İnsan hakları örgütleri, Kenya’yı muhalif protesto hareketlerini bastırmak için gerçek mermi ve göz yaşartıcı gaz kullanmakla suçladı.

Fransız Haber Ajansı’nın (AFP) haberine göre, güvenlik güçleri insan hakları örgütlerinin yönelttiği suçlamaları reddetti.

49 kişi hayatını kaybetti

15 Ekim’de polisin uyguladığı operasyonlar hakkında İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) Afrika Birimi araştırmacısı Otsinu Namwaya, konuyla ilgili bir rapor hazırladı. Rapor, Uluslararası Af Örgütü ile birlikte yazıldı. İnsan hakları örgütleri, Kenya’da seçim tarihi olan 8 Ağustos’tan bu yana en az 49 kişinin hayatını kaybettiğini, çoğunun polis tarafından öldürüldüğünü belirtti.

Bu bağlamda kaçan göstericilere gerçek mermi kullanıldığı söylenirken, Nairobi’de muhalefet bölgelerinde aşırı güç kullanıldığı kaydedildi.

Tablo gayet açık; polis göz yaşartıcı gaz kullanarak halkı uyardı. Taş fırlatan ve yağmalama yapan göstericilere ateş açtı.

Bu sebeple ülkenin batısındaki dört bölgede Perşembe günü yapılması planlanan seçimler ertelendi. Muhalefet, boykot çağrısında bulunurken, taraftarları da yolları ve seçim bürolarının girişlerini kapattı.

Afrika ve Avrupa Birliği (AB) dâhil olmak üzere çok sayıda seçim gözlemcisi misyonu başkanı, tüm Kenya’yı yasadışı eylemler yapmaktan kaçınmaya ve vatandaşlarının haklarına saygı göstermeye çağırdı.

Namwaya yaptığı açıklamada, polisin dokunulmaz olmasından dolayı hiçbir endişe duymadan ateş açabileceklerini kaydetti.

Kenya’nın bağımsızlık tarihindeki seçim öncesi en kötü şiddet olaylarında, göstericilerin bastırılması sırasında yaklaşık bin 100 kişinin öldürüldüğü bildirildi. Ancak polis için göstericilerin dağılıyor gibi görünmesi yetmiyor. Öyle ki, gecekondu mahallelerinde güç kullandıkları yıkım operasyonları düzenlediler. Bu durumsa bazı insanların darp edilmesine, bazılarınınsa ölmesine yol açtı.

Geçtiğimiz Perşembe günü bir hastanede sorguya çekilen beş yaralı, ülkenin batısında bulunan Kisumu’daki evlerinde darp edildiklerini söyledi. Eli kırılan Duncan Baraza, “Beni, sebebini söylemeden darp ettiler.” dedi.

Benzer şartlar altında, 6 aylık bir bebek de 11 Ağustos’ta ağır bir şekilde yaralandı. Babası, polisin evlerinde göz yaşartıcı gaz kullandığını, ardından evin kapısını yerinden söküp kendisine ve eşine sopalarla vurduğunu kaydetti. Ayrıca eşinin kolları arasındaki bebeğinin başından darbe aldığını vurguladı.

Bu bağlamda, muhalif lider Raila Odinga’ya yakın olan Kisumu Valisi Anyang Nyongo, perşembe günü yaptığı açıklamada, polisi ‘militan’ olarak nitelendirdi. Nyongo, “Polis, insanları dağıtmak isterse, gerçek mermi kullanmadan göz yaşartıcı gaz ve toma kullanarak bunu yapabilir” dedi.

Öte yandan AFP’de yer alan haberde, Mombasa sahil kentindeki gösteriler sırasında yerel polise eşlik eden rahibin öfkeli kalabalığı sakinleştirdiği belirtildi.

Diğer taraftan üst düzey yetkililerin, seçimle alevlenen etnik çatışmaları sakinleştirmek amacıyla Kenya’nın batısına yönelik ziyaretlerinden bir gün sonra Koguda köyünde yaşlı bir adamın cesedi bulundu.

Reuters’ın haberine göre, 60 yaşlarındaki adamın, başından yaralı olduğunu ve sırtında 3 ok bulunduğunu belirtildi. Katil ve cinayetin sebebi henüz bilinmezken, olayın Luo ve Calingen kabilelerindeki köylülerin birbirleriyle yüzleşmesi için silahlandırılmasından bir gün sonra yaşandığı kaydedildi. Yerel halk, cesedin Luo kabilesinden olduğunu ve karşılıklı şiddet eylemlerini etkileyebileceği konusunda uyarıda bulundu.

Luo kabilesinden 32 yaşındaki Jordan Onyango, Reuters’a yaptığı açıklamada, “Luo tarafında intikam arzusu var. Onları sakin olmaya çağırıyorum, ancak acı ve öfke hissediyorlar” ifadelerini kullandı.

Luo kabilesi, destekledikleri muhalefet lideri Raila Odinga, Kikuyu kabilesinden Uhuru Kenyatta ve Calingen kabilesinden başkanların tekrar yarışacağı, geçtiğimiz Perşembe günü gerçekleşen başkanlık seçimlerini boykot etti.

Yüksek Mahkeme, Kenyatta’nın Ağustos seçimlerinde kazandığı zaferi iptal etmesinin ardından yeniden seçim kararı vermişti. Seçimlerin şaibeli olduğunu iddia eden Odinga, “Seçim, adil olmayacak” diyerek adaylığını geri çekmişti. Bu bağlamda siyasi ve ekonomik marjinalizasyon alanları sayılan ülkenin batısında bulunan kalelerinde, protestocular dört bölgedeki seçim merkezlerinin açılmasını engellemişlerdi.

Seçime katılım oranı yüzde 80’den yüzde 35’e düştü

Öte yandan seçmen katılımı, Ağustos ayında yüzde 80 iken, bugün bu oran yüzde 35’e düştü. Böylelikle Kenyatta’nın ikinci dönemde iktidarı üstlenme umutları da azaldı.

Koguta ve Kisumu da dâhil bazı bölgelerde protestolar, etnik Kenyalı topluluklarla olan ilişkilere de zarar verdi.

Devam eden öfke, 2007 cumhurbaşkanlığı seçimlerinden sonra yaklaşık bin 200 kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu.