Ramallah/ Kefah Zebun

Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli kaynaklar, Hamas Hareketi’nin, Gazze Şeridi’ndeki ‘Büyük Geri Dönüş Yürüyüşü’ gösterilerine daha büyük bir ivme kazandırarak, İsrail kontrolündeki topraklara yönelik yanan uçurmaların yeniden havalanması olasılığı da dahil olmak üzere İsrail’e karşı büyük çaplı bir halk ayaklanmasını hazırlanıyor.

Bunun Hamas’dan beklenen bir hareket olduğunu söyleyen kaynaklar, Hamas’ın görüşmelerin başarısızlığı sonrasında Gazze Şeridi’nde zaten kötü olan durumun yeniden gözden geçirilmesini hedeflediğini ve protestoların bu görüşmeleri durdurmak için güçlü bir mesajı temsil ettiğini sözlerine eklediler.

Kaynaklar, Hamas’ın Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın tehdidinden sonra görüşmelerin askıya alınmasına yönelik öfkesini bu şekilde ‘empoze etmek’ istediğini vurguladılar. Hamas yönetiminin İsrail baskı altındayken arabulucuların harekete geçeceğine inandığını söyleyen kaynaklar, gerginliğin aynı şekilde geri döneceğini vurguladılar.

“Anlaşmaya izin vermeyeceğiz”

Filistin Devlet Başkanı Abbas, tehditleri sonrası başarısız olan Filistinli gruplar ile İsrail arasındaki Mısır himayesinde yapılan görüşmelerle Gazze Şeridi’nin Batı Şeria’dan ayrılmasını sağlayacak bir ateşkes anlaşması yapılmasına izin vermeyeceğini ve bu anlaşmanın ‘Yüzyılın Anlaşması’ olarak bilinen plana bir giriş olduğunu ifade etti.

Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) Yürütme Kurulu Üyesi ve Devlet Başkanı yardımcısı Ahmed Mecdelani, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Filistin yönetiminin Gazze’nin darbe ile ayrılmasında olduğu gibi Hamas’ın İsrail’le bir ateşkes anlaşması imzalaması halinde Devlet Başkanı Abbas’ın Gazze Şeridi’ne fon sağlamayı tamamen durduracağına dair açık bir mesaj gönderdiğini söyledi.

Filistin yönetimi Gazze Şeridi’ne aylık en az 100 milyon dolarlık fon sağlıyor. Bununla birlikte Mahmud Abbas, Mısırlı yetkililere, Hamas’ın İsrail ile bir anlaşma imzalaması için yapılan görüşmelerin tamamen durdurmalarını, çünkü FKÖ’nün İsrail ile anlaşma imzalamaya yetkili tek taraf olduklarını bu yüzden diğer gruplarla uzlaşı sağlandıktan sonra görüşmelerin yapılması gerektiğini söyledi.

FKÖ, Mısır davetini reddetti

FKÖ önceki ateşkes görüşmelerine katılmamış ve Mısır’ın davetini reddetmişti. Bu yüzden Abbas’ın tutumu, uzlaşı çabalarının çıkmaza girdiği bir dönemde ateşkes çabalarının başarısızlığı anlamına geliyordu.

Uzlaşı çıkmaza girdi

Bunun yanı sıra Filistin yönetimi, Hamas’ın Gazze Şeridi’ndeki vergilendirme işlemleri de dahil olmak üzere tüm devlet kurumları ve güvenlik birimlerini kendilerine devretmesini istiyor. Gazze’nin yönetimini elinde bulunduran Hamas’ın bir yetkilisi ise yaptığı açıklamada uzlaşının çıkmaza girdiğini ve ortada bir ateşkes taslağı olmadığını söyledi.

“Ablukayı, kırmaya karar verdik”

Öte yandan Hamas’ın Gazze lideri Yahya Sinvar yaptığı açıklamada, Büyük Geri Dönüş Yürüyüşleri’nin Gazze’deki Filistinlilerin tercihi olduğunu vurgulayarak, arabulucuların halkın İsrail işgal güçleri üzerindeki baskısının arttığı dönemlerde harekete geçtiklerine daha öncede birkaç kez şahit olunduğunu, bu yüzden Gazze ablukasını kırmak için baskının devam etmesi gerektiğini düşündüklerini ifade etti. Sinvar uzlaşı için yapılan çabaların Gazze Şeridi’nde gösterilerin yapılmadığı dönemde değil, örneğin BM Orta Doğu elçisi Nikolai Miladinov’un bir günde iki kez Gazze’yi ziyaret etmesi gibi durumların ardından gerçekleştiğine dikkat çekti. Sinvar, “Ablukayı, aşağılanmaya boyun eğmeyen veya topraklarından gitmek istemeyenlerle kırmaya karar verdik” ifadelerini kullandı.

Sinvar’ın bu açıklamaları yeniden gerginliğin artması için yapılan bir çağrı olarak yorumlanırken, Filistinli kaynaklar Cuma günü yeniden ‘Öfke Cuması’ gösterilerinin yapılacağını söylediler.

Müzakerelerin başlaması uzlaşı dosyasına bağlı

Hamas, Mısır’ın müzakereleri, Filistin uzlaşı dosyası kesinleşinceye kadar durdurduğunu açıklamasının ardından yeni bir tutum sergilemeye başladı. Mısırlıların ise müzakereleri Filistin yönetimi ile BM Orta Doğu elçisi Miladinov arasındaki ilişkilerin kesilmesi ve Mahmud Abbas’ın görüşmeleri tehdit ederek reddetmesi sebebiyle askıya aldıklarını açıkladı. Çünkü Ramallah’taki yönetim ile Hamas’ın aralarında koordinasyon olmadan İsrail ile ateşkes müzakerelerine başlaması ‘güçlerini aşan’ bir durumdu. Zira Gazze ayakta kalmak için yönetimin gönderdiği aylık 100 milyon dolarlık fona ihtiyaç duyuyor. Bunun yanı sıra Hamas, Devlet Başkanı Abbas’ı ateşkesi açıkça başarısızlığa uğratmak ve bu günlerde yeni gerginliklerin fitilini ateşlemekle suçladı.

“Abbas ve yönetimi uzlaşı çabalarını zorlaştırıyor”

Hamas liderlerinden Mahmud Ez-Zahar yaptığı açıklamada, Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın temsil ettiği yönetimin, Mısır’ın arabulucu rolünü oynamasını ve Gazze Şeridi ablukasının kırılmasını kolaylaştıracak her türlü çabayı zorlaştırmaya çalıştığını söyledi. İsrail ile yapılacak ateşkes ile Filistinli taraflar arasındaki uzlaşıyı bir biriyle ilişkilendirmeyi reddeden Zahar, “Uzlaşı dosyası, ateşkes dosyası sebebiyle nasıl bozulur? Uzlaşı dosyası konusunda Filistinlileri aldatmamalılar. Çünkü Abbas bu uzlaşıyı istemiyor” şeklinde konuştu.

Hamas, ulusal uzlaşı müzakerelerinden umudunu kesti

Zahar’ın bu sert açıklamalarına Hamas Siyasi Birim üyesi Salah Berdavil’in daha sert açıklamaları eşlik etti. Berdavil, Hamas’ın Mahmud Abbas görevde olduğu sürece uzlaşı yapılması umudunu kaybettiğini belirtti. Hamas’a ait el-Aksa Tv’ye demeç veren Berdavil, Filistin Devlet Başkanı Abbas’ı işaret ederek, “Gazze şeridini tecrit eden ve davayı satan biriyle uzlaşacağımıza dair bir umudumuz kalmadı” ifadelerini kullandı. Berdavil ayrıca Hamas’ın Mahmud Abbas anlaşmaya katılsın ya da katılmasın Gazze’deki ablukayı kıracağını sözlerine ekledi.

Diğer yandan Hamas liderlerinden Filistin Parlamentosu Başkan Yardımcısı Ahmed Bahr yaptığı açıklamada Devlet Başkanı Abbas’ın vatana ihanet suçundan Filistin mahkemelerinde yargılanmasını talep edecek kadar ileri gitti. Gazze Şeridi’ndeki el-Bureij kampında ‘Büyük Geri Dönüş Yürüyüşü’ gösterisi sırasında konuşma yapan Bahr, Mahmud Abbas’ı, ulusal uzlaşıyı ve bölünmenin sona ermesine karşı çıkarak, direniş gruplarının silahlarını teslim etmeleri konusunda ısrarcı olmakla suçladı.

Öte yandan İsrail, Gazze’nin ateşkes karşılığında herhangi bir siyasi bedel ödemediğini vurgulayarak, Gazze Şeridi üzerindeki kuşatmayı tamamen kaldırmak için 2014 yıldaki gibi sakin bir atmosferin oluşmasını talep etti.