İspanya’da Katalanların düzenlediği bağımsızlık referandumu, Kıta’nın diğer bölgelerinde de karşılık bulmaya başladı. Son olarak İtalya’daki Lombardiya ve Venedik bölgelerinde bugün, özerklik isteğiyle bağımsızlık referandumu düzenlendi.
Söz konusu bölgeler, İtalya’nın zayıf gelirli güney bölgelerini desteklemek için kuzeyinden alınan vergileri uzun süredir protesto ediyordu.
Vergiler, her iki bölgeden de yükselen bağımsızlık sloganlarının temelini oluşturuyordu. Lombardiya ve Venedik sakinleri tarafından ödenen vergiler İtalya’nın gayrı safi yurt içi hasılasının yüzde 30’unu oluşturuyor.
Her iki bölge de referandumla, ödenen vergilerin yaklaşık yarısını geri kazanmayı umuyor. Zira bölgeden yapılan açıklamalarda nüfusun ödediği vergi ve harçlar ile kamu harcamaları arasında fark bulunduğu yönünde. İspanya’daki tartışmaların da merkezinde olan söz konusu fark Katalonya’da 8 milyar euro olarak duyurulmuştu. Bu meblağın Lombardiya’da 45 milyar ve Venedik’de 15.5 milyar Euro olduğu ifade ediliyor.
Peki İtalya anayasası ne diyor?
Referandum yanlıları, İtalyan hükümetini anayasanın 116. maddesini uygulamaya çağırdı. Söz konusu madde, sabit bütçeli ve istikrarlı bölgelere hükümetten daha fazla güç ve özerklik isteme hakkı tanıyor.
Seçmenlerin referandumda evet ya da hayır olarak yanıtladığı soru ise “Özerklik için ek formlar ve şartlar istiyor musunuz?” olarak duyuruldu.
Ancak söz konusu çağrı İtalya için bir ilk değil. Venedik topraklarında ilk bağımsızlık referandumu 2014’te düzenlenmişti. Ancak şu ana kadar tanınmadı.
Bağımsızlık referandumu tartışmaları hız kazandı
Referandum, radikal sağ partisi Kuzey Ligi üyesi olan Lombardiya Bölge Başkanı Roberto Maroni ve Venedik Bölge Başkanı Luca Zaia’nın girişimiyle gerçekleşti. Maroni, geçtiğimiz nisan ayında bölgenin ekim ayında resmi bir şekilde bağımsızlık referandumu yapmaya kararlı olduğunu açıklamıştı.
Reuters’ın verdiği bilgilere göre düzenlediği basın toplantısında açıklamalarda bulunan Maroni, hedeflerinin Roma’dan ayrılmak olmadığını ancak Lambordiya’nın 54 milyar euro gelirini korumayı amaçladıklarını belirtti. “Referandum Avrupa’nın yüzünü değiştirecek” ifadelerini kullandı.
Maroni, bağımsızlığın umut verici bir proje olduğunu söyleyerek, “Ek ayrıcalıklar istemiyoruz fakat bir tarihimiz olsun istiyoruz. Referandum bize bu konuda yardımcı olacak. İtalya hükümetinin müzakere niyetinde olmasını ümit ediyorum” ifadesini kullandı. Buna karşı çıkanların yöneticilerin değil, halkın karşısında yer alacağını belirtti. İngiliz gazetesi Daily Mail’in aktardığı açıklamada da Maroni’nin “Referandum, Avrupa Birliği ile bölgesel sınırlara saygı gösterilmesi için müzakerede halk desteği sağlayacak. Avrupa’ya karşı değilim. Halkın veya bölgelerin Avrupa’sı diye adlandırdığımız farklı bir Avrupa taraftarıyım” ifadelerini kullandığı kaydedildi. Brexit ve Katalonya sonrası yapılan referandumun herkesi aynı yöne doğru yönlendirecek bir akım olduğuna inandığı belirtildi.
İtalya’daki partilerin tutumu
Kuzey Ligi tarafından savunulan referandumun ancak Silvio Berlusconi liderliğindeki merkezi sağ parti olan Forza Italia partisi ve Halkçı Hareket’in desteğiyle başarıya ulaşabileceği belirtiliyor. Ancak Komünist Parti gibi İtalyan sol partiler, taraftarlarını oylamaya katılmamaya çağırdı. Yaptıkları eleştirilerde referandumu “kamu malının boşa harcanması” ve “komedi” olarak nitelediler. Ancak iktidardaki Demokrat Parti hâlihazırda seçmenlerine dönük herhangi bir talimat vermiş değil. Parti yetkililerinden birçoğu, özellikle de Milano belediye başkanı referandumda evet oyu vereceklerini duyurdu.
AFP’nin aktardığına göre, bölgedeki Zanaatkârlar Derneği Başkanı Agustino Bonomo, “İş dünyasının evet oyu vereceğine inanıyorum” dedi. Özerkliğin şirketlerin paralarının geri kazanılmasına ve yerel hâkimlerin daha hızlı karar vermesine imkân tanıyacağını savundu.
Siyasi analistlerden yapılan açıklamalar ise farklık gösteriyor. Paris Üniversitesi Fransız Jeopolitik Bilimler Enstitüsü’nden Prof. Barbara Loewe, AFP’ye yaptığı açıklamada referandum sonrası Avrupa kıtasının istikrarının bozulma ihtimalinin çok yüksek olduğunu belirtti. Ayrıca referanduma eşlik edecek şiddet sahnelerinin demokrasi konusundaki tartışmanın kapılarını açacağını ifade etti.
Mısır eski Dışişleri Bakanı Yardımcısı ve Büyükelçi Hüseyin Haridi ise Şarku’l- Avsat’a yaptığı açıklamada, Avrupa’daki ayrılma hareketlerinin anahtarının ekonomi olduğunu söyledi. Hükümetlerin bölgeleri vergilere tabi tutmasının rolüne değindi. İspanya’da yaşanan ayrılığın da sebebinin bu olduğunu kaydeden Haridi bölünme meselesinin bölge karşısındaki devletin zayıflığının göstergesi olduğunu söyledi.