Kuzey Irak’taki bağımsızlık referandumun etkileri sürüyor. Bölgede tansiyon daha da yükseldi. Son olarak Bağdat Hükümeti, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nden (IKBY) sınır kapılarını ve havalimanlarını Cuma gününe kadar teslim etmelerini istedi. Açıklama Irak Başbakanı Haydar el-İbadi’den geldi. İbadi, IKBY ile diyalog yapmayı reddettiklerini yineledi.

Irak Meclisi’nde gerçekleştirilen oturumda konuşan İbadi, Erbil ve Süleymaniye havaalanlarından çift yönlü olarak tüm uçuşların durdurulması kararı alındığını söyledi. Kararın, havalimanlarının denetiminin Irak Sınır Kontrol Kurumu ve Irak Sivil Havacılık Yönetimi’ne teslim edilene kadar geçerli olacağını belirtti. Irak Meclisi tarafından alınan karara göre, insani yardım taşıyan ve acil durumlar için yapılan uçuşlar ise bu karardan muaf tutulacak. Ancak bu gibi durumlarda hükümetten özel izin alınması ve Irak Başbakanı Haydar el-İbadi’nin onayı aranacak.

Irak Meclisinden yapılan açıklamada, “IKBY’nin elinde tuttuğu sınırların Irak Sınır Kontrol Kurumu’na devredilmesine ve IKBY’den komşu ülkelere geçmek için kullanılan gayri resmi tüm sınır kapılarının kapatılmasına” karar verildiği ifade edildi.

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nden yapılan açıklamalarda ise Bağdat Yönetimi’ne tepki var. IKBY Başkanı Mesut Barzani, “Kürtler referandumda bağımsızlığı desteklediler” diyerek Irak’taki merkezi hükümete “IKBY’yi yaptırımlarla tehdit etmek yerine ciddi bir diyalog gerçekleştirilmesi” çağrısında bulundu. Sürecin daha da zorlu bir hal alacağını ifade eden Barzani sorunların üstesinden gelinebileceğine dikkat çekti. Barzani ayrıca uluslararası toplumdan oy veren milyonlarca insanın iradesine saygı duymasını isteyerek, “Referandum, sınırların çizilmesi veya fikirlerin dayatılması anlamına gelmiyor” ifadesini kullandı.

Referandum sonuçları ve tartışmalı bölgeler
IKBY’deki Referandum Komisyonu’nun bugün oylamaya ilişkin nihai sonuçları açıklaması bekleniyor. Referandum Komisyonu Sözcüsü Sirvan Zirari, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada “Referanduma katılım oranı yüzde 72.16’ya ulaştı. Komisyon çalışanları, oyları sayma işlemine devam ediyor. Sonuçların resmi kayıtlara girmesi için özel bir heyet kuruldu” dedi. Sonuçların çalışmaların sona ermesinin ardından düzenlenecek basın toplantısıyla duyurulacağını kaydetti.

Yerel Kürt basınında referandumun açıklanan ön sonuçları ise dikkat çekiciydi. IKBY televizyonu Rudaw’ın verdiği bilgilere göre katılım oranının yüzde 90 oranlarında olduğu çoğu kente kıyasla, başkanlığını Celal Talabani’nin yaptığı Kürdistan Yurtseverler Birliği’nin etkili olduğu Süleymaniye’de oran düşüktü. Katılım yüzde 55’te kaldı. Zira Süleymaniye’nin büyük çoğunluğu bağımsızlık referandumuna karşı. İlk sonuçlara göre “Evet” oyunun yüzde 90’lara ulaştığı diğer kentlere kıyasla Süleymaniye’de bu oran yüzde 20’lerde kaldı. Bir diğer tartışmalı kent Kerkük’te referanduma katılım oranının yüzde 79 olduğu kaydedildi.

Irak Başbakanı Haydar el-İbadi, iki gün önce Ortak Operasyon Komuta Merkezi’nde yaptığı konuşmada, tartışmalı olan tüm bölgelerin Bağdat’a geçeceğini söylemişti. İbadi “Güvenlik güçlerimiz tüm Iraklıları savunacak. Bunlara Kürt vatandaşlarımız da dahil” ifadesini kullanmıştı.

Referandumun yasadışı olduğunu savunan İbadi, sonuçlarının şüpheli olduğunu özellikle de referandumun uluslararası bir tanınma olmadan yapıldığına dikkat çekti. Irak Başbakanı, böyle bir referandumun üzerine hiçbir şeyin inşa edilemeyeceğini ve sonuçları açısından yok hükmünde olduğunu dile getirdi.

Bağdat Yönetimi’nin Kürt vatandaşları cezalandırmak gibi bir niyeti olmadığını belirten Haydar el-İbadi “Kürtler de bizim vatandaşımız. Kürtlerin ve tüm Iraklıların güvenliğini ve refahını koruyup gözetmekten geri durmayacağız. Yaptırımlar, ırksal ve mezhepsel çekişmeyi artıran anarşi ve fitnenin sorumlularına yönelik” ifadelerini kullandı. “Referandum sonuçlarını müzakere yapmayacağız çünkü uygulama yasadışıdır” dedi.

Askeri seçenek masada

Savunma Bakanlığı’nı ziyaret eden Irak Meclis Başkanı Selim el-Cuburi de askerlere yönelik yaptığı konuşmada “Siz bu vatanın emniyet supabısınız, herkes size güveniyor” dedi. Referandumu aynı evin çocukları arasına girmiş bir fitneye benzeten Cuburi “Ülke çözümü kolay olmayan bir sorunla karşı karşıya. Irak’ın birliğini korumamız için gayret etmemiz gerekiyor. Yardımlaşmaya ihtiyacımız var” ifadesini kullandı.

Bağdat ile Erbil arasında çatışmalar yaşanabileceğine de işaret eden Cuburi “ Size ihtiyacımız olmadan bu krizi bitirmek için elimizden geleni yapacağız. Siz vatan sınırlarımızı düşmanlardan koruyan gücümüzsünüz” dedi.

Savcılık kaynaklarından edinilen bilgiye göre Başbakan Haydar el -İbadi bugün, referandum krizinin ve çözüm yollarının görüşülmesi için Irak Meclisi’nde olacak. Meclis’teki mali heyet dün, Mali Kontrol Bürosu, Merkez bankası, Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, Ziraat Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Medya ve İletişim Kurumu, Sınır Kapları Heyeti, Bankalar Grubu ve Gümrük vergi Kurumları ile bir araya gelerek toplantılar gerçekleştirmişti. Ardından yapılan açıklamalarda referandum sonrasında gelinen noktada bölgede atılacak adımların ve uygulamaların görüşüldüğü kaydedildi.

Irak Müslüman Âlimler Birliği tarafından yapılan açıklamada ise Arap-Kürt devleti kurulmasına yönelik bir projenin altına imza atıldığı yönündeki iddialar yalanlandı. Dün yapılan açıklamada “Bazı sosyal medya organlarında Irak Müslüman Âlimler Birliği’nin büyük âlimlerinden Şeyh Ahmed Hasan et-Taha ve Yüksek Kurul Üyesi Şeyh Abdülaziz el-Ânî’nin Arap-Kürt devleti kurulmasına yönelik bir projenin altına imza attığı haberleri bulunuyor. Bu haberlerin gerçekle ilgisi yoktur” ifadesi kullanıldı.