın tamamlanması, İran balistik füze programı ve Tahran’ın bölgesel politikalarıyla ilgili tartışmalı konularda, Paris’in yaklaşımı hakkında son günlerde yaptıkları sert açıklamalar yüzünden yaşanan gerginlik azalacak gibi görünmüyor.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Afrika-Avrupa Birliği Zirvesi’ne katılmak üzere geldiği Abican şehrinde yaptığı açıklamalarda gelecek yılın başlarında yapılması beklenen İran ziyaretinin olasılığının düşük olduğunu söylemesiyle ilişkiler daha da karmaşık bir hal aldı.

İlişkiler Fransa’nın çabalarına rağmen geriledi

Cumhurbaşkanı Macron, France 24 kanalına verdiği röportajda bazı ülkelerde devam eden istikrarı bozucu eylemlere son vermek için İran’ın bölgesel konumu hakkında stratejik tartışmaya ihtiyaç duyulduğunu vurguladı. 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmadan bu yana siyasi, ekonomik ve ticari açıdan hızlı bir şekilde normalleşmeyi amaçlayan tarafların ilişkileri Fransa’nın çabalarına rağmen geriledi.

Macron verdiği röportajda, doğru bir zamanda ya da şartlar yerine getirildikten sonra Tahran’a gideceğini söyledi. Fransız resmi kaynaklarıysa “Macron’un ziyareti haklı çıkaracak bir şeyler bulacağından emin olmadığı takdirde Tahran’a gitmeyeceğini” bildirdi. Ancak şu ana kadar İranlılar, nükleer konunun “tamamlanması” ya da füze programları konusunun yanı sıra Yemen, Suriye, Irak ve Körfez bölgelerinde İran’ın füze programları konusundaki tüm Fransız önerilerini reddetti.

İklim Zirvesi’nde görüşecekler

İran’ın Paris Büyükelçisi, Ruhani ve Macaron’un 12 Aralık’ta Paris’te düzenlenecek olan İklim Zirvesi’nde görüşebileceklerini, önceki görüşmeninse iptal olduğunu söyledi. Fransa lideri zirveye katılacağını Almanya’daki son görüşmelerden ve Trump’ın İklim Anlaşması’ndan ayrılma kararı sonrasında iptal etti. Aralık 2018’de Polonya’da İklim Zirvesi’nin 24’üncüsü düzenlenecek. İran’ın Paris Büyükelçisi, Ruhani’nin Paris’e geleceğini ve bu vesileyle Macron ile bir görüşme yapacağını bildirdi.

Fransız kaynaklar, İran’ın Körfez bölgesindeki stratejik dengeyi tehdit ettiğine ve dengesizliğin kontrol edilemeyen maceralara kapı açtığına işaret etti.

Paris’teki siyasi kaynaklar Fransız tarafının, birleştirilmesi zor parçaları birleştirmeyi amaçladığı için Tahran’a yönelik politikasında, rahat bir konumda olmadığın düşünüyor. Gözlemcilere göre Fransız diplomasisinin zorluğu, Paris’in hassas konumu ve muhalefetin tutumunun yanı sıra ABD’den uzaklaşmamayı da içermesinden kaynaklanıyor.