İsrail ordusu, hava sahası ihlali iddiasıyla Suriye’ye ait bir Sukhoi savaş uçağını savunma sistemlerinden fırlattığı iki füzeyle dün öğlen saatlerinde düşürdü. İsrail, Suriye’nin Golan’ın doğusunda hakimiyetini devam ettirmesine izin vermeyeceğini açıklamasıyla birlikte Tel Aviv’e Rusya Dış İşleri Sergev Lavrov başkanlığında bir heyet koşarak geldiler.
İsrail ordu sözcüsü radarlarınının Suriye savaş uçaklarının isyancıları bombaladığını gözlemlediklerini ancak aniden hava sahalarını ihlal eden bir Sukhoi tipi uçak görünce füzelerle düşürdüklerini söyledi. Sözcü “İsrail ordusu alarmdadır. 1974 anlaşmasının ihlali halinde karşı saldırılarına devam edecektir” dedi.
Golan’daki yerleşimciler ve İsrail’in kuzeyinde oturan insanlar dün duydukları siren sesleriyle Tiberias gölü bölgesinde patlamalar duyarak dehşete düştüklerini söylediler. Bölge sakinleri bir taraftan Suriye tarafından gelen patlama sesleri duyarken diğer taraftan İsrailli mühendislerin Golan tepelerindeki savaş kalıntıları olan 350 mayını imha etme sesini duydular.
İsrail ordusundan yapılan açıklamaya göre İsrail Suriye savaşı başladığından beri topraklarına yapılacak herhangi bir ihlali engellemek, Suriye’nin 1974 anlaşmasının sınırlarını aşmaması ve İran milislerinin tahliye edilmesi çıkarılmasını istiyordu. İsrail bu saldırıyla ilk defa “Davud Sapanı” olarak adlandırılan savunma sistemini kullanmış oldu.
İsrail kaynaklarına göre Pazartesi günü Tel Aviv’e bu hızda Rus heyetinin gelmesinin nedeni Cuma günü yapılalan Putin- Netanyahu görüşmesinde Putin’e Kabine’de alınan kararların açıklanmasıydı. Bu karara göre Suriye İran ve Hizbullah gibi milislerin Suriye topraklarından çıkarılıncaya kadar Doğu Golan’ın yeniden hakimiyetine izin vermeyecek olmasıdır.
Lavrov beraberinde getirdiği Rusya Genelkurmay Başkanı, askeri yetkililer ve uzmanlardan oluşan heyetle, İsrail’e İran milis güçlerinin Suriye-İsrail sınırından 100 km. uzağa çekilmeleri önerisinde bulundu. Ancak İsrail heyeti bu öneriyi reddetti. Zira İsrail, Şii milislerin tümüyle Suriye’den çekilmesini istiyor. İsrail sözcüsü toplantının ardından yaptığı basın açıklamasında “İran’ın varlığı bütünüyle düşmanca ve diplomatik yollarla ortadan kaldırılamazsa, başka yollarla ortadan kaldırılmalıdır” dedi.
Toplantıdan sızan haberlere göre Rusya, İran ve Suriye rejiminin katılımı ve onayıyla İsrail ile müzakereleri sürdürmek istiyor. Bu da ilk aşamada İran milislerinin Golan’daki ateşkes hattından 100 km kadar çekilmelerini içeriyor. Ancak İsrailliler, Rus heyetine Suriye’deki İran’ın varlığına dair bir ülke çapında düşmanca eylemleri olduğunu dair konuyla ilgili harita ve istihbari bilgiler sundular. İsrailliler, Irak ve Suriye sınırı ile Suriye ve Lübnan sınırında bulunan geçiş noktalarının tehlikesine dikkat çekerek bu noktaların kapatılması talebinde bulundular. Ayrıca, son yedi yıl boyunca İran’ın çok sayıda ağır ve uzun menzilli füzeyi Suriye’ye soktuğunu, bunları ya İran’a geri vermek ya da yok etmek gerektiği konusunda ısrar ettiler. Ayrıca Suriye ve Lübnan’daki İran silah üretim merkezlerinin de çalışmalarına son verilmesini istediler.
İsrailli bir yetkili Netanyahu’nun Rus heyetine söylediklerini şöyle aktardı: “İsrail, İran’ın herhangi bir şekilde Suriye’de konuşlanmasını asla kabul etmez. Rusya’nın İranlı milis kuvvetleri sınırdan 100 km. uzağa çekme talebi önemli ve bunu takdirle karşılıyoruz ancak sonuçta İran güçleri Suriye’den bütünüyle çıkarılmalıdır. İran, Suriye’de silah üretimini durdurmalı ve füze sistemlerini bölgeden çıkarmalıdır.”
Netanyahu İran’ı şöyle tehdit etti: “İsrail, İran’ın pozisyonuna karşı Suriye’de hareket etme özgürlüğünü saklı tutmaktadır. İsrail İran’dan gelen saldırılardan aynı zamanda onlara ev sahipliği yapan Beşşar Esed’i de sorumlu tutacaktır.”
Tel Aviv’deki askeri kaynaklar şu anda güneyde faaliyet gösteren Suriye ordusunun 4.tugayının rejim ordusu üniformalarını giymiş yüzlerce İranlı milisi barındırdığını gösteren deliller sundular.
Ancak İsrailliler, Rus delegasyonunun Tel Aviv’e yaptığı ziyareti bir başarısızlık olarak görmüyorlar. Netanyahu’ya yakınlığıyla bilinen bir sözcü, Suriye’de İran’ın varlığının zor bir konu olduğunu ve çok sayıda detaylı araştırmanın ve yaratıcı çözümler arayışının gerektiğini söyledi.
İsrail Genelkurmay Başkanı Gadi Eizenkot dün Savunma Bakanlığı’nda basın açıklaması yaptı. İsrail ordusunun İran’ın engellenmesi konusunda genelde Suriye’nin bütününde özelde ise kuzey sınırında görünür olmasa da birçok olumlu gelişmeler kaydettiklerini söyledi.