BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Tahran rejiminden muhaliflere yönelik verilen siyasi idam kararlarına son vermesini, kötü muamele ve işkencenin bir ceza yöntemi olarak kullanılmasına izin veren kanunların yürürlükten kaldırılmasını ve ifade özgürlüğünü kısıtlayan iç mevzuatın değiştirilmesini talep etti.

Genel Sekreter son zamanlarda özellikle uyuşturucu kullananlara yönelik idam cezalarında yapılan yasal değişikliklerin olumlu olduğuna değinirken, geniş katılımlı protesto gösterilerinde hukuksuz şekilde gözaltına alınan gazeteci ve sosyal medya kullanıcılarının arttığına dikkat çekti.

Ayrıca BM Raporu’nda 2017’nin sonunda eylemler geniş kitlelere yayılmadan önce Meşhed ve Nişabur’da başlayan protesto hareketlerinin ayrıntılarına değinildi ve eylemlerin nedenleri şöyle açıklandı:

“Halkın hoşnutsuzluğu olayları alevlendirdi. Bunlar arasında düşük yaşam standartları, yüksek enflasyon, işsizlik oranlarındaki artış, kamu görevlerinin yolsuzlukları.”

ABD’nin ortak eylem planından çekilmesinin ardından İran hükümetinin yüzlerce ABD malına koyduğu ambargonun ardından ulusal para değerinin düşmesiyle Tahran’daki büyük pazarda protestolar gerçekleşti. 2017’den beri riyal yüzde 50 oranında değer kaybetti. BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nden yapılan açıklamada, “Gösterilere katılan akrabalarını yetkililere teslim olmaya zorlamak için gözaltına alınan kişiler de dahil olmak üzere yasadışı gözaltılar var” dendi. Protestolar sırasında “içinde çocukların da bulunduğu ve iki güvenlik memuru olmak üzere 25 kişi öldüğü” ifade edildi. Ayrıca Genel Sekreter, “protestolarla bağlantılı olarak tutuklanan ve hala gözaltında tutulan kişilerin kaderi hakkında endişelerini” dile getirdi.

Antonio Guterres’in İran’a verdiği tavsiyeler 21 sayfalık raporda yer alıyor. Genel Sekreter raporda bir kez daha her koşulda idam cezalarının kaldırılması ve verilen hükümlerin hafifletilmesi konusunda İran hükümetine çağrıda bulundu ve İran’ı uluslararası standartlara uygun adil yargılanma da dahil olmak üzere yasal önlemleri almasını istedi.

Verilen idam cezalarıyla ilgili şeffaflık sağlanmalı ve idamın icra ve infaz tarihleri hemen bildirilmelidir. Yine İran, kötü muamele ve işkencenin kullanılmasına izin veren yasaları kaldırmalı ve bağımsız bir kurulun kapsamlı ve hızlı bir şekilde ölümler hakkında araştırma yapmasına izin vermelidir. Yine bağımsız organların tutukluların kaldığı yerlere girmesine imkan tanımalıdır.

Guterich, hükümete “Devletin iç ve dış güvenliğine karşı suç işlemekle itham edilen sanıkların ilk soruşturma aşamasında ve yargı sürecinin müteakip aşamalarında uluslararası standartların ve usul ve adil yargılamanın garanti altına alınması” çağrısında bulundu.

Raporda hükümet, insan hakları savunucularına hiçbir baskı ve sindirme olmadan görevlerini yerine getirme güvencesi verilmesi istendi ve barışçıl gösterilerde gözaltına alınan herkesin serbest bırakılması talebinde bulunuldu.

Yine internet yasaklarının bağımsız bir yargı kurullarınca alınan karar uyarınca kısıtlanmasını diğer hallerde özgür bırakılması gerektiği belirtildi.

BM Genel Sekreteri, İran hükümetine “uluslararası standartlara uygun olarak kadın ve kız çocuklarına karşı ayrımcılık yapan yasa ve uygulamaların değiştirilmesi ve yürürlükten kaldırılması ve bu hakların savunulması için insan hakları savunucularının kadın ve protestoculara yönelik haklarının korunmasını sağlama” çağrısında bulunarak, “dini azınlıklara mensup herkesin haklarını koruma” gerekliliğine dikkat çekti.