Danimarka, ülke topraklarında yaşayan Ahvaz siyasetçilerine yönelik Tahran tarafından gerçekleştirilmesi planlanan suikast girişiminin engellenmesinin ardından, İran’a karşı yeni yaptırımlar uygulama noktasında AB’ye öncülük ediyor.
Washington Post gazetesi, İran’ın planının Eylül ayında ortaya çıktığına işaret ederek, bu durumun Danimarka genelinde birçok cadde ve köprülerin kapatılmasıyla geniş çaplı bir polis operasyonuna yol açtığını kaydetti.
1 şüpheli tutuklandı
Danimarka istihbarat teşkilatlarının birkaç gün önce yaptıkları açıklamaya göre, gerçekleştirilen polis operasyonu ile Ahvaz’ın Kurtuluşu İçin Arap Mücadelesi Hareketi’ne mensup bir üyeye yönelik planlanan suikast girişimi engellendi ve operasyon kapsamında İran kökenli bir şüpheli tutuklandı.
Gazete tarafından yayınlanan haberde, bu olayın, daha önce İran nükleer anlaşmasından çekilen ve Avrupalı müttefiklerini ikna etmeye çalışan ABD Başkanı Donald Trump için iyi bir koz olabilir.
İran: Komplo
Washington Post’ta kaydedildiğine göre, İran, “Danimarka’da meydana gelen başarısız suikast komplolarının, 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmayı desteklemeye devam eden Avrupa ile ilişkilerine zarar vermeyi amaçladığı” değerlendirmesinde bulundu.
Fakat bu hafta gerçekleştirilmesi planlanan suikast operasyonunun ortaya çıkarılması, Danimarka ve İran arasındaki ikili ilişkilerde farklı bir ivmeye yol açtı.
Danimarka Başbakanı Lars Lökke Rasmussen, suikast komplosu hususunda “asla kabul edilemez” ifadelerini kullanırken; İran büyükelçisine çağrıda bulunan Dışişleri Bakanı Twitter üzerinden yaptığı bir paylaşımda, “İran ile ilgili diğer eylemler hakkında AB ile görüşmelerde bulunulacak” dedi.
Avrupa’nın tutumu
Bu tedbirlerin veya yaptırımların herhangi birinin İran nükleer anlaşmasının geleceği üzerinde bir etkisi olup olmayacağı açık değilken, Avrupalı yetkililer bu hafta İran’a karşı harekete geçmekten kaçındılar.
Gazete, Londra’daki Uluslararası İlişkiler Kraliyet Enstitüsü’nden Sanam Vakil’in, “Yaptırımlar, devletin kendisi dışında, bireylerin hedef alınması hususunda kesin bir mühür olabilir. Ancak bu olay, AB’nin, özellikle Avrupa üçlüsünün (İngiltere, Fransa ve Almanya) nükleer anlaşmayı savunmadaki konumlarını zorlaştırıyor ve onları İran’a karşı sert bir tavır takınmak zorunda kalacakları rahatsız edici bir duruma sürüklüyor” açıklamalarını aktardı.
İki ülke arasında gerginlik tırmanıyor
Ancak son dönemde, İran rejiminin, İran muhalefetinin üyeleri için güvenli bir sığınak sağlayan Danimarka’ya saldırmasından sonra, iki taraf arasındaki gerginlikler tırmandı.
Tahran, bir askeri geçit törenine düzenlenen saldırıda 20’den fazla İran Devrim Muhafızları Ordusu askerinin öldürülmesinden sonra eleştirilerini şiddetlendirmiş ve Ahvaz’ın Kurtuluşu İçin Arap Mücadelesi Hareketi’ni olayın arkasında olmakla itham etmişti.
Avrupa hükümetleri, İran suçlamalarının “Tahran hükümetinin muhalefet gruplarını susturmayı amaçlayan terörist komplolar planlaması için bir gerekçe olması hususunda” oldukça endişeli.
Bu yılın başlarında Paris’te muhalif bir İranlıya karşı planlanan bombalı saldırı Avrupalı yetkililer tarafından engellenirken, İran’ın Avrupa ve ABD’deki muhalif unsurları hedef alan operasyonlarında artış gözlendi.
Washington Post gazetesi, söz konusu İran faaliyetlerinin, Humeyni yönetiminin ilk günlerindeki Avrupa istihbarat liderlerini hatırlattığını belirterek, o sıra Avrupa ölçeğinde düzinelerce İranlı muhalifin öldürüldüğünü kaydetti.
Gazeteye göre, asıl merak edilen durum ise arkasında yabancı tarafların bulunduğu komplolara karşı gösterilen olağan Avrupa tepkisinin bu hususta daha bir sakin olmasıdır.
İran sorumluluğu reddetti
Paris’te gerçekleştirilmesi planlanan bir saldırının engellenmesinin ardından bazı İran hesaplarına el konulmuş ve İran İstihbarat Bakanlığı açık bir şekilde suçlanmıştı. Tahran ise olayla ilgili herhangi bir sorumluluğu reddetmişti.
Bazı Avrupalı istihbarat yetkilileri, Avrupa’nın ilk İran saldırılarına tepki vermemesinin Tahran’ı büyük çaplı operasyonlar yürütmeye teşvik ettiğinden endişe duyarken; diğer bazıları ise İran rejimi içerisindeki farklı gruplar arasında egemenliği elde etmek üzere bir çatışma yaşanacağı hususunda uyarılarda bulunuyor. Ayrıca İran rejimi içindeki reformcular ile mutaassıplar arasındaki çatışmanın aslında Avrupa sokaklarında yaşanmakta olduğunu düşünüyorlar. Ancak Trump yönetimi, son komploları bu şekilde yorumlamıyor.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo Salı günü yaptığı açıklamada, “Avrupa 40 kırk yıl boyunca İran destekli terörist saldırılarının hedefi oldu. İran’ın barış ve güvenliğe yönelik tehditlerine karşı koymak için müttefiklerimize ve ortaklarımıza sesleniyoruz” ifadelerini kullandı.