İran dini lideri Ali Hamaney, dün Amerikan yaptırımlarının ABD’ye karşı işbirliğini güçlendirmek için İran, Rusya ve Türkiye arasındaki ortak nokta olduğuna işaret ederek, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e ‘ABD’yi sindirme’ çağrısı yaptı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı karşılama esnasında ise Hamaney, İslam dünyasının bu iki ülkesi arasındaki ortak sorunlara vurgu yaptı ve bunu, Tahran ile Ankara arasındaki işbirliğini artırmak ve ilişkileri güçlendirmek için bir neden olarak sundu.
Hamaney, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i karşıladığı esnada ise iki ülke arasında Suriye’deki işbirliğinin ‘kelimenin tam anlamıyla bir dayanışma örneği’ olduğunu söyledi. Ardından Rus-İran ikili işbirliğinin ‘küresel meseleleri’ kapsayacak kadar genişletilebileceğini ve iki ülkenin dirsek teması içerisinde hareket edebileceği bu meselelerden birinin de ‘ABD’yi sindirme’ olduğunu belirtti. İran dini lideri ayrıca ‘ABD’nin tüm insanlık için tehdit oluşturması sebebiyle’ bunun gerçekleşebileceğine olan inancını da belirtti.
Suriye’deki ilişkileri, ABD’yi sindirmenin başarılı bir örneği olarak sunan Hamaney, “Suriye’de gerçek anlamda hezimete uğrayan ABD, hedeflerine ulaşamadı” dedi.
Hamaney: ABD, Arap Baharı’ndaki kayıplarını telafi etme peşinde
Hamaney, ABD’yi Arap Baharı devrimlerinin ardından Tunus ve Mısır’da elde ettiği kayıplarını telafi etmeye çalışmakla suçladı ve şöyle konuştu:
“ABD’liler, Mısır ve Tunus’ta aldıkları darbeleri Suriye’de telafi etmek için o zamanki koşullardan faydalanmak istediler. Bunu da direnişi destekleyen bir hükümeti devirmekle mümkün gördüler.”
Hamaney: ABD yaptırımları, İran-Rusya-Türkiye dayanışmasını güçlendirebilir
Hamaney, Amerikan yaptırımlarını da ‘İran, Rusya ve Türkiye arasındaki dayanışmayı güçlendirmek için oldukça güçlü bir ortak nokta’ olarak değerlendi ve Putin’den Tahran Zirvesi’nin sonuçlarını ciddiyetle takip etmesini istedi.
İran dini lideri, iki ülke arasındaki ticari alışverişin de ‘dolar çerçevesinin dışında’ yapılmasını talep etti.
Ali Hamaney, konuşması sırasında ABD’nin nükleer anlaşmadan çekilmesi ve Amerikan yaptırımları karşısında Rusya ve Avrupa’nın tutumlarına da değindi. Ülkesinin ‘nükleer anlaşmaya bağlı kaldığını ancak Avrupalıların sözlerini yerine getirmediklerini’ söyledi. İran dini lideri, “Bizim kabullenemediğimiz şey, biz sözümüzü yerine getirirken onlardan aynı davranışı göremeyişimizdir” şeklinde konuştu.
Hamaney, konuşmasının devamında, “ABD’liler tarafından öne sürülen füze konusunun ve bölgesel meselelerin altında bunların daha ötesinde yer alan meseleler yatıyor. ABD, 40 yıldır rejimi devirmek için uğraşıyor” dedikten sonra bunu, ‘Amerikan kontrolünün bir türü’ olarak nitelendirdi.
Putin’den ‘ABD stratejik yanlışa düşüyor’ çıkışı
Öte yandan Putin, Hamaney’e ‘ABD’nin mali alışverişe kısıtlamalar koyarak stratejik bir yanlışa düştüğünü ve bu kısa vadeli siyasi başarının dünyanın dolara yönelik güvenini zayıflatacağını’ iletti.
Putin, nükleer anlaşmanın İranlı mevkidaşı Hasan Ruhani ile bir sonraki görüşmelerinin ana gündem maddesi olacağını söyledi. Hamaney’in internet sitesi, Putin’in şu sözlerini aktardı:
“ABD’nin adımları oldukça yersizdi ve durumun kötüleşmesine sebep oldu. Avrupalılar, pratikte ABD’nin izinden gidiyor. Ama bununla beraber nükleer anlaşmayı korumak için de çeşitli yollar arıyor.”
Vladimir Putin, ikili meseleler ve Suriye konusunda Ruhani ile yürüttüğü müzakereleri ‘olumlu ve verimli’ olarak nitelendirdi ve müzakerelerin ticari ve ekonomik tüm alanlarda ikili ilişkileri güçlendirdiğinin altını çizdi.
Rusya Devlet Başkanı ayrıca ülkesinin İran’da yeni bir nükleer reaktör ve nükleer enerji santrali kurmaya dönük bir proje yürütmeye hazır olduğuna da işaret etti.
Hamaney: İslam’ın güçlenmesinden korkuyorlar
Öte yandan Rus lider Vladimir Putin’le görüşmesinden önce Cumhurbaşkanı Erdoğan’la bir araya gelen İran dini lideri Hamaney, İslami gündemlere yoğunlaştı ve İslam ülkelerinin ‘dayanışma’ya olan ihtiyacından bahsederek ‘birlik ve dayanışmayı, bölge sorunlarının çözümü’ olarak gördüğünü iletti.
Hamaney, Amerikan-Türk gerginliğini fırsata çevirmeye dönük bir adım da atarak Erdoğan’a şöyle dedi:
“ABD başta olmak üzere tüm egemen güçler, İslam’ın güç kazanmasından korkuyor. ABD’nin güçlü devletlere karşı kin ve düşmanlığı, endişeye sebep oluyor.”
‘Türkiye ve İran’ın İslam dünyasına yönelik ortak dertlerini’ ise siyasi ve ekonomik alanlardaki ilişkileri mevcut seviyenin ötesine taşımayı gerekli hale getiren bir unsur olarak sundu.
Hamaney’in resmi internet sitesi, onun, konuşmalarında, ‘İslami hareketin yükselişinin ardından’ Tahran-Ankara ilişkilerinin iyileştirilmesine ve iki taraf arasındaki ortak noktaların altını çizmenin gerekliliğine işaret ettiğini belirtti.
Toplantıda İran Başkan Yardımcısı İshak Cihangiri de yer aldı.
Erdoğan’dan Batı’nın İslam ülkelerine tavrına vurgu
Erdoğan ise bölgenin kriz durumu yaşadığını ifade ettikten sonra ‘meselelerin iki ülke arasındaki işbirliğinin ışığında çözüme kavuşması’ yönündeki temennilerini dile getirdi.
Cumhurbaşkanı, İslam ülkeleri arasındaki kenetlenme ruhunun kayboluşunu, mevcut durumların sebepleri arasında sayarak şu ifadeleri kullandı:
“Batı’nın İslam ülkelerine yönelik tavırlarının gölgesinde mevcut koşullar, iki kat daha hassaslaşıyor”.
Erdoğan, Batı ülkelerinin tutumunu ise iki ülke arasındaki yakınlaşmanın bir sebebi olarak gördüğünü belirtti.