Irak Başbakanı ve Zafer koalisyonu lideri Haydar el-İbadi ve Sairun koalisyonu lideri Mukteda el-Sadr ittifakı, Haşdi Şabi’nin de içinde yer aldığı Fetih Koalisyonu lideri Hadi el-Amiri’nin kurulacak hükümete başkanlık etme umutlarını yok ediyor.
Irak’taki çeşitli siyasi ve medya çevrelerinde dolaşan söylentilere göre, Sadr ve el-Amiri, 12 Mayıs seçimlerinden sonra bir koalisyon kurarak, “Sairun- Fetih” ittifakı ile gelecek hükümete başkan adayı olmayı ümit ediyordu. Aynı şekilde İran da bu amaçla, Irak’a Devrim Muhafızları’na bağlı Kudüs Gücü komutanı Kasım Süleymani aracılığıyla yapılacak bir ziyaret düzenlemişti. İbadi ise Ramazan Bayramından sonra kapsamlı bir ulusal toplantı çağrısında bulundu. Bu bağlamda birçok gözlemci İbadi’nin bu koalisyonun altından halıyı çekmeye çalıştığını söylerken durumu, Amiri- Sadr koalisyonunun ilanından önce sağlanan anlayışı karıştırma çabası olarak yorumladı.
Iraklı bir siyasetçi tarafından Şarku’l Avsat’a aktarılana göre, açıklanan koalisyonlar ilk olarak siyasi haritanın tam net olmaması, ikinci olarak da bir sonraki hükümete başkanlık etmek için çok sayıda adayın bulunması dolayısıyla Irak siyasi sahnesinde de bir tür karışıklığa neden oluyor. Yetkili, başkasına kıyasla şansı daha yüksek olan İbadi’nin yanı sıra el-Fetih koalisyonundan el-Amiri’nin hükümet başkanlığına de aday olduğunu belirtti. Aynı şekilde Sanayi Bakanı Muhammed Şiyah el-Sudani ve eski Basra Valisi Halef Abdussamed gibi Kanun Devleti koalisyonu lideri Nuri el-Maliki’ye yakın bazı adayların da olduğunu ifade etti. Bunun yanı sıra bu grubun dışında bir başka adayın da Ali Abdul Amir Allavi olduğunu vurguladı. Başbakanlık pozisyonuna ulaşan isimlerin, parlamentoda koltuk sayılarına eş değer olarak yaklaşık 35 sandalye gerekmekte. Bu bağlamda herhangi bir bloğa üye olmayan Ali Allavi milletvekili sayılmamakta. Dolayısıyla da onu aday gösteren blok, bu bedeli kendi koltuklarından ödemek zorunda. Bu da başbakan dışında kimsenin bu pozisyona ulaşamayacağı anlamına geliyor. Zira bu risk, girilecek kolay bir risk değil.
Öte yandan Iraklı bir siyasetçi yaptığı açıklamada, “İran’dan bir zeytin dalı aracılığıyla bu kez açıkça aday olan bir isim daha var; İyad Allavi. Zira bu pozisyon Şii’lerin bir payı olarak görülmekte. Allavi liderliğindeki blok, çoğunlukla Sünni’dir. Bu da bileşenler üzerindeki pozisyon dağılımını karıştırıyor” dedi. Yetkili, “Sünni milletvekillerinin geri çekilmesine yol açacak, büyük bir Sünni koalisyon oluşturmak üzere şu ana kadar sarf edilen çabalar Allavi’nin izole edilmesine sebep olacak. Bu bağlamda yalnızca 2 ila 3 Şii milletvekili kalacak” şeklinde konuştu.
Başbakan İbadi’ye yakın isimlerden Siyasi Düşünce Merkezi Başkanı Dr. İhsan El-Şimri, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Zafer ve Sairun arasındaki koalisyon, ulusal alandaki tek koalisyondur. Çünkü Zafer koalisyonu Şii bir blok değildir, farklı bileşenler de içermektedir. Aynı şekilde Sairun, sadece Şii değil, aynı zamanda komünistleri, laikleri, liberalleri de kapsamaktadır. Bu durum da ulusal alandaki bloklar ve bileşenler üzerine oluşturulan bu yeni koalisyonun, diğer herhangi bir koalisyondan daha kolay hareket etmesini sağlar” dedi. Şimri, “Bu koalisyon, en büyük bloğunun oluşturulması için gerçek bir çekirdek görevi görüyor. Çünkü koalisyon, ulusal projeye örnek olarak başkalarına güven verici ve kutuplaşmayı kolaylaştıracak bir mesaj niteliğindedir” şeklinde konuştu. Koalisyonun İbadi’nin ikinci dönem şansını güçlendirip güçlendirmediği konusuna da değinen Şimri, “İbadi, şu anda bir sonraki hükümete başkanlık edebilecek en şanslı kişi. Zira iç, bölgesel ve uluslararası kabullere sahip” dedi. Yetkili ayrıca, “İbadi’nin geçtiğimiz Ramazan ayında çağrısını yaptığı ve özel bir komite tarafından hazırlanan ulusal toplantı, bir sonraki hükümet programının ana noktalarını belirleyecektir” ifadelerini kullandı.
Öte yandan Sairun koalisyonu resmi sözcüsü Kahtan el-Cuburi de Şarku’l Avsat’a, “Bu koalisyonun ilanından önceki tartışmalar, devlet inşa sürecindeki ana sabitlerin teyit edilmesinin de önünü açtı. Zira bu sabitler, bir sonraki hükümetin kurulmasının önünü açacak en büyük bloğun oluşturulması için bu koalisyona katılmak isteyen diğer taraflarla kurulmuş gelecekteki anlayışların temeli olarak ilan edilmekte” açıklamasında bulundu. El-Cuburi, “Ana hedefler, yolsuzlukla mücadele etmek, hükümeti kurma, Irak’ın birliğini ve bağımsızlığını sürdürme, iç içlerine müdahalede bulunmama yetkinliklerini benimsemektir” dedi.
Öte yandan Hadi el-Amiri liderliğindeki Bedir Bloğu’ndan bir Iraklı milletvekili olan Siham el-Musevi, ABD Başkanı Donald Trump’ın damadı ve Ortadoğu temsilcisi Jared Kushner’ın Başbakanın emirlerini düzenlemek üzere Amiri ile bir araya geldiği söylentilerini yalanladı. Bu bağlamda yetkili, “Fetih koalisyonu ve Bedir bloğu lideri Amiri’nin, Kushner ile bir araya geldiği söylentileri utanç verici. Amiri, birçok defa kendisini ziyaret eden ABD büyükelçisiyle alenen görüşmelerde bulundu. Ancak ABD temsilcisi ile gizli bir görüşme düzenlemek için herhangi bir aracıya ihtiyacı yok” dedi.
El-Musevi, “Bu haberin kaynağı, dosyaları karıştırmaya ve Amiri’nin başbakanlık pozisyonunu üstlenmesi için ABD’ye taviz verdiği izlenimi uyandırmaya çalışan bazı siyasi tarafların Amiri’ye duyduğu düşmanlıktan kaynaklıdır” ifadelerini kullandı.