İran’daki protestolar genişliyor ve güvenlik güçleri arasında da kayıplar var. İran’da internet bağlantısı kesildi.
Ülkenin kuzeydoğusundaki Meşhed kentinde, 28 Aralık’ta yumurta fiyatlarının iki katına çıkmasını protesto amacıyla başlayan ve ülkeye yayılan eylemlerin 5’inci gününde yine kan döküldü.
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, dün resmi internet sitesinden protestocularla güvenlik güçlerinin muhatap olması yerine doğrudan sivil halkın devreye girmesi çağrısında bulundu.
Perşembe günü başlayan gösterilerin 5. günü olmasına rağmen protestocular gösterilerine devam ediyorlar. Devlet medyası, Hürremabad kentine bağlı Dorud ilçesinde eylemcilerin çaldığı bir itfaiye aracının altında kalan iki kişinin hayatını kaybettiğini iddia etti.
İran resmi televizyonu ise Necefabad kentinde ise göstericilerin, polisin üzerine ateş açtığı ve bir polisin öldüğünü aktardı.
Öfkeli protestocular, ekonomik zorluk, işsizlik, yüksek fiyatlar ve yolsuzlukları protesto etmek üzere İran’ın her yerinde bir gecede protestolara başladı. Güvenlik önlemlerine rağmen Tahran, Tebriz, Gardiyan, Karaj, Abadan ve Ahvaz’da gösteriler düzenlendi. Gösteriler aynı zamanda Kermanşah, Bender Abbas, Dahdaşt, Yasug, Şahin Şehr, Takistan, Zilcan ve Yep’in de bulunduğu birçok şehre yayıldı.
İran Eğitim Bakanlığı bazı şehirlerde eğitime 3 günlüğüne ara verildiğini açıkladı.
Devrim Muhafızları, Pazartesi gecesi yanan bir araba resmi yayınladı. Sosyal medyada çıkan haberlere göre, küçük bir protestocu grup, İran’ın başkentinde rejim karşıtı sloganlar attığını söyledi. Perşembe günü protesto gösterilerine tanık olan Meşhed şehrinden gelen aktivistler, şehirlerinin ağır bir güvenlik varlığından sonra büyük bir askeri üss haline getirildiğini söyledi.
İnternet engellendi
Gösteriler dün gece gerçekleşti, ancak yetkililer yeni protesto göstergelerinden kaçınmak için Instagram ve Telegram’a yönelik mesajların cep telefonlarında uygulanmasını engelledi.
Engellemeye rağmen 24 saatten daha kısa bir sürede, programlardaki İranlı takipçi sayısı 1 milyonu aştı. Çeşitli İran şehirlerinde internetin kesilmesi ve son kesme olasılığı konusunda çıkan haberlere yanıt olarak, Telegram yönetimi ABD’nin İran’da ücretsiz internet hizmeti sağlayan bir uydu hizmeti vereceğini duyurdu.
İran polis sözcülüğü, bir göstericinin İsfahan eyaletindeki Necefabad’da bir polis memurunu öldürdüğünü ve üç polis memurunun yaralandığını bildirdi.
9 sivil ise Loristan eyaletindeki Nurabad şehrinde güvenlik güçleri tarafından vurularak öldürüldü.
Devlet televizyonu, basında çıkan haberlerde daha önce Güneybatı ve Durod ilçelerinde 4 göstericinin öldüğünü bildirdikten sonra Pazar gecesi, batı kenti Tuisarkan’da şiddet olayları nedeniyle 6 sivil öldürüldü.
Yerel bir yetkili, Nurabad, Durod ve Hürremabad şehirlerinde isyanlar yaşandı ve yetkililer “ayaklanmaları durdurdu” dedi. Yerel basında çıkan haberlere göre, başkentte 200 gösterici tutuklandı ve 200 kişi de diğer şehirlerde tutuklandı.
İran’da hükümet karşıtı gösterilere, Azeri Türkler de katıldı. Doğu Azerbaycan Eyaleti’nde bulunan Maragheh kasabasında bir grup Azeri Türkü, Türkçe sloganlar ve bozkurt işaretleriyle hükümeti protesto etti.
Olayların büyümesi üzerine İran Bakanlar Kurulu, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani başkanlığında önceki gece acil bir toplantı yaptı. Toplantı sonrası bir açıklama yapan Cumhurbaşkanı Ruhani, “İranlılar, İran hükümetini protesto etmek ve eleştirmekte özgürdürler. Protestolar, İslam Cumhuriyeti’ndeki durumun iyileşmesine yol açacak bir şekilde yapılmalı. Şiddet ve kamusal alanlara zarar vermek eleştiri değildir. Ama eleştiri ve protestoların ülkenin ve halkın durumunu iyileştirmesi için çaba harcamalıyız. Hükümet vandallık yapan ve çevreye zarar veren gruplara tolerans göstermeyecektir” dedi. İran Meclisi de olayları görüşmek üzere dün acil toplandı.
İran devlet televizyonu tarafından yapılan açıklamada, protestolara katılan bazı silahlı göstericilerin, polis karakolları ve askeri üsleri ele geçirmeye çalıştığı ancak “güvenlik güçleri tarafından püskürtüldüğü” belirtildi. Bu karakol ve askeri üslerin hangileri olduğuna ve saldırganların kimliğine dair ayrıntı verilmedi. Ayrıca bir bankanın yağmalandığı, binaların camlarının kırıldığı, arabaların ters çevrildiği ve bir itfaiye aracının ateşe verildiği duyuruldu.
Protesto hareketi, 2009 yılında Mahmud Ahmedinejad’ın cumhurbaşkanı seçilmesine karşı çıkan protestolardan bu yana gösterilen en büyük protesto. Yetkililer tarafından vahşice bastırılan ve resmi rakamlara göre 36, muhalefete göre 72 kişinin ölümüyle sonuçlanmıştı.