Rueters’ın haberine göre, batılı güçler, Fransa tarafından önerilen Uluslararası Kimyasal Silahları Yasaklama Komitesi (OPCW) bünyesinde kimyasal silah suçlularının belirlenmesi için yeni bir mekanizma kurulması teklifi üzerinde çalışıyor.
OPCW, mevcut durumuyla yalnızca kimyasal silah kullanılıp kullanılmadığını belirleme yetkisine sahip. Daha önce, Birleşmiş Milletler (BM) ve OPCW’nin ortak kurduğu Suriye’de Kimyasal Saldırıları Soruşturma Komitesi’nin (JİM), görev süresinin uzatılması için BM Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) getirilen tasarı Rusya tarafından veto edilmişti.
“Kararlar, BMGK’da engellerle karşılaşıyor”
Konuya dair bilgi veren üst düzey bir Fransız diplomat, “Suriye’ye ilişkin her şey BMGK’da engellerle karşılaşıyor. Genellikle gördüğümüz şey, çeşitli tarafların kimyasal silahlar dahil yapılmak istenen çalışmaları engellemesidir” dedi.
Yaklaşık 20 yıl önce imzalanan bir uluslararası anlaşmayla yasaklanan kimyasal silah kullanımının son zamanlarda yaygınlaşması kimyasal silah suçlularının yargılanması mekanizması kurulmasının önemini artırıyor.
Kuzey Kore lideri Kim Joung-Un’un kardeşi Kim Joung-Nam, Şubat 2017’de kimyasal sinir gazı (FX) ile suikast girişimine maruz kalırken, eski Rus casus Sergey Skripal de Mart 2018’de Londra’da yine kimyasal sinir gazı (Novotchek) ile suikast girişimine maruz kalmıştı.
Fransa tarafından OPCW’ye sunulan teklif, 41 üyesi bulunan OPCW Yönetim Kurulu’nda oylanacak. Teklifin kabul edilmesi için 41 üyenin 27’si kabul oyu kullanmalı.
Son dönemde, OPCW’ye Suriye’deki kimyasal silah kullanımına karşı yaptırım için sunulan teklifler, yeterli kabul oyuna ulaşamamıştı.
Macron, OPCW Başkanı ile teklifi görüşmüştü
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Mart ayında gerçekleştirdiği Amsterdam ziyaretinde, OPCW Başkanı Ahmet Üzümcü ile teklifi görüşmüştü. Fransız yetkililer, Paris yönetiminin teklifin detayları için müttefikleriyle görüşme halinde olduğunu kaydediyor.
“Gutterres, atama gerçekleştirmeli”
İnsan Hakları Gözlemevi (Human Rights Watch-HRW) BM’den Sorumlu Genel Müdürü Louis Sharbounou, konuya dair yaptığı açıklamada, “BMGK’nın sürekli tekrarlanan vetolar nedeniyle başarısız olduğu bu adımın OPCW aracılığıyla atılması önemli bir gelişme olacak” dedi.
Sharbounou, açıklamasını şöyle sürdürdü; “Hızlı hareket etmek oldukça önemli. Eğer Rusya, OPCW’nin Suriye’deki kimyasal silah suçlularının belirlenmesi mekanizmasını kurmasını engellerse, BM Genel Sekreteri Antonio Gutterres, yetkilerini kullanarak bu mekanizmaya atama gerçekleştirmeli.”
BMGK, Jim’e alternatif bulma çalışmalarında başarısız olmuştu. Rusya ve ABD, Suriye’deki kimyasal saldırıların araştırılması için Nisan ayında BMGK’ya iki ayrı tasarı sunmuş ancak tasarıların ikisi de veto edilmişti.
Bu gelişme üzerine ABD, Fransa ve İngiltere, yeni bir karar tasarısı oluşturma çabalarına bağımsız olarak başlamıştı. Ancak Rusya, ABD ve müttefiklerinin “Cellat Hakim” gibi davranarak karar tasarılarını anlamsızlaştığını belirtmişti.