İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, ABD’nin nükleer anlaşmadan çekilmesinin ardından ülkesine yönelik yeni yaptırımlara karşı Avrupa Birliği’nin (AB) ‘pasif’ tutumunu sürdürmesi halinde Tahran’ın uranyum zenginleştirme kapasitesini artıracağı sinyalini verdi. Zarif, AB’den bu yaptırımların etkilerinin telafi edilmesini istedi.
Zarif, Alman “Der Spiegel” dergisine verdiği röportajda “Avrupalılar ve diğer imzacı ülkeler, ABD yaptırımlarının etkilerini telafi etmek için harekete geçmeli” ifadelerini kullandı. Zarif, bu etkilerin özellikle “petrol ve bankalarla” ilgili durumlarda görüldüğüne işaret etti.
Zarif, Cumartesi günü yayınlanan röportajda, AB üyesi ülkelerden “ABD yaptırımları nedeniyle İran’la yaptıkları anlaşmalardan çekilen” şirketlerin cezalandırılmasını talep etti. “Avrupalılar söyledikleri şeyi yapmaya hazır olup olmadıklarına karar vermeliler. Sorun, Avrupa’nın Amerikan diktelerine mi yoksa uluslararası hukuka mı tabi olduğuyla ilgili” dedi.
İran Dışişleri Bakanı, Avrupalıların anlaşmayı destekleme konusundaki tereddüdü neticesinde “alış ve veriş” arasındaki dengenin bozulması halinde İran’ın nasıl tepki vereceğine yönelik bir soruya şöyle yanıt verdi: “Tepki, uranyum zenginleştirme kapasitesinin artırılması olabilir. Anlaşmanın 36. maddesi ve Güvenlik Konseyi 2231 sayılı kararı bunu mümkün kılıyor.”
Zarif, sözlerine şöyle devam etti: “İran’ın buna tepki olarak nükleer anlaşmayı feshetmesi şart değil, aksine anlaşmayı kısmen uygulaması da mümkün.” Zarif, İran’ın yeniden yoğun bir şekilde uranyum zenginleştirme kapasitesini arttırması olasılığına işaret etti. AB ülkelerine “ABD yaptırımları nedeniyle İran’la yaptıkları anlaşmalardan çekilmeleri durumunda şirketleri cezalandırma” çağrısında bulundu.
Zarif, “Amerika İran’ı petrol ihraç etmekten alıkoyamayacak. Bunu yapması halinde, önümüzde Hürmüz Boğazı’nı kapatma tehdidinin ötesine geçen çeşitli koşullar olacak” dedi. İran bakanı, ülkesi ve ABD Başkanı Donald Trump yönetimi arasında doğrudan müzakereler yapılmasının mümkün olmadığını belirtti ve şöyle dedi: “Bu tür müzakereler için hiçbir dayanak yok. Müzakere yapma düşüncesi, ancak ABD’nin nükleer anlaşmaya geri dönmesiyle mümkün olur.”
ABD, uluslararası nükleer anlaşmadan (Kapsamlı Ortak Eylem Planı) geri çekilirken, AB, Rusya ve Çin, uluslararası güçlerin 2015 yılında İran ile imzaladığı nükleer anlaşmaya bağlı kalıyor. ABD nükleer anlaşmadan çekilmesinin ardından, Ağustos ayında Tahran’a yeniden yaptırım uygulamış ve yaptırımları ihlal eden herkesi cezai önlemelerle tehdit etmişti. İran’ın enerji ve finans sektörlerini hedef alan ABD yaptırımları önümüzdeki 4 Kasım’da yürürlüğe girecek.
Zarif, İran ile altı ülke arasındaki nükleer anlaşmanın yanlış ve eksik olmadığını söyledi. Trump’ın ayrıca Uluslararası Paris İklim Anlaşması ve başka anlaşmalardan da çekildiğini belirterek “Bir kişi kırmızı ışığı geçtiğinde, bu trafik işaretinin yanlış olduğu anlamına mı geliyor?” dedi.