İran’da göstericilerin banka ve resmi binalara saldırdığı geceden sonra halk ayaklanması dün dördüncü gününe girdi. Sosyal medyada dolaşan görüntülerden anlaşılan o ki, protesto gösterileri büyük şehirlerden daha küçük yerleşim birimlerine kadar yayıldı. Resmi raporlar da Tahran ve diğer şehirlerde aralıklarla pek çok gösteri yapıldığını doğruluyor.
Sosyal medyada dolaşan onlarca videoda göstericilerin attığı sloganlar İran’ın gidişatını eleştiriyor. Bu sloganlardan biri de “ Diktatöre ölüm.”
Ülkenin batısından doğusuna, kuzeyinden güneyine kadar her şehirde protestolar yapılıyor. Aktivistlerin yayınladığı görüntülerde zengin- fakir tüm şehirlerde gösterilerin organize edildiği anlaşılıyor. Küçük şehirler, nüfusu fazla olan şehirlere kıyasla daha fakir ve hükümetin daha fazla önemsediği yerler.
Bazı bölgelerde çatışmalar yaşandı
Protesto gösterilerine ilk başlayan şehirlerden biri de Kürtlerin çoğunlukta olduğu Kermenşah. Burada Kürtler ile emniyet güçleri arasında çatışmalar da yaşandı.
Ayrıca Beluç etnik kökenine sahip insanlarda sokaklara inerek “Ruhani’ye ölüm” sloganları attılar.
Görgü tanıklarının ifadelerine göre emniyet güçleri Hemedan’da göstericilerin üzerine ateş açtı.
Durod şehri de emniyet güçlerinin açtığı ateş sonucunda göstericilerin birinin ölümünün ardında yine karıştı. Reformistlerin haber sitesine göre Filistin ve Veliasr caddelerinde toplanmaya çalışan kalabalığı polis güçleri dağıttı.
Haber ajansları akşam saat 6’dan sonra Tahran’da gösteriye katılan grupların sayısında artış olduğunu bildirdiler. Muhalif haber sitesi AmadNews, göstericilerin Pasteur meydanına doğru yürüdüklerini belirtti. Bu cadde üzerinde bakanlıkların merkezi, Ulusal Güvenlik Konseyi ve İran dini liderliğinin bürosu ve ona bağlı kurumları bulunuyor.
Esnaf kepenk kapattı
İran basını, Tahran’daki gösterilerden dolayı esnafın kepenk kapattığını söyledi. Devrim Muhafızlarına ait Fars News haber ajansının yayınladığı görüntülerde Firdevs meydanında slogan atan göstericiler üzerine tazyikli su ve göz yaşartıcı bomba ile müdahalede bulunuyor.
İran devlet başkanı Hasan Ruhani, göstericilerle ilgili ilk tutumunu şöyle ifade etti; “ Her türlü sorunda gösteri yapmak halkımızın haklarındandır. Ancak kullanılan yöntemin ülke sorunlarını çözmeye yardımcı olması gerekir. Halkımız şiddetten ve kamu mallarına zarar vermekten kaçınmalı, hükümet ile halk el ele vererek sorunları çözmelidir.”
Ruhani halkın talepleriyle ilgili olarak şunları söyledi; “ Halkımız ekonomik krizin çözülmesini ve yolsuzluğun kökünden sökülüp atılmasını istiyor.” Bu sözleriyle Ruhani sorunları çözmek için gençlere el uzatmış oldu.
Ruhani ayrıca Twiter hesabından yaptığı açıklamada ABD Başkanı Donald Trump’ı kastederek “ İranlılara terörist diyen birinin kalkıp İran halkı için endişelerini dile getirmesi kabul edilemez.”
Ruhani ekonominin kötüye gittiğini kabul ediyor
Ruhani, dün başkanlık ettiği acil kabine toplantısında yaptığı açıklamada, cumhurbaşkanlığı döneminde, beş yıl öncesine göre İranlıların satın alma gücünde düşüş olduğunu kabul etti. İran’da ekonomik, sosyal sorunlar olduğunu ayrıca iş imkanlarının da kısıtlı olduğunu vurgulayan İran Devlet Başkanı yolsuzlukla mücadele edilmesinin önemine dikkat çekti.
Ruhani ayrıca emniyet güçlerine şiddet kullanmamaları ve halkla karşı karşıya geldiklerinde kendilerine hakim olmaları çağrısında bulundu.
Ruhani’ye yakın gazetelerde göstericilerden sakin olmaları istenerek “ insanlarla iletişim halinde olmalıyız. Yetkililer de görevlerinde başarılı olmak istiyorsa halkla irtibat halinde olmalıdır” denildi.
“Hükümet halkın refahını düşünmelidir”
Öte yandan milletvekili Gulam Ali Cafer, insanların taleplerinin hükümete ulaştığını söylerken halk protestolarının İran rejim aleyhtarlarıyla karışmasını da eleştirdi. İLNA Haber Ajansı “ insanlar taleplerinde haklılar, hükümet halkın refahını düşünmelidir” dedi.
İnternet kısıtlamaları
İran’da Hükümet dün internete yasak getirdi. Hükümetten yapılan açıklamaya göre İnstagram ve Telegram bir süreliğine kapatıldı. Karar, İran Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi tarafından alındı. Devlet televizyonundan yapılan açıklamada kararın halkın güvenliğini korumak amacıyla alındığı belirtildi.
Sosyal paylaşım sitesi Telegram’ın başında bulunan Pavel Duroff, şahsi twiter hesabından, İran’daki protestoları destekleyen sayfaların kapatıldığını açıkladı. Bunlar arasında İran’da insan hakları alanında çalışan en ünlü Telegram kanallarından biri olan AmadNews’te bulunuyor.
Bu kanalı ülke içinde ve dışında yaklaşık bir buçuk milyon insan takip ediyor. Kanal kapatıldıktan sonra “ halkın sesi” adıyla faaliyetlerini sürdürecek.
Hamaney’in sitesi Cameran yoğun baskılar nedeniyle yakında Telegram’ın nihai olarak kapatılacağını söyledi.
“İran halkı paraların terör için nasıl harcandığını görmeli”
Konuyla ilgili olarak ABD Başkanı Donald Trump İran’daki gösterilerin üçüncü gününde attığı twette, “ İran halkı mallarının nasıl yağmalandığı ve paraların nasıl terör için harcandığını görmelidir” dedi.
“İran, ifade özgürlüğüne saygı göstermeli”
Kanada Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada ise “ Halkın temel hakları için mücadele etmelerinin memnuniyetle karşılandığı “ ifade edilirken İran hükümetinden halkın ifade özgürlüğüne saygı duyması istendi.
“İran’daki olayları endişe ile izliyoruz”
Bir başka açıklamada İngiltere Dışişleri Bakanı Boris Johnson’dan geldi. Bakan, “İran’daki olayları endişeyle izliyorum. İnsanlara barışçıl gösteri hakkı verilmelidir” dedi.