Kuzey Irak’taki bağımsızlık referandumuna ilişkin tartışmalar sürüyor. Irak Kuvvetler Birliği’ne yakın kaynaklar, Sünni siyasi liderlerin bir araya gelerek Irak Devlet Başkanı Haydar İbadi’ye bir teklif götürme kararı aldığını duyurdu. Teklifin, anayasal haklar doğrultusunda yapılacağı kaydedildi.
Kaynaklar, Şarku’l Avsat’a yaptıkları açıklamada Sünni Arapların, Kuzey Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin referandumunun ardından sonra önemli bir fırsat yakaladıklarını düşündüğünü belirtti. Bahsedilen fırsatın Bağdat’ı Sünni Arap özerk bölgesini kabul etmeye zorlamak olduğu kaydedildi.
Liderler, Sünni kentlerdeki merkezi hükümetin ve Haşdi Şa’bi milislerinden şikayetlerinin devam ettiğini belirterek bazı grupların Musul’un doğusunda ve Felluce’de Şii yas törenleri düzenlemesinin halkın büyük çoğunluğu için sinir bozucu olduğunu söylediler.
Sünnilerin Kürtlerle anlaşmaya uzak olmadıklarını ancak Bağdat Yönetimi’nin bu kritik süreçte bunu yüksek sesle dillendirmeyeceklerini belirttiler.
Yapılan yorumlar, Sünnilerin planının arkasında Şiilerin hâkimiyetindeki Irak hükümeti ile Kürtler arasındaki referandum tartışmasının olduğu yönünde. Sünnilerin DEAŞ’la mücadele süreci ve referandumun ardından adaletle yönetilen bir hükümetin kurulmasını talep ettiği kaydediliyor. Ayrıca yönetimde Kürtler ve Şiiler gibi üçüncü büyük güç olmayı planladıkları öne sürülüyor.
Irak Cumhurbaşkanı yardımcısı ve El Irakiye İttifakı Milletvekili Usame Nuceyfi, referandum kriziyle ilgili yaptığı açıklamada bunun siyasi bir hata olduğunu söyledi. Nuceyfi, tarafların geçmişte yapılan hatalardan ders alarak yeniden anlaşmak için masaya oturmaları gerektiğini belirterek “Aralarında bizim olmadığımız anlaşmaları kabul etmemiz mümkün değildir” ifadesini kullandı.
Sünni blok tepkili
Irak’taki Sünni milletvekilleri, Kür Yönetimi hakkında Meclis’te alınan ambargo kararlarına itiraz etmişlerdi. El Irakiye İttifakı liderlerinden Zafir El-Ani, askeri tehditleri ve tecrit kararlarını reddettiğini söyleyerek “Bağımsızlık sorunu siyasi bir sorundur ve çözümü de ancak siyasi yollarda aranmalıdır. Özellikle tartışmalar halkın ve göçmenlerin hayatına yansıtılmamalıdır” uyarısında bulundu.
Sünni siyasetçi Nacih el- Mizan’ın referandumu onaylayan açıklamaları da tartışmaya sebep oldu. Mizan, Kürtlerin Bağdat’ın örtüsünden sıyrılmak için referandumdan istifade etmelerinin gerekli olduğunu söyledi. Sünni siyasetçi açıklamasında “Sünniler adına konuşan Ulusal Birlik Hükümeti aslında İran’ı temsil ediyor. Kürdistan ise halkın iradesini temsil ediyor” ifadesini kullandı. Kendisini asıl ilgilendirenin Sünni Arap bölgelerindeki katliam, tehcir ve zulüm olduğunu kaydetti.
Ancak tüm bu tepkilere rağmen referandum konusunda tüm Sünni siyasetçilerin hemfikir olduğunu söylemek mümkün değil. Sünni milletvekillerinin bir kısmı halen Ulusal Birlik Hükümeti’ni desteklemeye devam ediyor. Irak Kuvvetler Birliği Milletvekili Nahide Dayani, Şark’ul Avsat’a yaptığı açıklamada “Kuzey Irak’la ilgili krizde Ulusal Birlik Hükümeti’ni destekliyorum. Tartışmalı bölgeleri yeniden gözden geçirmek gerek. Çünkü bu bölgelerdeki nüfusun yüzde 90’ı Araplardan oluşuyor” ifadesini kullandı.
Tartışmalı bölgelerden biri olan Diyala Milletvekili Dayani, şehrin Kürt asıllı olduğu iddiasıyla yarısının koparıldığını belirtti. Sünnilerin 2003’ten sonra hükümet denkleminde en fazla hasar alan kesim olduğunu itiraf eden Nahide Dayani, buna rağmen, Kürtlerle ittifak yapmanın gereksiz olduğunu vurguladı.