Tüm dünya, Irak Kürdistanı Bağımsızlık Referandumu sonuçlarını merakla beklerken, referandum nedeniyle oluşan kamplaşmanın bir çatışmaya yol açmasından endişe ediliyor. Bu durum üzerine Irak Parlamentosu, başta Kerkük olmak üzere tartışmalı bölgelere asker konuşlanmasını talep etmişti.

Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) tarafından, dün düzenlenen referandumda oy kullanma işlemi, Bağdat ve civar ülkelerden gelen gerilimi tırnandırıcı açıklamaların gölgesinde tamamlandı. Referanduma, yıllardır IKBY’ye destek veren ABD’de sert tepki gösterdi.

3 milyon 300 seçmen katıldı

IKBY Referandum Yüksek Kurulu, oy kullanma işleminin bitmesinin hemen ardından katılımın yüzde 72 olduğunu açıklamıştı. Referandum Yüksek Kurulu Resmi Sözcüsü, Karwan Celal, konuya ilişkin yaptığı basın açıklamasında, “İlk veriler, referanduma 3 milyon 300 binden fazla seçmenin katıldığına işaret ediyor” dedi.

Irak dışında 497 bin oy kullanıldı

Irak dışında yaşayan 497 bin Kürt seçmenin de oy kullandığı ve katılımın yüzde 98 olduğu gelen bilgiler arasında.

Irak Başbakanı Haydar el-İbadi, konuya ilişkin yaptığı açıklamalarda, referandumun Anayasa’ya aykırı olduğunu ve sonuçları ne olursa olsun Bağdat hükümeti nezdinde hiçbir anlam ifade etmeyeceğini söylerken, ABD’den de referanduma ilişkin bir açıklama yapıldı.

ABD Dışişleri Bakanlığı: Hayal kırıklığı

ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, referandumun bölgedeki istikrarsızlığı ve zorlukları artıracağı belirtilerek, uluslararası toplumun karşı çıkmasına rağmen referandumun yapılmasından dolayı hayal kırıklığı yaşandığı ifade edildi.

Açıklamada, şu ifadelere yer verildi;

“Kürdistan yönetiminin tek taraflı aldığı referandum kararını, Kürdistan içinde olmayan bölgelerde de uygulaması nedeniyle derin bir hayal kırıklığı yaşıyoruz. ABD ve Kürt halkı arasındaki tarihi ilişkiler, sorumsuzca yapılan referandum nedeniyle değişmeyecektir fakat, referandumun bölgedeki istikrarsızlığı artıracağını ve Kürt halkı açısından da yeni zorluklar getireceğini düşünüyoruz. Referandum, IKBY ile Bağdat hükümeti ve civar ülkeler arasındaki ilişkileri çıkmaza sokacaktır”

ABD Dışişleri Bakanlığı Resmi Sözcüsü tarafından yapılan açıklamada ise, DEAŞ’a karşı sürdürülen savaşın henüz bitmediğine vurgu yapılarak, radikal örgütlerin bölgedeki istikrarsızlığı daha fazla derinleştirme çabasına dikkat çekildi.

“Birleşik Irak’ın gerekliliğine inanıyoruz”

Beyaz Saray Sözcüsü, referanduma dair sorulan sorulara, “ABD olarak, DEAŞ’ın yok edilmesi ve İran’ın bölgeye yönelik girişimlerinin engellenmesi için birleşik Irak’ın gerekli olduğuna inanıyoruz” cevabını verdi.

Öte yandan, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guttierres, referanduma ilişkin, dün yaptığı açıklamada, referandumun bölgedeki istikrarı sarsmasından endişe duyduğunu söyledi.

Bağdat ve IKBY’ye diyalog çağrısı

Bağdat ve IKBY’ye, sorunlarını diyalog yoluyla halletme çağrısı yapan Guttierres, Irak’ın egemenliğine ve bütünlüğüne saygı duyulması gerektiğinin altını çizdi. BM Heyeti’nin diyalogların engel olmaksızın devam etmesine dair IKBY’ye garanti verdiğini dile getirdi.

Türkiye’den yaptırımı çağrısı

Irak’ın komşu ülkelerinden de, referanduma ilişkin sert açıklamalar yapıldı. Türkiye ve İran, referandum sonucunu tanımayacaklarını bildirirken, Başbakan Binali Yıldırım, IKBY’ye ekonomik, güvenlik ve siyasi yaptırımlar yapılacağı yönünde uyarıda bulundu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise Yıldırım’ın açıklamasındaki sertlik dozunu artırarak, “IKBY olan sınırı tamamen kapatarak bölgeden gelen petrol akışını durduracağız” dedi.

Türkiye tarafından yapılan açıklamalar, Türkiye’de yaşayan Kürt nüfusun IKBY nüfusundan fazla olması ve Ankara’nın Kürt meselesini belirleyici bir mesele olarak görmesi göz önüne alındığında daha büyük önem kazanıyor.

Kürtler Türk nüfusunun yüzde 20’sini oluşturuyor

Yapılan tahminlere göre, Türkiye’de 25-35 milyon arasında bir Kürt nüfus yaşıyor. Türkiye’nin toplam nüfusunun yüzde 20’sini oluşturan Kürtlerin 12 ila 15 milyonu kentlerde yaşıyor. Suriye’deki Kürt nüfusun ise 2 milyon civarında olduğu tahmin edilirken, Kürtler Suriye’de toplam nüfusun yüzde 15’ini oluşturuyor.

“Bundan sonra Haşdi Şabi’yi durdurmayacağım”

Referanduma karşı sert tepki gösteren bir başka komşu ülke de İran oldu. İran yönetimi, IKBY’ye sınırlarını ve hava sahasını kapatırken, İran Kudüs Güçleri Tugayı Komutanı Kasım Süleymani, “Bundan sonra Peşmergeye saldırmak isteyen Haşdi Şabi’yi durdurmayacağım” açıklamasını yaptı.

Süleymani’nin böyle bir açıklama yapıp yapmadığı konusunda herhangi bir teyid olmamasına rağmen, Haşdi Şabi komutanları, açık bir şekilde Kerkük’ü Peşmerge’den alma tehditleri savuruyor.

Suriye tarafında ise ülkenin kuzeyindeki Kürtlerin referanduma yakın destek vermesine rağmen referanduma karşıt tutum var. Kuzey Suriye Fedaral Kurucu Meclis denen Meclis’in Başkanı Hadiye Yusuf, Suriye’deki nüfuz alanları haritası tam netleşmediği ve ülkede istikrar sağlanmadığı sürece Irak’a açılan Simalek sınır kapısının açık olacağını söyledi.

IKBY’nin tam bağımsızlık ilan etmesi halinde Simalek kapısı hariç bütün sınırların kapatılması gündemdeyken, sınırların kapatılmasının bölgede yeni gerginlik ve mücadelelere sebep olacağı tahmin ediliyor.

IKBY, Türkiye’nin Ceyhan ilçesinde son bulan Ceyhan Boru Hattı üzerinden günlük olarak binlerce varillik Petrol ithalatı gerçekleştiriyor. Bu durum göz önüne alındığında, bağımsızlıkta ısrar etmesi halinde Kürt devletini zor günler beklediğini söylemek zor değil. Buna rağmen, Kürt siyaseti ve uluslararası siyasette, önümüzdeki günlerde nasıl değişimler olacağını bekleyip görmek gerek.