İsrail Parlamentosu (Knesset), geçen çarşamba “öneri yasası” adlı bir yasayı onayladı. Yasayla güvenlik güçlerinin yolsuzluk ve benzeri suçlara yönelik şüpheli durumlarda öneride bulunmasının ve inisiyatif kullanmasının önüne geçiliyor. Söz konusu yasa, 54 ‘hayır’ oyuna karşılık 59 ‘evet’ oyuyla kabul edildi. 43 saat boyunca tartışılan yasanın oylaması ise 3 saat sürdü. Koalisyon hükümeti, yasayı “her ne pahasına olursa olsun” yürürlüğe geçirmekte ısrar etti. Ardından yasanın iptal edilmesi için dört parti, dün sabah saatlerinde İsrail Yüksek Mahkemesi’ne başvurdu.

Knesset tarafından onaylanan tartışmalı yasanın metni üç temel ilkeden oluşuyor;

1- Polisin soruşturma personelinin şüphelilerin yargılanmasına dair öneride bulunması engellenecek. Bunun yerine soruşturmayı yürütenlerden herhangi bir ihlalin varlığı konusunda kanıt olup olmadığına dair belge rapor talep edilecek.

2- Polis, savcılık temsilcisinin eşlik ettiği, yani resmi kişilere ve suç örgütlerine karşı yürütülen soruşturmalarda belgeyi derhal savcılığa teslim etmeyecek. Bu, yalnızca hükümet, hukuk müşaviri veya başsavcılığın talebiyle gerçekleştirilecek.

3- Polis ile savcılık arasındaki konuşmalar sırasında sözlü bilgi aktarabilecek. Geri kalan soruşturmalarda polisin resmi belgeyi savcılığa devretmesi zorunlu hale gelecek.

Yasa, resmi belgeyi yayınlamasına izin verilen polis ve savcılıktaki makam sahiplerinin kimliğinin belirlenmesi konusunda hukuk müşavirini yetkili kılıyor. Bu bağlamda resmi bir görevi bulunmaksızın bilgi veya belge sızdıran herhangi bir soruşturma görevlisine üç yıla kadar hapis cezası verilebileceği kaydediliyor.

Tartışmalı yasaya tepkiler artıyor

Yapılan yorumlar yasanın orijinal metnin oldukça kötü olduğu yönünde. Zira yasanın temel olarak İsrail Başbakanı Netanyahu aleyhindeki yolsuzluk davalarına dair sunulacak iddianamelerin önüne geçilmesini hedefliyor. Ancak koalisyonun Netanyahu’ya yönelik oluşturulan medya baskısı, on binlerce kişinin katıldığı sokak gösterileri ve güçlü bir muhalefet var. Öyle ki Maliye Bakanı Moshe Kahlon, iktidar koalisyonunun dağılmaya yakın olduğu süreçte yasanın Netanyahu’ya yardım edemeyeceğini belirtti.

Likud Partisi’nden üst düzey bir yetkili, kanunun onaylanmasının esasen yasayı öneren Milletvekili Dodi İmsalem’in saygınlığını koruma amacı taşıdığını açıkladı. İmsalem, eski lider David Bitan’ın birçok yolsuzluk davasında polis soruşturmasından kurtulmak için istifa etmesinin ardından koalisyonun Parlamento Başkanı olduğuna dikkat çekti. Yetkiliye göre Netanyahu, yasaların kendisine yardım etmeyeceğini ve Kahlon bloğunun üyeleri tarafından etkisiz hale getirileceğini anlamış durumda. Kanunlara göre sistemde radikal bir değişiklik olmayacak. İsminin belirtilmesini istemeyen bir Knesset yetkilisi yaptığı açıklamada, “Likud liderliğine göre bu hamle hedefine ulaştı. Kanun, polis ve savcılığın tehdit edilmesi için bir fırsat sağladı” dedi. Siyonist liderlerden Abe Gabay ise “27 Aralık, İsrail’de suç ve yolsuzlukla mücadele tarihinde kara bir gün” ifadelerini kullandı. Meretz Başkanı Zahava Galon da “Halk bunu unutmayacak” ifadesini kullandı.

Yasanın tartışıldığı oturum gergin geçti. Adalet Bakanı Ayelet Shaked, yasaya karşı olduğunu söyleyen Milletvekili Yair Lapid’e saldırdı. Shaked, “Knesset’e hakaret ediyorsun. Üç gün süren tartışmalardan, sonu gelmeyen ikilemlerden ve Yüksek Mahkeme’ye başvurulmasından dolayı senden utanıyorum” dedi. Yasaya ilişkin oylamadan önce yapılan koalisyon milletvekillerinin konuşmaları sırasında Rachel Azaria ve Meirav Ben-Ari bloğu Knesset’i terk etti. Knesset Başkanı ise Likud milletvekili Oren Hazan ve Arap milletvekili Hanin Zuabi’nin salondan çıkarılmasını emretti. Başbakan Netanyahu, İçişleri Bakanı Aryeh Deri ve milletvekili David Bitan şüpheli ve yasan fayda sağlayacak isimler olduğundan oylamaya katılmadı.

Muhalefet bloğunun lideri Isaac Herzog, yasanın değiştirilme şansının düşük olduğunu söyledi. “Hedefimiz, halkın dikkatini burada bozuk işlere imza atıldığını çekmektir. Bu bireysel bir kanun değildir. Ancak ‘kapı bekçilerini’ katletmeyi amaçlayan bir savaşta cephe boyunca devam eden bir kampanyadır” ifadesini kullandı.