Suudi Arabistan, kültürel, tarihi ve turistik açıdan beni her gün şaşırtmaya devam ediyor. Bu değişim, tarihi eserler ile ilgili kanunlarını değiştirerek tüm dünyanın saygısını kazanan liderin vizyonu sayesinde oldu.
Turizm ve Tarihi Eserler Milli Kurumu Başkanı Prens Sultan Bin Selman sayesinde…
Tarihi dönemlerden beri su havzaları çevresinde kurulan toplumsal yerleşim yerlerini, kurulan “Hanife Vadisi Rehabilitasyon Projesi” sayesinde detaylı şekilde araştırma fırsatı buldum. Vadinin eski çağlardan beri çeşitli nehir kollarıyla desteklenmesi, zengin bitki örtüsüne sahip olması, yağmur suyu ve seller için doğal drenaj sağlaması yaptığım araştırmada dikkatimi çeken ilk detaylardan biri oldu.
Ancak Vadi zamanla dejenere oldu ve işlevini aşama aşama yitirdi. Topoğrafyası ve doğal yapısı da erozyona uğrayıp toprağın ve vadinin doğal sınırları da zamanla tahrip oldu. Son zamanlarda vadi çöp yığınlarının atıldığı, sanayi ve inşaat atıklarının depolandığı yere dönüştü!
Riyad Kenti Geliştirme Üst Kurulu toplantısında vadinin daha fazla bozulmasını ve çöp yığınlarının bölgeye taşınmasını önlemek amacıyla çeşitli kararlar alındı; ilk önce vadi doğal sit alanı ilan edildi ve su kollarının rehabilitasyonu için ümit veren bir plan onaylandı. Daha fazla araştırmaların yapılmasına karar verildi…
Çöplerin vadiden çıkarılıp şehir dışına taşınması, havzada daha fazla inşaata izin verilmemesi, sit alanının korunması için yönetmelikler ihdas edilmesi, ana vadinin ve su kollarının rotasının belirlenmesi adı geçen kurulun ilk icraatları arasındaydı.
Kral Selman Bin Abdülaziz’in Riyad prensliğini yaptığı dönemde Riyad’ın tarihine ve medeniyetine önem verilmiş, bu uğurda yönetmenlikler çıkarılmıştı, Hanife Vadisi de bu geniş planda yer alan projelerden biriydi, fakat yeni dönemde sorumlular vadiye daha da önem vermiş ve olaya daha yakın perspektiften bakmışlardır; vadinin su kaynaklarının korunması, doğasının rehabilitasyonu ve geliştirmesini güden ayrıntılı ve sıkı kualifikasyonlar koymuş ve uygulamışlardır.
Hanife Vadisi ekolojik projesinin ana hedefi vadiyi doğal haline geri döndürmekti. Bu amaç için nehir yatağı açıldı, vadinin mecrasından 2.5 milyon metreküp toprak ve çakıl çıkarıldı. Vadinin asıl mecrası ortaya çıktı.
Proje kapsamında vadi kıyılarındaki hizmet alanları ele alındı; yollar inşa edildi, 22 köprü ve yaya yolu açıldı, patikalar düzenlendi, doğal örtüyle uyumlu ağaçlar ve çöl bitkileri ekildi, hizmet alanları, yollar ve patikalar aydınlatıldı. Projenin en iyi yanı vadinin ailelerin mesire yerine dönüştürülmesi ve vatandaşların dinlenme yerine uygun hale gelmesini sağlamak oldu. Dünya ekolojik projelere önem verdiğinden, proje uluslararası beğeni topladı; Washington Sular Merkezi projeyi, 21 ülke ve 75 proje arasında, 2002 yılı En İyi Su Kaynaklarını Geliştirme Ödülüne layık görüldüğünü, ayrıca proje, 2017 yılında Uluslararası Doğal Sit Alanları ödülüne 160 proje arasında birincilik kazandığını Prens Sultan Bin Selman’ın kendisi şahsen bana söyledi.