Ürdün’ün güneyinde ateşkesin sağlanabilmesi için ABD ile Rusya’nın çabaları aralıksız devam ediyor. Bu doğrultuda direnişçi grupların komutanlarıyla beraber, aralıksız olarak toplantıların yapılması amaçlanıyor. Bununla birlikte Doğu Guta’daki direnişçi gruplar güneyde ateşkesin olmasını talep ediyor.

Pazar akşamı Ürdün’de anlaşmaya varılan toplantılarda İdlib ile Kuzey Humus kırsalında benzer ateşkesin yürürlüğe girmesi için ABD çalışmalarını yürüttü. Bununla eş zamanlı olarak Rus gözlemcilerin Dera, Süveyde ve Kendra’ şehirlerini kapsayan ve yapılacağı on gün önceden bildirilen ittifakı yürürlüğe sokmak için Dera’ya girdikleri bildirildi.

Suriye İnsanlar Hakları İzleme Örgütü Genel Başkanı Rami Abdurrahman yaptığı açıklamada Dera’da bulunanların sınırlı sayıda olduğunu belirterek şöyle dedi: “Durum güneydeki direnişçilerin haber kaynaklarına bildirdikleri gibi olumsuz şekildedir.” Şarku’l-Avsat’a konuşan Abdurrahman, “Ruslar’ın Dera’ya gözlemlemek maksadıyla değil, askeri destek için gittiğini” belirtti.

Güney’den Hizbullah’ı Uzaklaştırmak

Ürdün’de, ABD’nin Suriye özel elçisi Micheal Ratney ile Ceyşu Mu’tez-Billah, Ceyşu’l-Yermük, Livau’l-Kerame, Fulucetu Havran ve Mücahidi Havran temsilcilerinin beraber düzenledikleri toplantılara tanıklık eden kaynaklar, dokuz civarında direnişçi grup komutanının 17 Temmuz Pazar akşamı Ürdün’ün başkenti Amman’da buluştuklarını aktardı. Görüşmeler de ateşkesi güçlendirme ve ateşkesin alanını belirleme konularına yoğunlaşıldı. Aynı şekilde, ateşkesin Suriye’deki toprakların tamamına yayılmasının kolaylaştırılması için Rusya ve ABD’nin gösterdiği çabalar doğrultusunda İranlı milislerle Hizbullah’ın Suriye’nin güneyinden uzaklaştırılması meselesi ele alındı.

Doğu Guta’da HTŞ’ye Operasyon

Diplomatik kaynaklar eş-Şarku’l-Evsat’a yaptığı açıklamalarda: “Ateşkesin kuzeyle beraber Doğu Guta’dan, kuzey Humus kırsalıyla birlikte İdlib sınırına kadar olan alanı kapsaması için hassas bir çalışma yürütülmektedir.” dedi. Aynı zamanda Rusya’nın, Doğu Guta’daki ateşkesin alanının genişletilmesini duraksatma ve bölgedeki Heyetu Tahriruş Şam/el-Nusra cephesine yönelik askeri operasyonda bulunma isteğine işaret ederek; bu durumun çözüme kavuşması için ABD ile Rusya’nın mutabakatının gerçekleşmesi gerektiğini belirtti.

Muhalif Şam Örgütü yerel kaynaklara yaptığı açıklamalarda: “İttifak maddelerinin tamamlanması için tanınan süre bir haftadır. Ürdün, Amerika ve Rus temsilciler ile rejimin görüşmeleri sonucu oluşan ittifakı Doğu Guta’daki direnişçiler arasında oluşan büyük ayrılıklar engelledi. Aynı zamanda şu an araştırma konusu olan ancak daha açıklanmayan raporla birlikte Ceyşu-l İslam’la Feyluku’r-Rahman direnişçileri arasında süren iç çatışmaya da işaret etti.

Rus Dışişleri Bakanlığı geçen haftaki açıklamasında Suriye’nin güney batısındaki bölgelerde gerginlik oluştuğunu, Doğu Guta, kuzey Humus ve İdlib bölgelerinin dışında da anlaşmanın olması gerektiğini ifade etti.

Kaynaklar Ürdün’deki toplantılarda tekrardan anlaşmaya varılabileceğine işaret etti. Barışın koruyucuları (Rusya-Amerika) arasında herhangi bir ittifakın duraksatılmak istenmesine de değindi. Bu çerçevede muhalif Suriye kaynakları, ABD’nin Suriye özel elçisi Micheal Ratney’in, Suriye’nin güneyindeki silahlı direnişçi gruplara ateşkesin ABD garantörlüğünde olacağını ve aynı şekilde de süreceğini bildirdiğini aktardı. Ancak “Suriye ile Ürdün arasındaki sınır kapısında Esed yönetimine ait herhangi bir askeri varlık olmadan, rejim ile muhaliflerin ortak idaresinde olacaktır.” bilgisini de ekledi.

Ürdün’ün başkenti Amman’da Suriye’nin güneyinde silahlı muhalif direniş grup komutanlarıyla görüşen Ratney: “ABD’nin güvenliği üstlenmesiyle beraber bölgede herhangi bir saldırının olmayacağını ve Ürdün’deki Suriyeli sığınmacıların dönmesi için uygun şartları yaratmak amacıyla Dera kentinde polis kuvvetlerinin güçlendirilmesinin ehemmiyetini” vurguladı.

Toplantılara katılan haber kaynaklarının açıklamalarına göre; bölgede atılacak birinci adım, seçim olmadan uzlaşmanın sağlanması, ikinci adım ise mecliste bir takım şartına bağlı olarak seçimlerin düzenlenmesidir. Bu yöndeki genel kanaat ise, seçimler için merkeze bağlı bir cihaz ile gözetlenen mahalli meclislerin kurulmasının desteklenmesi yönündedir.

Ürdün’de yayınlanan el-Ğad gazetesi “güvenilir” olarak vasıflandırdığı bir kaynaktan naklettiği haberde: “ABD muhalifleri razı etmeye çalışıyor, bu ittifak Suriye’nin paylaşılması yönünde değil, canları kurtarma çabasıdır ve BM gözetiminde ulusal ve siyasi hayat için olumlu bir hava yaratmak yönündedir” ifadelerini kullandı. Kaynak ekleyerek; “Toplantıların gündemi Amman’daki ABD’nin Suriye özel elçisi Micheal Ratney ile direnişçi grupların komutanlarıdır.” Toplantı, önceki pazardan beri süren Suriye’nin güneybatısında “Amman İttifakı” adıyla anılan sağlam, dikkatli ve düzenli araştırmaları içermektedir. Ateşkesin güçlenmesi, gözetleme merkezinin ve bölgedeki gözlemci gurupların şekillendirdiği bir adımla olacaktır.

Aynı şekilde karara bağlanan toplantılarda da; “Ürdün ile Suriye arasındaki Nasib Cabir sınır kapısının kaldırılacağı bilgisine, muhalif direnişçi grupların eş-Şedadi karargahına nakledilmesine, muhalif bölgeleri kimin idare edeceğine ve üzerinde anlaşılacak şartların neler olduğuna işaret edildi. Bölge buranın özgürleşmesi için savaşa katılan Deyre-Zor’a yakın olan Haseke kırsalının Şedadi bölgesinde yer alması, antlaşmaya tamamen uymaktadır. Nasib sınır kapısı özelinde, rejimin idaresine gerek kalmaması, güvenliği sağlayacak askeri birliklerle sınır kapısının ve ticari kafile yollarının korunması, Esed rejimiyle birlikte tamamlanmış bir müessesenin varlığının tanınması” sözünün dolaşmakta olduğu aktarıldı. Öyle ki Nasib sınır kapısının açılması, sadece sivil olarak rejimin, askeri olarak ise özgür ordunun elinde bulundurması beklenmektedir. Halen ihtilaflı olan nokta ise, sınır kapısının kaldırılacağı bilgisinin dolaşmasıdır. Bu bilgi yönetimden mi, devrimcilerden mi geldi? Yoksa kaldırılacağına dair kesin bir bilgi yok mu?

Bununla birlikte, toplantılara iştirak eden bir kaynak eş-Şarku’l-Evsat’a; herhangi bir toplantıda Nasib sınır kapısına değinilmediğini vurguladı. Şam örgütü kendi kaynaklarından aktardığı bilgide: “Eğer ateşkes Nasib sınır kapısının açılmasıyla irtibatlı olmazsa bu ateşkesin sonu öncekilerde olduğu gibi ‘başarısız’ olur. Bu sınır kapısı, kurtuluş için ana çıkıştır. Bu mesele çözümlenmezse gelecek ateşkesi bozabilir.” açıklamalarına yer verdi. Ateşkesin dokuzuncu gününde yani dün, Suriye kaynakları insan haklarına yaptığı açıklamalarda: “Bu bölgede anlaşma çiğnenmektedir.” dedi. Bu ateşkes ihlallerinden birisinin, yönetim kuvvetlerinin idaresindeki Dera kentinin el-Kasif mahallesine düşen ve maddi zararlara sebep olan bir füze olduğunu belirtti. Aynı zamanda, “ Anlaşmanın başlamasından bu yana ne kadar sivilin öldüğü daha tescillenmedi” dedi.