Tel Aviv: Nazir Mecelli
Tel Aviv’deki uzmanların ve analistlerin büyük çoğunluğu protestocuların sınırı geçmeyi başaramaması nedeniyle ‘Büyük Dönüş Yürüyüşü’nün ilk turunu İsrail açısından bir askeri başarı olarak değerlendiriyor. Ayrıca Hamas’ın da İsrail ve Filistin yönetimine siyasi açıdan galip geldiği ifade ediliyor. Uzmanlar, durumun kötüleşmesi halinde yeni bir savaş başlaması riskine karşı uyarıda bulunuyor. İsrail, ‘Demir Kubbe Savunma Sistemi’ne yeni bataryalar yerleştirmeye başladı. Askeri birliklerine Gazze Şeridi’nde kalma emri verdi.
Durumun daha da kötüye gitmesiyle birlikte İsrail’de ilk protestolar baş gösterdi bile. İktidardaki sağcılar muhalefete sözlü saldırıda bulunarak onları vatana ihanet ile suçladı. Savunma Bakanı Avigdor Liberman, Meretz Partisi’ne Knesset’ten çekilerek Filistin Yasama Konseyi’ne katılmasını tavsiye etti.
Büyük Dönüş Yürüyüşü’nün ilk kısmını analiz eden İsrailli askeri kaynaklar bir sonraki gösterinin zorlu bir sınav olacağı yorumunda bulundu. Kaynaklar, Hamas liderlerinin bu aşamada askeri bir çatışmaya kabul etmedikleri halde içlerindeki bazı unsurların operasyon yürütmek için çok sayıda sivil nüfusun varlığını fırsata çevirerek mücadeleyi ilerletmek istediklerini belirtti. Hamas’ın geçen cuma günü ölenlerden beşinin İzzeddin Kassam Tugayları’ndan olduğunu itiraf ettiğine işaret eden kaynaklar, gerçek sayının 10 olduğunu söyledi. İsrailli kaynaklar çitin yakınında İsrail devriyesi yaklaştığında patlatılmak üzere bomba hazırlandığına ilişkin bir de rapor sundu. Ayrıca her ne kadar bu tür çatışmalar azze Şeridi’yle sınırlı olsa bile İsrail yerleşimlerine füze fırlatılarak daha geniş çaplı bir savaşın başlama tehdidine yönelik uyarıda bulundu.
İsrail Ordu Komutanlığı, askeri birliklerine Gazze Şeridi’ndeki konumlarını koruma emri vererek Filistinlilerin yoğun olarak fırlattığı füzeleri imha etmek üzere Demir Kubbe Savunma Sistemi’ne yeni bataryalar yerleştirmeye başladı. Bakan Liberman, Gazzeliler’i “Bir dahaki sefere daha sert bir şekilde karşılık vereceğiz. Tüm imkanlarımızı seferber edeceğiz” diyerek tehdit etti. Ordu dün, bölgedeki tünelin çökmesi bahanesiyle Gazze Şeridi sınırındaki duvarı örmeye devam etti. Çalışma, geçen hafta Filistinlilerin hafriyat araç- gereçlerinden birçoğunu yakmasının ardından durmuştu. Ordunun güney komutanlığındaki kaynaklar, sınır boyunca süren gerginliğin yerini sakinliğe bıraktığını ancak ilk dalgada yaşadığı deneyimden yararlanarak ordunun çatışmaların yeniden patlak vermeye hazır olmaya çağırıldığını belirtti.
İsrail iç siyasetinde gerilim artıyor
İsrail baskısının, solcu Siyonist Meretz partisi ve Arap ulusal partilerini içeren ortak liste hariç koalisyon ve muhalefetin tüm İsrail blokları ve partilerinin desteğine sahip olduğuna dikkat çekildi. Meretz Partisi Genel Başkanı Tamar Zandberg, Gazze sınırındaki olaylarla ilgili bir soruşturma başlatılması çağrısında bulundu. Çatışma sahnelerinin korkunç olduğunu belirten Zandberg ellerinde canlı mermi olmadığı halde Filistinlilerin sırtlarından hedef alındıklarını söyledi. “Bu, soruşturma komisyonu oluşturulması için yeterli bir sebeptir. Hemen silaha davranma politikası, daha çok masumun kurban olmasına ardından tüm bölgenin de yanmasına neden olacak” diye konuştu. Milletvekili Issawi Frej ise“Dünkü olayın sonuçları soruşturma yürütülmesini gerektiriyor. Gerçek bir soruşturma yapılmazsa İsrail’in kendisini tekrar uluslararası bir soruşturmada bulmasına şaşırmamalıyız” ifadelerini kullandı.
Savunma Bakanı Liberman dün Zandberg’e sözlü saldırıda bulunarak ona ve solcu Siyonist olarak bilinen isimlere Ramallah’a giderek Filistin parlamentosunda çalışma çağrısında bulundu. Liberman “Bunlar İsrail’in değil Hamas’ın çıkarlarını gözetiyor” dedi.
Liberman sert çıkışına sosyal medya üzerinden de devam etti. İsrail Savunma Bakanı, Gazze Şeridi’ndeki sivillerin öldürülmesine ilişkin Twitter’dan yaptığı yorumda, “Bugün İsrailli olmaktan utanıyorum” demesi nedeniyle İsrail ordu radyosundaki gazeteci Kobi Meidan’ı hedef aldı.
Avigdor Liberman şu ifadeleri kullandı:
“Ordu radyosunda böyle bir spikerin bulunmasından dolayı kendi adıma utanıyorum. Madem utanıyor, çıkarımda bulunmayı bırakıp radyodan ayrılması gerekiyor. Bu sunucunun askeri radyoda olmasının utanç verici olduğunu düşünüyorum. Ancak bu da gerçeğimizin bir parçası. Radyonun yöneticisinin gerektiği gibi davranmasını umuyorum.”
Kamu Güvenliği Bakanı Gilad Erdan da Meretz’in çağrısına yönelik yaptığı sözlü saldırıda “İsrail’i yok etmek isteyen bir örgütle bile yüzleşemeyen İsrail solu ne zamana kadar ordusunu ve hükümetini destekleme konusunda çöküşe devam edecek?” diye konuştu.
İsrail İşçi Partisi Başkanı Avi Gabbay ise ordunun askerlerine güvendiğini ve onları desteklediğini ifade etti. Gabbay, Gazze Şeridi’ndeki zor durumdan terörizmi tekrar tekrar kendine yol edinen Hamas’ı sorumlu tuttu. Bununla birlikte İsrail’in çıkarlarının, Gazze Şeridi’ndeki sivil nüfusun yükünü hafifletmek ve onlara yardım etmek için bir yol bulunması ve çökmesinin engellenmesinden geçtiğini söyledi. Çalışmaların bu yönde yapıldığını kaydetti.
Cumartesiyi pazara bağlayan gece Yad Mordechai kavşağında yaklaşık 150 kişi İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki politikasını protesto etti. Protestoyu düzenleyen Barış İçin Kadın İttifakı’ndan Tanya Rubinstein “Gazze’deki vatandaşlarımızın mücadelesini desteklemek için maruz kaldıkları şiddeti ve orantısız gücü protesto ediyoruz” açıklamasında bulundu.
İsrail için askeri zafer, Hamas için siyasi başarı
İsrailli uzmanlar, ilk dalga olarak nitelenen Büyük Dönüş Yürüyüşü hakkında farklı görüşler olduğunu belirtti. Yaşananları İsrail için askeri bir zafer olarak niteleyen uzmanlar durumun Hamas için siyasi bir başarı olduğunu söyledi. Askeri zafer nitelemesine gerekçe olarak İsrail’İn Filistinlilerin sınırlarını aşmalarına engel olarak tehdit uygulaması gösterildi. Hamas’ın ssiyasi başarısının da her ne kadar umduğu gibi 100 bin gösterici toplayamasa da 30 bin kişinin bir araya gelmesini sağlamak olduğu kaydedildi. Zira Hamas, herhangi bir gruba ait olmayan kesimler tarafından başlatılan yürüyüş dalgasını tırmandırmayı başararak ön plana çıktı. Uluslararası arenanın dikkatini tekrar Filistin meselesine çekmeyi başardı. Filistin meselesi, uzun bir süre sonra dünya çapında haberlerin manşetlerine taşındı. Birlemiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) bir toplantı düzenleyerek soruşturma başlatılması çağrısında bulundu. Dünya kamuoyunun gözünün çitin yakınındaki hareketliliğe çevrilmesi sağlandı.
Askeri uzman Alon Ben David yaşananlara ilişkin şu değerlendirmede bulundu:
“Yahya Sinvar dün Filistin’in en önemli liderlerinden biri oldu. Ebu Mazen’in de (Mahmud Abbas) ötesine geçti. Kalabalıkları sokağa çıkardı. Uzun bir kuraklık döneminden sonra Filistin davasının masaya geri getirilmesini sağladı. Bu durumda Ebu Mazen, Gazze’de suistimale devam etmekte zorlanacak. Dünya, Gazze Şeridi’ni önemserse devlet başkanı elektrik bedelini ve maaşları ödemek zorunda kalacak. Bu durum, cuma günkü olayların yakın gelecekte aynı şekilde tekrarlanmayacağını garanti ediyor.”