İngiltere Başbakanı Theresa May, eski Rus casus Sergey Skripal ve kızının İngiltere’de zehirlenmesi olayıyla alakalı tatmin edici bir açıklama gelmemesi halinde Rusya’ya yönelik yaptırımlar uygulamaya hazırlanıyor.
May, dün, parlamentoda gerçekleştirdiği konuşmada, Rusya’nın Skripal’in zehirlenmesi olayında doğrudan ya da dolaylı olarak (zehirlenme olayında kullanılan kimyasal sinir gazını suikastçilere ulaştırarak) sorumlu olduğunu söylemişti.
Başbakan May, konuşmasında, “Çarşamba günü, Rus devletinin verdiği yanıtı ayrıntılı olarak ele alacağız. Cevabın inandırıcı bulunmaması halinde bu eylemin Rusya tarafından İngiltere’ye karşı yasa dışı bir şekilde kullanılmış güç olduğu sonucuna varacağız. İşte o zaman meclise geri döneceğim ve buna yanıt olarak alacağımız bazı tedbirleri sizlerle paylaşacağım’’demişti.
İngiltere, Rusya’ya karşı nasıl bir yol izleyebilir?
BBC, İngiltere’nin Rusya’ya karşı atabileceği adımları derledi. BBC tarafından yayınlanan haberde, İngiliz hükümetinin atacağı ilk adım Rusya’nın İngiltere’deki diplomatik heyetlerini ülkeden kovmak olacak. Hükümet, bu adımı 2006 yılında itirafçı casus Aleksandr Litvinenko’nun polonyum-210 maddesiyle zehirlenerek öldürülmesinden sonra da atmıştı. Ancak, birçok uzman bu yöntemin yeterli neticeyi vermediğine işaret ederek, Litvinenko cinayetinin baş şüphelisi Andrea Logovoy’un sadece özgürce dolaşmakla yetinmediğinin, olaydan sonra milletvekili olduğunun altını çiziyor.
Haberde, İngiltere’nin atabileceği diğer adımlar ise şöyle sıralanıyor;
-Rusların İngiltere’deki tarihi varlıklarına el konulması ve Londra’da sahip oldukları imtiyazların ellerinden alınması.
-Rusya Today televizyonuna yönelik, İngiltere’deki yayınını engellemeye kadar varan tedbirler alınması. Bu adımı önceki gün yapılan oturumda İngiliz parlamenterler de dile getirmişti.
-ABD yönetiminin 2009 yılında ABD’de öldürülen Rus muhalif Sergei Magnitsky’e yönelik suikastle bağlantısı olan Rus yetkililerin mal varlıklarına el konulmasını ön gören 2012 yılında çıkardığı Magnitsky yasasına benzer yasaları İngiltere’nin de çıkarması.
İngiltere, AB’yi Rusya’ya yönelik yeni yaptırımlar uygulaması için ikna edebilir mi?
Avrupa Birliği (AB), Rusya’nın 2014 yılında Kırım Yarımadası’nı ilhak etmesi ve Ukrayna’daki ayrılıkçı militanlara destek vermesi üzerine Rusya’ya yönelik bir dizi yaptırım uygulamıştı.
Rus casus Skripal’in suikaste uğramasından sonra AB ülkeleri, Rusya’ya yaptırım uygulama konusunda ikiye bölündü. İtalya, Macaristan ve Yunanistan gibi AB ülkeleri Rusya’ya yönelik yaptırımların artırılmasını desteklerken, birçok uzman, özellikle Brexit’ten sonra İngiltere’nin Moskova’ya karşı yaptırım uygulama konusunda AB’yi ikna edebileceğine şüpheyle bakıyor.
NATO ne yapabilir?
Başbakan Theressa May’in parlamentodaki konuşmasında, “Rus devletinin verdiği yanıtı ayrıntılı olarak ele alacağız. Cevabın inandırıcı bulunmaması halinde bu eylemin Rusya tarafından İngiltere’ye karşı yasa dışı bir şekilde kullanılmış güç olduğu sonucuna varacağız” ifadelerini kullanması, NATO’nun konuya müdahil olup olmayacağı konusunda soru işaretlerine sebep oldu.
NATO bildirgesinin beşinci maddesine göre, NATO üyesi herhangi bir ülkeye yönelik meydana gelen askeri saldırı bütün üyelere yapılmış bir saldırı olarak niteleniyor ve bu durumda NATO’ya gerekli icraatları yapma yetkisi veriyor.
Bazı uzmanlar, konuya müdahil olması halinde NATO’nun gerekli icraatları yapacağını vurguluyor.
İngiltere’nin müttefikleri ne yapacak?
İngiltere, Skripal suikasti konusunu Birleşmiş Milletler’e (BM) taşıyarak, Rusya’ya karşı gerekli adımların atılması noktasında uluslararası toplumun desteğine başvurabilir.
Başbakan May ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron arasında gerçekleştirilen görüşmede “Rusya’nın düşmanca tavırlarına karşı ortak hareket etme” vurgusu yapıldı.
May, konuya dair yaptığı açıklamada, ABD Başkanı Donald Trump ile henüz Skripal suikasti konusunu konuşmadığını ancak en kısa zamanda resmi olarak kendisiyle istişare edeceğini ifade etti.
İngiltere, ayrıca, Rusya’dan sinir sistemini tahrip eden “Novichok” olarak bilinen kimyasal sinir gazı geliştirme programına dair Uluslararası Kimyasal Silahları Yasaklama Komitesi’ne (OPCW) tam ve kapsamlı bilgi vermesini isteyerek konunun kapsamını genişletti.