Beyrut/Sâir Abbas

Lübnan hükümetini kurma çabalarının önümüzdeki iki gün içinde yeni gelişmelere sahne olması bekleniyor. Başbakan adayı Saad el-Hariri, hem Lübnan Güçleri Partisi’ne hem de Velid Canbolat liderliğindeki İlerici Sosyalist Parti’ye özel “teklifler” götürecek.

Ülkede yaşanan Hükümet krizinin kilitlenmesine rağmen geçici olarak Başbakanlığı yürüten Hariri’nin yeni bakanlık teklifleri krizi aşmaya yönelik yeni adımlar olarak değerlendiriliyor.

Lübnan Maruni Patriği Mar Bişara Butrus er-Rai, Başbakan adayı Hariri’nin, önümüzdeki iki gün içinde hükümeti kurma konusunda Cumhurbaşkanı Mişel Avn’a yeni bir teklifi olacağını açıkladı. Er-Rai, Avn’ın da bu yeni teklif konusunda iyimser olduğunu belirtti.

Meclis Başkanı Nebih Berri, yeni hükümetin oluşumunu hızlandırma gereğini vurguladı. Çözümün başlangıcının ulusal bir birlik hükümetinin varlığında olduğunu belirtti.

Krizin çözümü için Başbakan Hariri, Lübnan Kuvvetleri lideri Samir Ca’ca ile bir araya geldi. Hariri’nin Ca’ca’ya Eğitim Bakanlığı da dahil olmak üzere üç kilit bakanlığı teklif ettiği ortaya çıktı. Kaynaklar Ca’ca’nın bu teklifleri “partisinin oy oranına orantısız olması” dolayısıyla reddetmesi bekliyor.

Kabine krizi, esas olarak yeni hükümetteki Dürzi ve Hıristiyan temsili ile bakan sayısı konusundaki Canbolat ve Ca’ca’nın taleplerinden kaynaklanıyor.

Birçok dinsel ve etnik grubun bir arada yaşadığı Lübnan’daki siyasi yapı, ülkenin kuruluş belgesi olarak tanımlanan ve 1943 yılında üzerinde mutabakata varılan ‘Ulusal Pakt’ çerçevesinde, siyasi görevlerin mezhepler arasında nüfuslarıyla orantılı olarak paylaştırılması esasına göre oluşturulmuştu.

Ulusal Pakt ile Cumhurbaşkanının Maruni Hristiyan, Meclis Başkanının Şii, Başbakanın Sünni olması ve Parlamento üyelerinin Hıristiyanlar ile Müslümanlar arasında 6/5 oranında paylaşılması kararlaştırılmıştı.
Meclis aritmetiği

Hükümeti kurmakla görevlendirilen Lübnan Başbakanı Saad Hariri’nin elindeki isim listesini sunmak üzere 26 Temmuz’da Cumhurbaşkanı Mişel Avn ile görüşmesi ülkede iyimser bir havanın oluşmasına neden oldu. Ancak geçen iki haftada herhangi bir gelişmenin olmamasıyla umutlar tükenme noktasına geldi.

Siyasi krizin temelleri ve beklentileri

Lübnan’daki hükümet krizinin temelinde, parlamentodaki siyasi blokların her birinin, bakanlık dağılımında kendi paylarına düşenden fazlasını istemesi yatıyor.

Siyasi partiler, oylarını aldıkları kendi mezhepsel tabanını memnun etmek uğruna daha çok avantaj elde etmeye çalışıyor.

Başbakan Hariri, hükümeti kurmakla görevlendirilmesinin ardından bakanlıkların bütün siyasi partiler arasında adil şekilde dağılımının gerçekleşmesi ilkesi doğrultusunda herkesle istişare yapma hedefini belirlemişti.

Lübnan’da 9 yıl aradan sonra yapılan 6 Mayıs parlamento seçiminde, Hizbullah ve Emel Hareketi ittifakının yanı sıra Lübnanlı Maruni Hristiyan Semir Caca liderliğindeki Lübnan Güçleri Partisi de büyük ilerleme kaydetti.

Buna karşılık Cumhurbaşkanı Avn’ın partisi Özgür Yurtseverler Hareketi’nin milletvekili sayısı 22’den 18’e, Başbakan Hariri’nin partisi Müstakbel Hareketi’nin ise 34’den 21’e düştü.

Seçim sonucunda, Hizbullah 14, Emel Hareketi 17, Özgür Yurtseverler Hareketi ve müttefikleri 29, Müstakbel Hareketi 21, Lübnan Güçleri Partisi 16, Dürzi lider Velid Canbolat’ın İlerlemeci Sosyalist Partisi 8, eski Başbakan Necib Mikati’nin Azm Hareketi 4, Suriye Sosyal Milliyetçi Parti 3, eski Cumhurbaşkanı adayı Süleyman Franci’nin partisi Hristiyan Marada Hareketi 3, Sami el-Cemil’in liderliğindeki Lübnan Ketaib Partisi 3 ve Hizbullah’a yakın diğer bazı partiler de mecliste 4 sandalyeye sahip oldu.

Mayıs ayındaki seçimlerde, 2’si kadın 6 bağımsız isim de meclise girmeye hak kazandı.