Hafta başı yayınlanan İran gazeteleri, doların değerinin artması ve İran para birimindeki düşüş konusuna yoğunlaştılar.

Gazeteler, ABD Başkanı Donald Trump’ın nükleer enerji konusunda verdiği sürenin dolması yaklaşırken yaptırımların da geri döneceği ve İran ekonomisinin çökeceği endişesiyle İran sermaye piyasasının giderek kötüleşmesini çeşitli açılardan ele aldılar.

“Arman” gazetesi manşet haberinde İran para piyasasında olanları “darbe” girişimi olarak nitelendirdi.

Gazete konuyla ilgili verdiği haberde “para değerindeki değişimler doğrudan insan hayatını etkilemese bile döviz kuru ve altının değerindeki dalgalanmalar vatandaşları psikolojik olarak etkileyip huzurlarını bozuyor” ifadelerine yer verildi. Gazete siyasi alanda yenilgiye uğrayanları, hükümetle savaşını ekonomik alana kaydırarak döviz kurları ve altın meselesini bir silaha dönüştürmekle suçladı.

Gazete ayrıca bugünlerde çok sık siyasi ve ekonomi makalelerine konu olan yeraltı faaliyeti gösteren ekonomik grupları da suçladı. Bu grupların hükümet tarafından ekonomik kurumlarla ilişkisi kesildikten sonra döviz ve altınla oynadıklarına dikkat çeken Arman Gazetesi, onların bir taşla iki kuş vurup Ruhani hükümetine baskı yaptıklarını açıkladı.

Bunun yanı sıra, Trump’ın nükleer enerji konusundaki tutumuna ek olarak yine ABD’yle yaşanan ekonomik savaşın hükümet üzerinde giderek artan bir baskı oluşturduğuna dikkat çekildi.

Aynı konuyla ilgili olarak Haşimi Rafsancani ekolünün medya platformu olan Sazendki gazetesi dolardaki ani dalgalanmalar ve ulusal paranın değer kaybetmesiyle ilgili “Dolar Fitnesi” başlığını attı.

Kapsamlı bir dosyada fiyat artışının nedenleri ile dolar yokluğu ve değerinin artmasının arkasında yer alan yeraltı ekonomik grupları ve onların hükümete karşı bir fitne oluşturduğu anlatıldı.

Reformcuların “Aftab Yazd gazetesi “Dolar almış başını gidiyor. Ruhani’nin vaadleri nerede?” başlığını birinci sayfada yayınladı. Gazete, Ruhani’nin Şubat ayında dolarda iyileştirme yapacağı sözüne rağmen sorunlardaki artışa dikkat çekti.

Gazete uzmanların çeşitli görüşlerine yer verdikten sonra haberin sonunu şöyle bitirdi: “Döviz krizinin ortaya çıkışı, nedenleri ne olursa olsun İran ekonomisine baş ağrısına neden olacak”. Gazete para piyasasına hakim olan koşullar nedeniyle pek çok döviz bürosunda döviz alış- veriş işlemlerinin durdurulduğuna dikkat çekti.

Buna karşılık “Devrim Rehberi” Hamaney’e yakın Keyhan gazetesi İran para değerinin düşmesini “nükleer anlaşma ve telegram hükümetinin başarısı” olarak niteledi.
Gazeteye göre, para sorunu İran’da kimseyi şaşırtmayan rutin haberlere dönmüş durumda. Gazete ayrıca hükümeti şu anki fiyatlardan memnun olmakla suçladı.

Reformistlerin gazetesi İtimad’da dün doların saate karşı yarıştığına işaret etmek için “Dolar Zamanı” başlığını kullandı ve dolardaki hızlı dalgalanmaları konu edindi. Gazete şunları yazdı: “Dakikalar geçtikçe piyasada en popüler parayı almak için kuyruklar da arttı. Taleple birlikte doların fiyatı da yükseldi.”

Gazete finansal politika yetkililerinin bütün bu olanlar karşısındaki sessizliğini takımı gözünün önünde çökmesine rağmen sessiz kalan antrenöre benzetti. Takımı bir çok gol yediği halde karşılaşmayı izlemekle yetinen antrenör örneği verildi.

Bir hafta öncesinde ekonomi uzmanları olanları şöyle gerekçelendirmişlerdi: Hükümet 2014 yılından beri doları durdurarak doların gerçek fiyatını bastırdı. Bu da İran ekonomisi üzerine böyle bir etki bıraktı.

“İktisad Puya” gazetesi ilk sayfasında yer verdiği haberinde, Ruhani’den doların bu yüksek seviyelerde dolaşmasına karşıysa Merkez Bankası Başkanı Veliyullah Seyf’i görevden almasını talep etti. Gazete, Ruhani’nin seçimde halka verdiği sözleri tutmamasının üzücü olduğunu da vurguladı.

Buna karşılık hükümetin sesi olan “İran” gazetesi “el-Monitor” sitesine dayandırarak hazırladığı haberin başlığını “Para Piyasası Balonu Büyüyor” şeklinde attı.

Haberlerini, dolardaki artışın doğrudan iktisadi acziyetten kaynaklanmadığını yazan Monitör sitesine dayandıran İran gazetesi, artışı dolara yatırım yapan yatırımcıların şişirdiği bir balona benzetti.

Gazete ekonomi uzmanlarına dayandırdığı haberde dolara talebin artma nedenlerinin piyasanın psikolojik koşulları, yatırımdan beklenen gelir ve enflasyon baskısı olduğunu yazdı.

“Ebtekar” gazetesi ise konuyla ilgili “Şehirde Dolar Terörü” başlığını attı. Ruhani’nin ikinci seçimleri kazanmak için verdiği ekonomik iyileştirmelerle ilgili sözlerin kazançlı bir kart olduğunu yazan gazete ancak mevcut durumun Ruhani müttefikleri ve halkı giderek daha fazla kızdırdığını belirtti. Gazete bu gecikmenin hükümeti destekleyen gruplar tarafından mı yoksa diğer gruplardan mı kaynaklandığını sorguluyor.

Devrim Muhafızları’nın gazetesi olarak bilinen “Sabah Nur” da “Dolar değeri? Şimdi ya da şimdi” başlığını attı. Gazete doların yükselişini iki varsayıma dayandırdı. Birincisi özellikle John Balton’un güvenlik danışmanı olarak atandığı yeni hükümetin İran’a baskısı. İkincisi ise sorunları çözmekten aciz hükümet.

Gazete haberinde şu cümlelere yer verdi: “ Gece yatıyorsun sabah dolar bin tümenden 3 bin tümene yükselmiş. Ondan sonra Ruhani kalkar, gece gündüz önceki hükümetin (Ahmedinejad) dolar politikalarını şöyle olmalıydı vs. diye eleştirir.

Gazete, İran’ın iktisadi sorunlarını düzeltmek için beklenen adam vardı. Ancak şimdi onun hükümeti çok sıkıntılı bir durumda. Doların bir günde değeri 800 arttı ve 50 binin üzerine çıktı.