İran basını, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ile rejimin en üst makamı olan “Devrim Rehberi” Ayetullah Ali Hamaney’in son konuşmaları arasındaki benzerliklere ışık tuttu. Basın, her iki konuşmanın 5 ana eksende birbiri ile aynı düzlemde olduğunu belirtti. Muhafazakar çizgideki Elf haber sitesi Ruhani’nin konuşmasını, “Rehber’in konuşmasının ustaca bir taklidi: ABD ile diyaloğu sürdürmenin reddi, bölgesel diyalog ve işbirliği çağrısı. Ancak Ruhani bunu kibirli bir dille yaptı. Bu, eşitler arasındaki bir diyalog değil” ifadelerini kullandı.

Birçok analist konuşmayı “Ruhani’nin, savaşın hayaletini İran’dan uzak tutmakla övünmesinin ve İran’ı çatışmaların dairesine çekenleri uyarmasının ardından, muhafazakar akımın söylemine geri dönüşü” olarak değerlendirdi.

Ruhani’nin konuşması sadece Rehber’in konuşmasıyla uyumlu değildi, aynı zamanda birçok bağımsız haber bültenindeki analistlerin de belirttiği gibi Ahmedinejad’ın ateşli konuşmalarını da çağrıştırıyordu. İki cumhurbaşkanının konuşmaları arasındaki uyumun en açık göründüğü yerlerden biri, Cumhurbaşkanı Ruhani’nin, İran’ın petrol ihraç etmesinin önlenmesi halinde Hürmüz Boğazı’nı uluslararası taşımacılığa kapatmaya yönelik ifadesidir. Ahmedinejad da zamanında bu ifadeleri aynı tonda kullanmıştı. İran ordusundaki kara kuvvetleri komutanının pazar günü yaptığı bir konuşmada söylediği şey de buydu.

Buna ek olarak, ev hapsinde bulunan, muhalif lider reformist lider Mehdi Kerrubi, İran cumhurbaşkanının geçen ay boyunca sarf ettiği sözler için, “Ruhani’nin, seçimler sırasındaki ve hükümetin ilk turundaki tutumundan uzaklaştığını ve bir Cuma hutbesinde Rehber’in tarihte kendisine en yakın olan cumhurbaşkanı olarak tanımladığı Ahmedinejad’ın sözlerine ve tutumuna yaklaştığını gösteriyor” dedi.

Ruhani 2011’deki ilk seçim kampanyasında, Ahmedinejad’ı “Söylediklerini binde birini yapmayan, ateşli boş konuşmaların adamı” olarak niteledi, fakat bu ateşli konuşmaların nelere yol açtığını unuttu. İran tarihinin en büyük enflasyonu, İran para biriminin o zamana kadar ki en büyük değer kaybı ve petrol ihracatının dörtte üç düşüşüne, sadece boğazdan gelen bir ses sebep olmuştu. Bu, iki cumhurbaşkanının konuşmaları arasındaki benzerliklerin analizi sırasında eleştiri de bulunan “Name News” web sitesi işaret ettiği şeydi.

Hiç kimse Ruhani’nin yeni konuşmasının kendi şahsi kanaatlerinden mi kaynaklandığını, yoksa her köşeye egemen olmaya çalışan İran dini lideri ve Devrim Muhafızları’nın baskısının sonucu mu olduğunu bilmiyor. Nedenler sayısız olsa da sonuç aynı: “Bir zamanlar dünyayla diyalog çağrısında bulunan İran cumhurbaşkanının tonu sertleşiyor.”

Bugün, ABD Başkanı, İran’la savaşın “savaşların annesi” olacağına işaret ederek, İran’a karşı bir tırmanıştan söz ederken, kendisini ve ülkesini tehlikeye maruz bırakma riskiyle karşı karşıya bırakıyor.

“Yükselen ses tonu ve savaş tehdidi, kendisine faydası dokunmayan ve ekonomik çıkarlarına hizmet etmeyen biçimde Batı’yı korkutuyor.”

İran cumhurbaşkanı ses tonunu yükseltmeye çalışırken, “Boğazı petrole kapatmak” gibi birkaç hamle yapmayı düşünüyor olabilir. Bu konuşma, Obama ve ekibinin, İran’ın bölgesel avantajını sağlayacak bir anlaşma imzalamaya öncülük ettiği, bölge ülkelerine sızmak için elini açtığı bir zamanda muhtemelen etkili olabilirdi.

Tahran’daki Orta Doğu Stratejik Araştırmalar Merkezi’nden bir araştırmacı, “Ruhani, koşulların değiştiğini ve belirli durumlarda etkili olan söylemin, farklı koşullar altında aynı etkinliği gösteremeyeceğini unutuyor” ifadelerini kullandı.

Obama’nın zamanı bitti ve bugün yeni bir gün. Şu anki ABD Başkanı Donald Trump, Twitter üzerinden Ruhani’ye, “Amerika’yı tehdit etmeyin, aksi halde tarihte pek az rastlanan yıkıcı sonuçlarla karşı karşıya kalacaksınız” diyerek seslendi.

Trump, ABD’nin artık şiddet ve savaşı ima eden konuşmalara tahammül etmeyeceğini bütün açıklığıyla dile getirerek, ABD’nin artık Obama tarafından yönetilen ülke olmadığını açıkça belirtti. O günler geride kaldı. Ama öyle görünüyor ki, Ruhani durumu henüz kavramış değil. Topu çok farklı koşullarda iade etmeye çalışıyor. Tahran Üniversitesi’nde profesör olan Tarık Zibakelam’ın ifadelerine göre, Ruhani tamamen değişti. Rehber’in sancağına bürünerek, onun radikalizm yanlısı tutumlarını benimsemeye başladı.