Irak’ın güneyindeki Basra’nın tanık olduğu hizmet ve su kirliliği krizi, 3 aydır devam ediyor.

4 gün önce sona eren geniş çaplı halk protestolarında parti binaları, silahlı gruplara ait karargahlar ve İran’ın Basra konsolosluğu ateşe verilmişti. Irak Başbakanı Haydar el-İbadi ise, 10 Eylül’de sorunları ele almak ve gerekli çözümleri geliştirmek üzere bölgeye ziyarette bulundu.

İbadi, geçtiğimiz Temmuz ayında protestolar patlak vermeden önce beraberindeki bakanlar ile Basra’yı ziyaret etmişti. Bölgedeki hizmet yoksunluğu, işsizlik ve su kirliliği krizi ile ilgili sorunlara dair birçok kanun hükmünde kararname yayınlamış, ancak yürürlüğe koyamamıştı. Bu durum da gösterilerin devam etmesine neden olmuştu.

İbadi, 10 Eylül’de Basra’ya ulaşmasının ardından Basra Valisi Esad el-İdani, il meclis başkanı ve bir dizi yerel memur ile toplantı düzenledi. Aktarılana göre toplantıda, başta içme suyunun sağlanması olmak üzere hizmet gerçekliğine ilişkin detaylı görüşmeler gerçekleşti. Ziyaretin, “hizmet koşullarına ve bölgenin istikrarına dair güvencelerin sağlanmasını, normal hayatın seyrini ve Bakanlar kurulu tarafından alınan kararların uygulanmasının takibini” amaçladığı belirtildi.

Öte yandan Irak Meclisi Cumartesi günü, Başbakan İbadi ve bazı bakanların katılımıyla krizi tartışmak üzere olağanüstü bir oturum gerçekleştirmişti. Bu çerçevede acil çözüm bekleyen göstericilerin taleplerinin karşılanması için düzenlenen toplantıda Başbakan İbadi ve Basra Valisi Esad el-İdani, sorumluluklarını yerine getirmemekle suçlanmış ve toplantıda bir tartışma yaşanmıştı.

Haydar el-İbadi, Basra’da yerel basına verdiği demeçte, “güvenlik kontrol birimlerinin, federal hükümetin su kirliliğinin çözümü için kullandığı 109 milyar dinarın yatırıldığı yerleri tespit etmeye başladığını” belirtti. Aynı şekilde kötü hizmet dolayısıyla yerel yetkililer suçlanırken, Başbakan gazetecilere yaptığı açıklamada, “Federal hükümet, yaz mevsiminde Basra’daki su krizini ele almak üzere 109 milyar dinar harcama yaptı. Ancak yerel hükümet, bunları 2016- 2017 yıllarındaki eski borçları kapatmak için kullandı” dedi.

Diğer tarafta Başbakan, 10 Eylül’de yarı resmi “Irak TV”ye yaptığı açıklamada, “Basra, kendini geliştirmek için uygun yönetime sahip değil” diyerek, tüm hizmet projeleri tamamlanıncaya kadar bölgeden ayrılmayacağını söyledi.

İbadi, havalimanı bölgesindeki “Mau’l-Abbas /Abbas’ın suyu” projesini de ziyaret ederek, işçilerin performanslarına, devam eden kalkınma ve bakım çalışmalarına dair bilgi aldı. Başbakanlık ofisinden yapılan yazılı açıklamaya göre ziyaret sırasında, işçilerin çabalarına övgüde bulunan İbadi, onlara insanlara hizmet verecek içme suyunu sağlamak için azami çaba gösterme çağrısında bulundu. İbadi, bölgede bir dizi kabile şeyhiyle de bir araya geldi.

Diğer taraftan Şarku’l Avsat muhabirinin aktardığına göre onlarca Basralı, 10 Eylül’de protesto gösterilerinde hayatlarını kaybedenler için sembolik bir cenaze töreni düzenledi. Temmuz ayı başlarında patlak veren protestolarda en az 25 kişi yaşamını yitirmiş, 300’den fazla kişi de yaralanmıştı.

Yerel kaynaklar tarafından Şarku’l Avsat’a yapılan açıklamaya göre, İran’a yakın parti ve silahlı gruplarla bağlantılı taraflar, 10 Eylül’de iki ülkenin bayraklarını yükselterek, Irak- İran ilişkilerini destekleyici bir gösteri düzenledi.

Yetkililer, Basra’daki göstericilere karşı korkutma amaçlı gözaltı kampanyası yürütürken, Mukteda el-Sadr liderliğindeki Sairun koalisyonu ise yetkililere, bu tür kampanyalardan kaçınması çağrısında bulundu. Koalisyon tarafından yapılan açıklamada, “Sairun, hak talep eden savunmasız göstericilere karşı keyfi uygulama ve göz altıları reddediyor” denildi. Açıklamada, “Göstericilerin, casus olduğu gerekçesiyle uygulanan faaliyetlere asla izin vermeyeceğiz. Hükümeti, masum insanlara en basit hizmetleri sağlamadaki başarısızlıklarını örtbas edecek herhangi bir uygulama ortaya koyması konusunda uyarıyoruz” ifadelerine yer verildi.