Güney Afrika Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa, siyah-beyaz ayrımcılığına dayanan aşırı ırkçı rejim (apartheid) döneminde siyahi çoğunluğa yapılan tarihsel haksızlığı düzeltmek için ‘toprak reformunu hızlandırma’ sözü verdi.
Cape Town’da arazilere el koyarak yasa dışı barakalar kuran birçok aile gibi herhangi bir geliri olmadığı için umutsuzluğa kapılan 45 yaşındaki Güney Afrikalı bir anne olan Indisua, 21 yıldır sosyal konutu beklediğini söyledi. Kentin banliyösünde inşa ettikleri kaçak ve penceresiz kulübesinin önünde konuşan 3 çocuk annesi, “Biz burada doğduk. Gidecek başka yerimiz yok. İşimiz yok. Hiçbir şeyimiz yok” diyerek içinde bulundukları zor şartları anlattı.
Belediyeye bağlı ekipler, bir ay içinde Indisua’nın evini 3 kez yıktı. Ancak o ve kendisiyle aynı kaderi paylaşan komşuları, her defasında barınaklarını aynı yere inşa etmek için döndü. Indisua, “Bize toprak alamayacağımızı söylüyorlar ama onlar bize ev de inşa etmiyor” diyerek 1994’ten beri iktidarda olan Afrika Ulusal Kongresi’nin (ANC), kendilerine ev sözü vermesine rağmen sözünü tutmadığını ve sadece kendi ceplerini doldurduklarını söyledi.
Birkaç aydan bu yana, Güney Afrika’daki şehirlerde arazilere el konulması olayları artarken, bu durum güvenlik güçlerinin kapasitesini aşıyor.
2018’in başından beri, Cape Town’da sosyal huzursuzluk hakim. Kentteki gösteriler, geçen yıla kıyaslandığında yüzde 73 oranında artarken, yasa dışı şekilde arazilere el koyma olayları da sıkça görülüyor.
Belediyeye bağlı ekipler, yasa dışı inşa edilen barakaları yıkmaya çalışsa da, 2017 yılında 15 bin kaçak ev inşa edildi. 2018 yılının başından bu yana ise bu sayı, 26 bine yükseldi.
Afrika Ulusal Kongresi (ANC), genel seçimlerden bir yıl önce, toprak reformunu siyahi çoğunluğun yararına hızlandırmaya söz verirken, Güney Afrika hükümeti, siyahların ‘onuruna’ toprak sahibi olma işlemlerini ücretsiz gerçekleştirme niyetinde olduğunu ifade etmişti.
Apartheid rejiminin sona ermesinden yaklaşık çeyrek asır sonra yetkililer, 4.3 milyon sosyal konut inşa etti. Fakat milyonlarca siyahi, hala kendilerine iyi konutlar inşa edilmesini bekliyor.
Ülkede yüzde 95’i siyahlardan oluşan 11 milyon aile, bugün yoksulluk ile mücadele ederek, umutsuzluklarını dile getiriyor. Çaresiz bir baba, Nisan ayında polis ve belediye ekiplerinin barakasını yıkmaya hazırlandığı anda çocuğunu çatıdan atarken, 22 yaşındaki siyahi bir genç olan Festus ise kirasının aylık 540 rand (37 Euro) olduğunu ve çalışmadığı için bunun gücünü çok aştığını söyledi.
Cape Town’ın başka bir banliyösünde, düzinelerce ailenin işgal ettiği ıssız arazide bir ev inşa eden Titus ise, “Kimse siyahileri umursamıyor. Hükümet, beyazlara ev sahipliği yapan zengin mahalleleri önemsiyor” diyerek yetkililere sitem etti.
Gençlerin yüzde 38.6’sı işsiz
Güney Afrika’daki gençlerin üçte birinden fazlası, kıtanın önde gelen sanayi gücü olan ülkede işsizlikle mücadele ediyor.
Sosyal Adalet İçin İttifak Kurumu’nda görevli Mandisa Dianeti, apartheid rejiminde siyahiler fakir ve topraksız kaldı. Bundan 24 yıl sonra siyahiler hala topraksız ve fakir” diyerek siyahilere dayatılan duruma itiraz etti.
Cape Town’daki Arazi Enstitüsü’nde emlak uzmanı olan Rath Hall da, “Eğer ekonomi iyileşmezse, toprak reformu Güney Afrika’nın siyasi istikrarını etkileyecektir. Ancak büyüme ve iş olanakları mevcut olsa, arazi sorunu muhtemelen fazla önemli olmayacaktır” şeklinde değerlendirmede bulundu.