Irak’ta cumhurbaşkanlığı yarışı, Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) adayı Berhem Salih’in seçimi kazanması ve Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) adayı Fuad Hüseyin’in oy verme sürecini protesto etmek için partisi önderliğinde geri çekilmesiyle sona erdi. Ancak bu durum Irak Kürdistan bölgesindeki halkta ve siyasi çevreler üzerinde endişe ve belirsiz bir beklentiye neden oldu.
KDP lideri Mesud Barzani tarafından geçen salı günü kısa ve acil ibaresiyle yayınlanan bildiri de bölgedeki karamsar atmosferi tırmandırdı. Barzani, eski dönemlerdeki gelenek ve göreneklerin aksine Irak parlamentosundaki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde takip edilen mekanizmaya ilişkin hoşnutsuzluğu dile getirdi.
Mesud Barzani yaptığı açıklamada son seçimlerde 100 sandalyeden 45’ini kazanan partisinin konuya dair “başka bir ifadeye” sahip olacağını belirtti. Açıklamayla birlikte bölgede halen hakim olan siyasi atmosferin bir sonraki dönemde iki parti arasındaki tarihi ittifakta çöküşe tanıklık edileceği yönündeki izlenimini de güçlendirmiş oldu.
Seçim yasasına göre yasal sürenin ardından sonuçların dün öğleden sonra ilan edilmesi gerekirken bölgedeki Seçim Komisyonu’nun 3 Ekim’deki “Kürdistan parlamento seçimlerinin ön sonuçlarına ilişkin beyanını “bilinmeyen” bir tarihe ertelendiğini açıklaması endişeyi artırdı.
Seçim Komisyonu Başkanı Hendren Muhammed, 2 Ekim’de kısa ve şaşkınlığa neden olan bir basın toplantısı düzenledi. Komisyon üyelerinin oylarının hassasiyetle sayım çalışmalarına devam ettiğini söyleyen Muhammed, kendilerine yapılan 425 şikâyetin incelenmesi dolayısıyla seçim sonuçlarının açıklanmasının ertelendiğini duyurdu. Yetkili açıklamasında “Komisyon, bu tür şikâyet ve itirazları çok dikkatli bir şekilde ele almalı ve bunlara daha fazla zaman ve çaba gerektirecek yasal ve şeffaf bir şekilde cevap vermelidir” ifadelerini kullandı.
Hendrin Muhammed, gerçek seçmen sayısının belirlenmesi, şikayet ve itirazların giderilmesi için oy pusulalarının yeniden sayılması amacıyla yaşanan gecikmenin herhangi bir inceleme yapılmaksızın sonuçların aceleyle açıklanmasından çok daha iyi olacağını vurguladı.
İktidar parti liderleri ise durumun geleceğine dair endişeli. KYB liderlerinden Şamdan Darkuli, Irak cumhurbaşkanlığı seçimleri için yapılan çağrıların ‘imkansızlığına’ dair Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Adayımız, Irak’ta ezici bir popülerliğe ve yüksek idari yeteneklere sahip. Adayımız bu yüzden tanındı ve böylece Irak parlamentosundaki oylamayı kazandı. Demokratik Parti, turu kazanmak isteseydi Berhem Salih’ten daha verimli bir aday belirlemeliydi. Her şeye rağmen KDP’nin özellikle yeni seçilmiş hükümette hesaplarını ve pozisyonlarını yeniden gözden geçireceğinden eminim. Çünkü bölgenin tek bir parti tarafından yönetilemeyeceğinin farkındalar. Her iki tarafın da siyasi ağırlığı ve dış dünyayla geniş ilişkileri olması dolayısıyla KYB ile işbirliğinden kaçamazlar. KDP, geçen yıl bölgenin bağımsızlık referandumu sürecinin ardından eski siyasi pozisyonunu yeniden gözden geçirdi.”
Darkuli açıklamasında ayrıca cumhurbaşkanlığı rekabetine dair zorluk ve sorunların incelendiğini de belirtti.
KDP liderlerinden Abdusselam el-Barvari ise cumhurbaşkanlığı mevzusunun, bölge idaresi ve bununla bağlantılı meselelerden çok farklı olduğunu söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan el-Barvari şu değerlendirmelerde bulundu:
“İki taraf arasında var olan sorunlar vizyon ve tutum farklılıklarından kaynaklanıyor. Medya tarafından aktarılanlardan değil. Bu da siyasi çoğulculuğun olduğu tüm ülkelerde var olan doğal bir olgudur. Ortaklarımızla birlikte seçilmiş bir Kürdistan Bölgesel Hükümeti oluşturmak için öne atıldık. Başkanlık meselesinden önce gelecek hükümete ilişkin ortak bir programımız var. Irak parlamentosunda salı günü yaşanan durumun kuşkusuz ki olumsuz etkileri olacak. Ancak bölgenin çıkarları, iki ana partinin bölge yönetimi konusunda uzlaşısını gerektiriyor.”
Siyasi analist Zarzis Kole Zadeh de Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Kürt partilerinin geçtiğimiz yıllarda yarattığı sosyal, ekonomik ve politik sorunlar, bölgedeki vatandaşlara büyük bir ağırlık yükledi ve onları siyasi kaygılardan uzaklaştırdı. Vatandaşlar, günlük yaşamlarını sürdürmekte zorluk yaşıyor. Taraflar arasındaki ilişkileri ya da gerilimleri artık önemsemiyorlar. İnsanlar, farklılıkların ancak bu partilerin çıkarları ile sona erdiğini tamamen fark etti.”