İki büyük insan hakları kuruluşu, DEAŞ’a karşı mücadele sırasında sivillerin ölümlerini “ihmal” olarak nitelendirerek, Pentagon’u bu ölümler dolayısıyla eleştirdi. Pentagon, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, DEAŞ’a karşı 4 yıl süren mücadele sırasında ölen sivillerin sayısının asla tam olarak bilinmeyeceğini söylemişti.
Uluslarası Af Örgütü (Amnesty) ve İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) Pentagon’un açıklamasını, “sivillerin ölümlerinden ve savaşın verdiği zararı kapsamlı bir şekilde soruşturmaktan” kaçınma amaçlı olduğunu belirtti.
HRW Ortadoğu ve Kuzey Afrika Direktörü Sarah Leah Whitson, NBC televizyonuna verdiği röportajda, “ABD, dünyaya sebep olduğu sivil ölümlerinin takibine yeteri kadar ilgi göstermediğini söylerken, dünyanın her yerinde savaşçıların aynı tavrı takınmasına da yeşil ışık yakmış oluyor” dedi.
DEAŞ’a karşı mücadele eden ve ABD liderliğindeki koalisyonun sözcüsü Thomas F. Veale, geçtiğimiz hafta konuyla ilgili açıklamada bulunmuştu. Veale, Amnesty yayınladığı bir raporun ardından gazetecilerin “ABD güçleri, DEAŞ’ın başkenti olan Rakka’nın kurtuluş savaşında geçtiğimiz yıl binlerce sivili öldürdü” şeklindeki sorusunda yanıt verdi. Sözcü, Bağdat’tan gerçekleştirdiği bir video konferansla “Ölen sivillerin sayısına dair, tüm dürüstlüğümle ‘kimse bunu bilemez’ diyorum” ifadelerini kullandı. Yetkili, “Bildiğini iddia eden herkes yalancıdır. Öğrenmenin bir yolu yok” dedi.
Savaş sırasında sivillerin ölmesinin veya yaralanmasının “çok talihsiz bir durum ve savaşın korkunç bir parçası” olduğunu söyleyen Veale, “ABD güçleri, 2014 yılında başlayan DEAŞ’a karşı operasyonların zararlarını değerlendirmek için her türlü çabayı sarf ediyor. Her zaman kanıtlarımızı değerlendirmeye çalışırız” şeklinde konuştu.
Amnesty, “Soykırım Savaşı” başlığı altında yayınladığı raporda, ABD güçlerinin 2017 yılında Rakka’nın kontrolünü sağlamak için 4 aylık bir süre zarfında binlerce sivilin ölümünden sorumlu olduğunu belirtti.
Raporda, “Uluslararası insan hakları kapsamında olası bir savaş suçu olarak nitelendirilen orantısız ve ayrım gözetmeyen saldırılar da dahil, koalisyona ait hava saldırılarının ve topçuların, binlerce sivili öldürdüğüne dair güçlü kanıtlar var” ifadelerine yer verildi. Raporda ayrıca, DEAŞ milislerinin sivilleri insani bir kalkan olarak kullandığı da vurgulandı.
ABD’deki Amnesty direktörü yaptığı açıklamada, Pentagon’un sivil ölümlerine dair ifadelerinin, ABD’yi dünyanın dört bir yanında “anarşist bir polis” kıldığını belirtti. Yetkili, ABD’nin sanki “Binlerce insanı öldürdük ve onların kim olduğunu bilmiyoruz. Bu gerçekten çok kötü” şeklinde konuştuğunu söyledi.
NBC televizyonuna konuşan Daphne Eviatar, “ABD’nin sorumluluğu, devletin müdahalesinin ve saldırılarının neden olduğu ölüm ve yıkımları bilmektir” diyerek, durumu “ahlak dışı” olarak nitelendirdi.
Brown Üniversitesi’nde savaş kurbanları hakkında bilgi toplayan “Costs of War” projesi müdürü Stephanie Cavilli ise, ABD’nin “Irak, Afganistan, Suriye ve diğer ülkelerde yürüttüğü savaş kaosu çerçevesinde sivil ölümlerinin yüzde 100’ünü kesin olarak bilemediğini” vurguladı.
Geçtiğimiz yıl ABD Kongresi’nde Askeri İstihbarat Komitesi üyeleri, DEAŞ’a karşı koalisyon ve ABD güçlerinin, 2014 yılında başlayan DEAŞ’a karşı uluslararası savaş sırasında yaklaşık bin sivili öldürdüğünü açıklamıştı. Ancak aynı zamanda ABD insan hakları kuruluşları ve ABD’li uzmanlar da sayının binleri aştığını vurgulamıştı.
Washington Post gazetesinin aktardığına göre Pentagon, hava saldırıları ve diğer askeri faaliyetlerde öldürülen savaşçılar dışındaki unsurların sayısını, kapsamlı bir soruşturma ve ölüm istatistikleri eksikliğinden dolayı açıkça reddediyor.
Bu bağlamda Amnesty Direktörü Daphne Eviatar, “Savunma Bakanlığı, (farklı kuruluşlarca yayınlanan) ölen sivillerin sayısının büyük çoğunluğunun güvenilmez olduğunu, bakanlık olmadan doğru sayıya ulaşılamayacağını söylüyor” dedi. Yetkili, “Tabi ki bakanlığın sayılarının gerçek sayıdan önemli ölçüde düşük olması da muhtemeldir” şeklinde konuştu.
İnternet siteleri ve sosyal medya sayfalarındaki bilgilere dayanarak savaş kurbanları ve ölümlere ilişkin bilgi toplayan “Hava Savaşları” kuruluşu da Pentagon ve müttefiklerinin geçtiğimiz yıl yaklaşık 6 bin sivili öldürdüğüne dikkati çekti.
Washington Post gazetesi tarafından aktarılana göre ABD güçleri ve müttefikleri, 2017 yılında DEAŞ’a karşı 10 binden fazla hava saldırısı gerçekleştirdi.
Gazete ayrıca haberinde “İnsani yardım kuruluşları her zaman Pentagon rakamlarını hafife aldı ve bunlara inanamayacaklarını söylediler. Pentagon’u daima, ölenlerin ailelerine ödenen tazminatın azlığının yanı sıra, görgü tanıkları ve savaşlardan kurtulanlarla görüşmemekle suçladılar” dedi.