New York’ta düzenlenen Birleşmiş Milletler toplantıları, İran’la ile Batı ülkeleri arasında varılan nükleer anlaşmaya yönelik tartışmaların gölgesinde geçti.. Zira ABD Başkanı Trump’ın anlaşmadan geri çekilmeye yönelik sözleri Avrupalı müttefiklerinde uzun süredir tedirginlik yaratıyor. Avrupalılar, Trump’ı nükleer silahların yayılmasını önleme konusunda mihenk taşı olarak görülen bir anlaşmadan geri çekilmemesi için ikna etmeye çalışıyor.
Trump, New York’taki toplantılarda anlaşmanın iptalini isteyen İsrail Başbakanı Netanyahu ve anlaşmanın devamlılığını savunan Fransa Cumhurbaşkanı Macron ile bir araya geldi. Görüşmelerin ardından yapılan yorumlar ABD başkanının İran’a yönelik şüphelerini koruduğu yönünde.
Konuyla ilgili İran’ın da diplomasi hamleleri devam ediyor.
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, son olarak BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ile biraraya geldi. BM’nin yayınladığı bildiriye göre, görüşmede tüm katılımcılar tarafından anlaşmanın tam ve gerçek olarak uygulanmasının önemi vurgulandı.
ABD – İran gerilimi tırmanıyor
Washington ve Tahran yönetimleri, birbirlerini nükleer anlaşmayı ihlal etmekle suçluyor. ABD Başkanı Trump, Tahran’ın taahhütlerini yerine getirip getirmediği konusunda görüş ve onay almak için Ekim ayı ortasında Amerikan Kongresi’ne başvuracak. Trump’ın başvurusunun ardından İran’a yönelik yaptırımların yeniden dayatılabileceği ifade ediliyor.
Avrupalılar, böyle bir durumun gerçekleşmesi halinde Tahran yönetiminin cevap olarak ciddi tedbirlere başvurabileceği görüşünde.
Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, New York’ta konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Anlaşmanın sürdürülmesi bizim açımızdan çok önemli. Trump’ı bu seçeneğin uygun olduğuna ikna etmeye çalışacağız” ifadesini kullandı. Fransız Bakan ayrıca, Kuzey Kore krizinden kaynaklanan gerilimi de hatırlatarak İran’la varılan anlaşmanın geçerliliğinin sorgulanması sonucunda nükleer silahların yayılmasının önünün açılabileceği uyarısında bulundu.
Uzun süredir 2015’te atılan imzaların iptalini isteyen İsrail ise varılan anlaşmanın yeniden gözden geçirilmesi çağrısında bulundu.
Tahran yönetiminden tartışmalara yönelik cevap İran Dini Lideri Ali Hamaney’den geldi. Hamaney, Washington’u İran’ı çökertmeye çalışmakla suçladı. İran’ın güçlü bir ulusa sahip olduğunu ve kibirlenme karşısında boyun eğmeyeceğini kaydetti.
Washington yönetimi ise İran’ı anlaşmanın ruhunu ihlal ederek bölgenin istikrarı için elverişli olmayan ülkeleri güçlendirmekle suçladı. ABD’nin BM Büyükelçisi Nikki Haley, “İranlı liderler, nükleer anlaşmayı dünyayı rehin almak için kullanmak istiyor” ifadelerini kullandı.