Irak’ta ABD’nin Irak’a uyguladığı yaptırımlar konusundaki görüş farklılıkları sürüyor. İbadi’nin tutumu ülkede tartışmalara neden oluyor.
Irak Başbakanı Haydar İbadi, haftalık basın toplantısında “Irak hükümetinin İran’la olan ticaretinde ABD dolarını kullanmayacağını ve ABD yaptırımlarına bağlı kalmayacağını” duyurdu. Bu, İbadi’nin geçen hafta İran’a uygulanan yaptırımlara ilişkin ilk yorumu oldu. İbadi geçen hafta yaptığı açıklamada “Evet, yaptırımlara bağlı kalacağız. Bunun sebebi basit, ekonomik olarak bizden daha büyük ülkeler yaptırımlara uyuyor. Sonunda biz kaybederiz” ifadelerini kullanmıştı.
Siyasetçilerin Irak Başbakanı İbadi’nin İran yaptırımları konusundaki tutumu hakkında Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamalara göre konuya muhalif ve taraf kesimler arasındaki tartışmalar sürüyor. İran’ın Iraklılar ve özellikle siyasi camia tarafından geniş bir yelpazede eleştirilen siyasi ve dini şahsiyetlerinin takındıkları tutum ve yaptıkları “düşmanca” açıklamaları çevreleyen atmosfer halen devam ediyor.
İran’ın dini lideri Ali Hameney’in Irak Temsilcisi Mücteba el-Hüseyni, İbadi’nin yaptırımlara yönelik tutumu hakkında yaptığı son açıklamada, ifadelerinin sorumsuzca olduğunu ve İran’ın onurlu tutumlarıyla uyuşmadığını söylemişti.
Allavi’nin başkanlığını yaptığı Vataniyye Partisi’nin genel sekreter yardımcısı Haşim el-Habubi, İbadi’nin Irak’ın İran’a yönelik yaptırımlar gibi ciddi bir konuya dair tutumunu bildirme hakkına sahip olduğunu düşündüğünü belirtti. İbadi’nin halen ülkedeki en üst düzey yönetici konumunda olduğunu, bunun da onu baskı altında bırakabileceğini söyledi. Bununla birlikte el-Habubi açıklamasının devamında şu ifadeleri kullandı:
“İbadi, İran meselesi gibi karmaşık bir konuda doğrudan cevap vermekten kaçınmak için daha akıllı olmalıydı. Durum, Başbakan’ın şahsıyla değil devletin politikalarıyla ilgili. Siyasi tarafların geri kalanının uygun bir karar almada ortaklık yapması daha yararlı olurdu. Her ne kadar İbadi’nin tutumu doğru olsa da yöntemi uygun değildi. İran’ın İbadi’ye karşı ileri gitmesi de uygun değil. İran’ın Irak’taki dost güçleri, uluslararası ve bölgesel meselelerde daha sağduyulu olmalı.”
Asaib Ehlil Hak Hareketi’ne bağlı es-Sadıkun bloğunun sözcüsü Leys el-Azari, İbadi’nin İran’a uygulanan yaptırımlara cevap verme konusunda hızlı davranmasın katıldı. Azari açıklamasında şunları söyledi:
“İbadi, ilk günden beri Amerika’nın tutumuna tam olarak bağlı olduğunu kanıtladı ve Irak’ın çıkarlarına zarar vermedi. Irak’la birlikte olanlar veya ona karşı duranlar arasındaki çıkarlara öncelik vermedi. İbadi ve diğerlerinin Irak’ın çıkarlarını başkalarının çıkarlarına öncelemesi gerekiyor. Ülkenin Amerikan çekiciyle İran örsü arasında kalması faydalı olmaz.”
Azari, Hareketi’nin tutumuna ilişkin “ABD yönetiminin İran halkına karşı uyguladığı açlık politikasının reddedilmesine” odaklandığını söyledi ve “asla bu politikanın bir parçası olmayacağını” vurguladı.
Sairun Koalisyonu’nun liderlerinden Casım el-Halefi de konuya ilişkin şu değerlendirmelerde bulundu:
“İbadi hükümeti, uluslararası durumun dışına çıkamıyor ve özellikle Irak’ta etkili bir ABD baskısı varken ülkesinin çıkarlarını riske atamıyor. Yaptırımların İran rejiminin başkanlarını etkilemeyeceğini tahmin ediyorum. Yaptırımlar, 90’lı yıllarda Irak’ta olduğu gibi orta sınıflara ve yoksullara olumsuz olarak yansıyacak. Bu açıdan ben herhangi bir ülkeye yaptırım uygulanmasına karşıyım.”
Mustansıriye Üniversitesi öğretim görevlisi Settar Avad’ın değerlendirmesi ise şu şekilde oldu:
“ABD’nin İran’a yaptırımlar uygulamasından sonra Şii siyasi blokların tutumu net değil. İbadi’nin tutumunun bir Şii şahsiyet tarafından verilen en önemli tavır olarak öne çıktığını düşünüyorum. Bu tutumun Irak halkının çıkarları konusundaki kaygısından kaynaklanıyor. Hatta bundan dolayı partisinin tutumundan farklı bir tavır sergiliyor. İbadi, Fazilet Partisi, Sadr ve Hikmet akımları gibi büyük Şii partilerin geri kalanının sessizliği ortasında, resmen İran’a bağlı olan Şiilerin büyük eleştiri dalgasıyla karşı karşıya. İbadi’nin ABD yaptırımlarının uygulanmasına ilişkin tutumunun rakibi Hadi el-Amiri karşısında ikinci dönem başbakanlığını kazanma şansını artıracağına inanıyorum.”