İran’ın Devrim Rehberi Ali Hamaney, önceki gün yaptığı açıklamada, rejimin ideolojisi gereği olarak yürütülen çok taraflı savaşlara, ülke içerisinde karşı çıkan taraflar için ‘gaflet içerisindeler’ ifadesini kullanarak eleştirdi. İran’da geçim sıkıntısı probleminin varlığını kabul eden Hamaney, bu tür sorunların çözümüne ilişkin “Ülkede çözülmeyecek sorun yoktur” ifadeleriyle, daha önce de İranlılara sorunu ‘halledeceğine’ dair verdiği sözü yineledi.

Geleneksel toplantılar çerçevesinde İran Uzmanlar Meclis Başkanı ve üyeleriyle bir araya gelen Hamaney, ülkesinin güvenlik, kültürel, sosyal, ekonomi ve siyasi alanlarda geniş kapsamlı ve aynı zamanda çetin bir savaş verdiğini söyledi. İran’ın verdiği savaşlara ülke içerisinde muhalefet eden kesimlere dikkat çeken Hamaney, “Bazıları İslam Cumhuriyetinin bu savaşları başlattığını düşünüyor ve bu durumu protesto ediyor’’ diyerek bu şekilde düşünenleri ‘gaflette’ olmakla suçladı. Hamaney bu durumu masum göstermek için de şu ifadeleri kullandı, “Rejimin dini değerleri ve sosyal adalet, zalimlerle mücadele ve mazlumların korunmasını amaçlayan ilkeleri, din düşmanlarını savaşa başvurmaya sevk ediyor.” dedi.

Şubat ayının 18’inde bir konuşması sırasında, rejimin 39 yıllık geçmişinde birçok alanda başarılı olmasına rağmen sosyal adalet konusunda başarısız oluğunu itiraf eden Hamaney, İranlı yöneticileri vatandaşlardan özür dilemeye çağırmıştı.

Öte yandan, Hamaney’in bu tavrı, kendisinin 2016 yılında İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’ye yönelttiği eleştirileri akıllara getirdi. Hamaney o dönem, özellikle İran anayasası ve bölgedeki sorunlarda ABD’nin isteği doğrultusunda sorunları çözmeye çalışan kesimleri şiddetle eleştirmiş ayrıca nükleer anlaşma üzerine ikinci veya üçüncü bir anlaşma yapılmaması noktasında uyarmıştı.

İran Devrim Rehberini eleştirenler ise, ‘dış mihraklar ülkeye yönelik tehlike oluşturuyor’ sözünün Hamaney’in diline pelesenk olduğunu ve toplum üzerinde nasıl etki yapacağını hesaplamadan sert güvenlik önlemleri almaya çalıştığını ifade ediyor.

Hamaney ülke içindeki sorunlara değindiği konuşmasının ardından birkaç gün içerisinde kendisinin bu konuyu etraflıca ele alacağını belirterek İranlılara bu sıkıntıların aşılacağına dair söz verdi.

Ruhani ise savunma olarak, mayıs ayının ortalarında yaptığı seçim kampanyasında, rakiplerini kendisiyle ilgili Hamaney’e yalan dolu raporlar sunmakla suçlamıştı.

Önümüzdeki iki haftalık süreçte Hamaney’in iki önemli konuşma yapması bekleniyor. Bunların birincisi İranlıların yeni yıla girişi olarak kabul edilen Nevruz bayramını kutlama ve bu münasebetle yapacağı konuşmada devlet kurumlarının yol haritasını açıklamak. İkinci olarak ise baba ocağı Meşhed kentine geçmesi ve burada açıklamalarda bulunacağı düşünülüyor.

Ocak ayında İran’ın 80’e yakın şehrinde düzenlenen protesto gösterilerinin üzerinden iki hafta geçtikten sonra yeniden sakinliğe kavuşan İran’da, farklı kesimlerin yaptığı uyarıların özünde geçim sıkıntısı olduğu görülüyordu.

Protestolara karşı alınacak tavır noktasında da Hamaney ve Ruhani’den birbirine zıt açıklamalar gelmişti. Ruhani “Protestoların arkasında sadece ekonomik sebepler yok, göstericiler diğer konuların da çözülmesi için seslerine kulak verilmesini istiyor” derken; Hamaney ise buna cevap olarak “Eğer insanların sesine kulak vermek istiyorsanız bunu yapın… İnsanlar yolsuzluk ve ayrımcılıktan şikayetçiler… İnsanlar bu şekilde konuşuyor” demişti.

İran parlamentosunda milletvekillerinin Ruhani’nin partisine cevap vermesi için yönelttiği üç tane gensorunun ardından görüşmeler başlamıştı. Gensoruların merkezinde daha çok geçim sıkıntısı ve hükümetin ekonomik alanda yapacağını vaat ettiği iyileştirmelerin gecikmesinin yer aldığı belirtildi.

Ruhani’nin ekonomi danışmanı Mesud Nili, dünkü açıklamasında İran’ın hâlihazırdaki gidişatın sürmesi durumunda daha geniş çaplı protestolara şahit olunabileceğine dair uyarıda bulundu. Nili, Ocak ayındaki protestoların siyasi çevrelere uyarı düdüğü olduğunu söyledi.

İran’ın en büyük araştırma merkezlerinden birinin gerçekleştirdiği istatistik verileri ülkenin yüzde 85’inden fazlasının ülkenin içinde bulunduğu durumdan kötümser olduğunu ortaya çıkardı. Merkez, protestoların öncekilere göre kıyasla daha şiddetli olduğunu vurguladı.

Bu bağlamda Hamaney, İran Uzmanlar Meclis yetkililerini, İran rejiminin 1979 devriminden bu yana 38 yıllık süreçte yapılanları değerlendirmeleri için yine meclis üyelerinden olmak şartıyla 10 kişiden oluşan bir komite kurmakla görevlendirdi ve bu komiteye “Fikir Sanatkarları” ismini verdi. Komitenin içerisinde göze çarpan isim Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Muhafazakarların desteklediği ve Ruhani’nin rakiplerinden İbrahim Reisi oldu.