Lahey’deki Uluslararası Ceza Mahkemesi Savcısı Fatou Bensouda, İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki toplu katliamlarının soruşturulmasına dair açıklamada bulundu. Bensouda’nın soruşturma ihtimaline yönelik açıklamasından birkaç saat sonra İsrail ordusu, 9 Nisan’da Gazze sınırında Filistinli göstericilerin öldürüldüğü son olayda İsrailli güçlerinin etkisini incelemek üzere genelkurmayda bir soruşturma ekibinin kurulacağını belirtti. Verilen bilgilere göre ekibin başında Genelkurmay Eğitim ve Öğretim Dairesi Başkanı Tuğgeneral Muti Baruh olacak. Şimdilik inceleme yapılacak ölüm vakası sayısı net olarak belirtilmezken soruşturmanın geçen cuma günü görevi sırasında işgalciler tarafından öldürülen gazeteci Yaser Murteca da dâhil ölen sivilleri kapsayacağı görüşü hakim.

İsrail ordusu ilk ölüm vakasının ardından öldürülen Filistinlilerin çoğunluğunun Hamas’ın askeri kanadında veya diğer terör gruplarında aktif olduğunu duyurmuştu. Genelkurmay Başkanı Gadi Eisenkot, söz konusu mekanizmanın milletvekili de olan Tuğgeneral Şaron Afik ile bir anlaşma dâhilinde yürütülmesine karar verdi. Belirtilene göre bu mekanizma bir ceza soruşturması niteliğinde değil. Ceza soruşturmasının açılıp açılmayacağına dair karar ise söz konusu milletvekilinde olacak.

İsrail’e tepki artıyor

Uluslararası Ceza Mahkemesi Savcısı Bensouda, geçen pazar günü Gazze’deki mevcut durum hakkında bir açıklamada bulundu. Savcı, göstericilere gerçek mermi ile saldırmanın uluslararası hukuk uyarınca suç sayıldığını vurguladı.

Lahey’deki Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin ilgili devletlerin uygulamalarına yönelik soruşturmalar gerçekleştirdiği biliniyor. İsrail, hakkında soruşturma yürütülmesi durumunda uluslararası bir sorgulanmadan kaçınacak. Zira İsrail, 2014 yılındaki Gazze saldırılarının soruşturulması talep edildiğinde de aynı tavrı sergilemişti. Öyle ki mahkeme, o dönem soruşturmaları askıya almış ve herhangi bir İsrail askeri veya subayının yargılanması gerçekleştirilmemişti.

İsrail Demokrasi Enstitüsü Başkan Yardımcısı ve hukuk uzmanı Mordechai Kremnitzer, İsrail ordusu ve hükümetine eleştiride bulunurken soruşturmanın yürütülebilirliğine yönelik şüphelerini dile getirdi.

Kremnitzer açıklamasında şunları söyledi:

“İnsan hakları ihlallerinden duyulan endişeler nedeniyle bir soruşturma yürütüldüğünde (örneğin herhangi bir tehdit oluşturmayan silahsız erkeklere ateş açmak) ‘soruşturmalar’ terimi iki karşıt amaca hizmet eder. Bu bağlamda bazıları, sonuçları hedefleyen şekilde bir soruşturma yürütmeye çalışırken bazıları da gerçek bir teftiş yapmak için bir soruşturma gerçekleştirmek ister. Bizim durumumuzda, Gazze sınırı yakınlarında göstericiler ve duyulan rahatsızlıklar ele alınıyor. Konuyla ilgili olanlar ise ilk olarak orduya liderlik eden ve ateş açma emirlerini veren ordudaki üst düzey ve siyasi liderlerdir. Güvenlik Bakanlığı’nın ifadelerine göre siyasi liderlik sınır çitini delme girişimi politikasını yöneten siyasi bir taraftı ve belki de çite yaklaşmak için ateşli silah kullanımını gerekçe gösterdi. Bu noktada incelenmek istenen, keskin nişancıların veya diğer liderlerin tavırları değil, İsrail’deki siyasi ve askeri liderliğin pozisyonudur. Yani ateş açma emirleri ve dayanılan hukuki kavramlardır.”

Mordechai Kremnitzer sözlerinin devamında şu ifadeleri kullandı:

“Gerçek bir soruşturma isteniliyorsa Sabra ve Şatilla Katliamı’nı soruşturan Kahan Komisyonu, Salah Şehade suikastını soruşturan Strasberg- Kohen Komisyonu, Mavi Marmara olayını soruşturan Turkel Komisyonu gibi bağımsız bir komisyon tarafından gerçekleştirilebilir. Gerçek bir teftiş gereklidir, zira İsrail bir hukuk devletidir. İsrail’in dünyaya yönelik müdahalesini engellemek istiyorsak soruşturmada ciddiyet göstermeliyiz. Yani bağımsız bir soruşturma için çalışmalıyız.”

İsrail ordusu ise yaşananlara ilişkin yalan ifadelere sığınıyor. Nitekim ordu, geçen cuma günü Gazze’deki gösteriler sırasında drone ile çekim yapıldığından haberdar olmadığını ifade etti. Ancak Savunma Bakanı Avigdor Liberman, öldürülen Yaser Murteca’nın kullandığı drona ilişkin bir açıklamada bulundu. Geçen cumartesi günü İsrail ordusu ateşiyle öldürülen gazeteci hakkındaki bir soruyu cevaplayan Liberman, “Gazeteci olup olmadığını bilmiyorum. Çünkü birçok terörist, gazeteci kılığına giriyor. Bir fotoğrafçı olsun ya da olmasın, askerler için tehdit oluşturan drone ile çekim yapıyordu” diyerek İsrail askerlerini savunmuştu. Aynı şekilde Murteca’nın vurulduğu ana dair Filistinliler tarafından yayınlanan fotoğraf ve görüntülerde, Murteca’nın üzerinde “Basın” yazılı yeleğin bulunduğu görüldü. Ayrıca yayınlanan haberlerde de Murteca’nın İsrail ordusunun belirlediği sınır güvenlik çitlerine yaklaşma mesafesi olan 200 metreden geride, 350 metre mesafeden vurulduğu bilgisi yer aldı.