İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, ABD Başkanı Donald Trump’ın nükleer anlaşmayı tasdik etmediğini söylemesinin ardından yaptığı açıklamalarda P5+1 ülkeleri (ABD, İngiltere, Çin, Fransa, Rusya ve Almanya) şartları uyguladığı sürece ülkesinin nükleer anlaşmaya bağlı kalacağını söyledi. Hamaney, ABD’nin anlaşmadan çekilmesi durumunda da anlaşmayı yırtıp atacakları uyarısında bulundu. Hamaney, Avrupa’nın anlaşma konusunda tutumunu memnuniyetle karşıladığını ancak bunun yeterli olmadığını da belirtti.
Devlet kanalında öğrencilere konuşma yapan Hamaney, Trump hakkında, “Ağzı bozuk başkanın saçma açıklamalarına yanıt vermeye zaman harcamayacağım” ifadesini kullanırken, Trump ve yönetimini “akli dengesi bozuk” olarak nitelendirdi.
Dini lider, Trump’ın konuşmasına cevap olarak “Diğer imza sahipleri anlaşmaya saygı gösterdiği sürece Tahran’ın nükleer anlaşmaya sadık kalacağını, ancak ABD’nin anlaşmadan çekilmesi durumunda İran’ın anlaşmayı yırtıp atacağını” söyledi.
Son günlerde, İran siyasi çevreleri ABD’nin olmadığı bir nükleer anlaşma olasılığı hakkında açıklamalarda bulundu. Hükümete yakın medya organları bu anlaşmaya P5+1 adı yerine P5-1 adı verdiler.
“Nükleer anlaşma onların yararına”
Hamaney, resmi internet sitesine konulan açıklamasında, “Avrupa hükümetleri nükleer anlaşma konusunun altını çizerek, ABD başkanının açıklamalarını kınadılar. Bu yaklaşımı memnuniyetle karşılıyoruz ama ona sadece anlaşmayı çöpe atmamasını söylemeleri yeterli değil. Nükleer anlaşma onların yararına” dedi.
Öte yandan ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson, pazar günü yaptığı açıklamada İran’ın nükleer programını kontrol altına almayı amaçlayan anlaşmaya, teknik olarak uyduğunu belirtti. Tillerson, bununla birlikte Başkan Donald Trump’ın bu konuda kongrenin daha tamamlayıcı bir strateji hayata geçirmesini istediğini kaydetti.
ABD, Devrim Muhafızları’nı yaptırım listesine aldı
Trump konuşmasından saatler sonra, ABD Hazine Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada “OFAC, DMO’nin 25 Ekim 2007’de 13224 nolu Başkanlık Kararnamesi gereğince yaptırım listesine alınan Devrim Muhafızları Kudüs Kuvvetine yardım faaliyetleri, Hizbullah, Hamas ve Taliban olmak üzere birçok terör örgütüne yardım faaliyetlerinden dolayı yaptırım listesine alındı” ifadelerine yer verildi.”
Hamaney: İran, ABD’nin Suriye’deki planlarını bozdu
Başkan Trump’ın İran Devrim Muhafızları Ordusunu terör gruplarını desteklemekle suçlamasını da eleştiren Hamaney, Trump’ın seçim çalışmalarında DEAŞ’ın ABD tarafından yaratıldığını sözlerini hatırlatarak şöyle konuştu, “Washington, Devrim Muhafızları’nın ABD ve DAEŞ’ın bölgedeki tehlikeli hedeflerini önlediğinden aleyhinde böyle bağırıp çağırıyor. İran, bugün ABD’nin Irak, Suriye, Lübnan’daki kirli oyunlarını bozmayı başarmıştır. ABD’li makamların öfkesinin bir bölümü de bundan kaynaklanıyor.”
Trump hükümeti, nükleer programın İran’ın nükleer silah üretme riskini sınırlamadığına ve anlaşmanın sona ermesinden sonra da bunları üretebileceğini düşünüyor.
“AB’nin kongreye baskı yapmasını istiyoruz”
Pazartesi günü Lüksemburg’da toplanan Avrupa Birliği dışişleri Bakanları nükleer anlaşma konusunu masaya yatırdı. Fransa Dışişleri Bakanı Jean Yves Le Drian durumu şöyle değerlendirdi, “Ortak eylem planı, nükleer silahların yayılmasına karşı mücadelede önemli bir anlaşma. Anlaşmanın riske girmemesi için Avrupa Birliği’nin kongreye baskı uygulamasını istiyoruz.”
AB, yaptırımları kaldırarak ve iletişim kanallarını açık tutarak Tahran’a yönelik yumuşak bir yaklaşımda bulunmanın önemine vurgu yapıyor. Avrupalı liderler İran’ın, Ortadoğunun istikrarı açısından önemli bir rol oynayabileceğini düşünüyor.
İran, ABD halkına düşman değil
İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Sekreteri Ali Şemhani Reuters’a yaptığı açıklamada, ABD yönetiminin İran’a karşı sürekli yaptırım ve ekonomik meseleler yoluyla girişimlerde bulunurken, İran’ı herhangi bir belge sunmadan terörizmi desteklemekle suçladığını kaydetti. Şemhani, İran’ın terörizmin en büyük kurbanlarından biri olduğunu hatırlatarak, İran’ın ABD halkı ile düşman olmadığını, ancak ABD yönetiminin her daim İran halkıyla düşman olduğunu ifade etti.
Şemhani, Avrupa’nın nükleer anlaşma ile ilgili tutumunu “olumlu bir adım” olarak değerlendirirken, aynı zamanda siyasi ve ekonomik alanlarda da pratik adımlar atılması çağrısında bulundu.