İran’ın Batı ülkeleri ile imzaladığı nükleer anlaşmaya yönelik tartışmalar sürüyor. Atılan imzalar, Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nda tartışılmaya devam ediliyor. Zira Avrupa ülkelerinin İran konusunda tereddütleri bulunan Trump yönetimini ikna etme çabaları sürüyor. Tahran yönetimine yönelik sert çıkışları ile bilinen bir diğer ülke İsrail ise ABD’nin baskılarını artırması için diplomasi hamlelerine hız vermiş durumda.
Yapılan yorumlar, Trump’ın Ekim ayının ortasında vereceği kararların tansiyonu yükseltebileceği yönünde.
Zira ABD Başkanı, İran’ın nükleer programını sınırlayacağı sözüne karşılık üzerindeki yaptırımları hafifletmeyi öngören anlaşma hakkında kısa süre önce sert çıkışta bulunmuş ve “’İran anlaşmanın ruhuna aykırı davranıyor’’ ifadesini kullanmıştı.
Trump ayrıca selefi Obama tarafından imzalanan anlaşma ile ilgili, ‘’İmzalanan en kötü anlaşma’’ yorumu yapmıştı.
ABD’nin nükleer stratejisi
Kuzey Kore’nin nükleer füze denemelerinin ardından artan uluslararası krizin de uluslararası anlaşmalara ilişkin tedirginliğin artmasına neden oluyor. Zira yükselen tansiyonla eli güçlenen Washington yönetiminin İran’la varılan anlaşmayı da feshetme ihtimali müttefiklerini endişelendiriyor.
İran ve 5+1 ülkeleri arasında imzalanan nükleer anlaşma sürecinde aktif rol oynayan diplomatların önemli bir kısmı ise yaşanan gerilimden rahatsız. Yaklaşık 18 ay süren Avrupalı diplomatlar ABD’nin, bölgedeki istikrarı sarsan İran konusundaki endişelerini paylaşmalarına rağmen krizin büyüyerek tehlikeli bir hal almasından çekiniyor.
Trump’ın Ekim ayının ortasında nükleer anlaşma eylem planına ilişkin karar vermesi bekleniyor. ABD başkanının sessiz kalması halinde Amerikan Kongre’sinin anlaşma uyarınca hafifletilen yaptırımlarla ilgili yeniden bir karar alması gerekiyor. Kongre’nin kararı almak için görüşeceği sadece 60 gün süresi bulunuyor.
Süreçte İran’ın nasıl bir tepki vereceği ise merak konusu… Konuyla ilgili en net açıklama pazar günü İran’ın dini lideri Ali Hamaney’den geldi. Hamaney, nükleer anlaşma konusunda ABD’nin yanlış bir adım atması halinde buna cevaplarının çok sert olacağını söyledi…
Fransa gerilimin azaltılması için devrede
İran ile varılan nükleer anlaşmanın taraflarından olan Fransa süreci yakından izliyor. Fransa, anlaşma çerçevesinde yapılacak müzakerelerin, anlaşma süresinin bitiminden yani 2025’ten sonraya bırakılması gerektiğini, aksi takdirde İran’a komşu olan ülkelerinde nükleer silahlanmaya gitme riski olduğu görüşünde. Paris yönetimi, imzalan anlaşmayı kararlılıkla savunuyor.
Basın açıklamasında bulunan Fransa Dışişleri Bakanı Jean Yves Le Drian, Kuzey Kore gibi tehlikeli bir örneğin olduğu bir dünyada nükleer silahlanmayı önlemek için İran ile varılan anlaşmanın sürdürülmesinin zornlu olduğunu savundu. “Fransa olarak ABD Başkanı Trump’ı anlaşma bitinceye dek geri adım atmaması için ikna etmeye çalışacağız’’ dedi.
BMGK zirvesinde de konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Le Drian, anlaşmanın bozulması halinde bölgede silahlanma yarışının başlayabileceği uyarısında bulundu.