Palermo: Şevki Reyyes / Kahire: Halid Mahmud Şarku’l Avsat

İtalya hükümetinin düzenlediği Libya konulu konferansa katılan heyetler, geçtiğimiz pazar akşamı yarı-özerk Sicilya bölgesinin başkenti Palermo’ya ulaştı.

Libya’nın doğusunu kontrol eden Libya Ulusal Ordusu Komutanı Halife Hafter ise söz konusu toplantıya katılmayacağını duyurdu.

Hafter, İtalya’nın Libya sorununa dair “zor bir atılım” gerçekleştirmeye çalıştığı Palermo Konferansı’na katılmayacağını açıkladı. Bu çerçevede Halife Hafter’in Sicilya’ya ziyarette bulunacağı, ancak konferansa katılmayacağı, aksine Palermo yakınlarındaki Mondello ilinde bazı katılımcılarla toplantılar düzenleyeceği öğrenildi. Reuters ise 12 Kasım’da İtalyan diplomatik kaynaklardan alıntı yaparak, “Hafter’in, konferansa katılmak için Palermo şehri yolunda” olduğunu duyurdu.

Halife Hafter’e yakın kaynaklardan Şarku’l Avsat’a aktarılana göre, Libya Devlet Yüksek Konseyi’nin Libya Müslüman Kardeşler (İhvan) grubuna yakın Başkanı Halid el-Mişri’ye yönelik davete itiraz etmesine rağmen Hafter, İtalya’nın davetine cevap verdi. Ancak Katar ve radikal İslamcı gruplarla bağlantılı bazı temsilcilerin varlığını öğrendikten sonra kabulünden vazgeçti.

Hafter İtalya Başbakanı ile gizlice görüştü

Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, Hafter’in, Libya’nın doğusundaki el-Racme’ye gitmek için düzenli programlarına ara veren İtalya Başbakanı Giuseppe Conte ile gizli bir görüşme gerçekleştirdiğini belirtti. Aynı şekilde Conte’un, Mısır Cumhurbaşkanı Sisi arabuluculuğuyla Hafter’i resmi boykot kararından vazgeçirmek için bazı girişimlerde bulunduğu aktarıldı.

Aynı kaynaklar, İtalya hükümetinin ‘Conte’un Hafter ile gizli görüştüğü haberlerini’ ikinci bir ikna etme fırsatına sahip olabilmek adına kasıtlı olarak görmezden geldiğini söyledi.

Palermo konferansında, Libya kriziyle ilgilenen birçok ülkenin liderleri, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah el-Sisi, Rusya Başbakanı Dmitri Medvedev, Tunus Cumhurbaşkanı el-Beci Kaid el-Sibsi, AB Konseyi Başkanı Donald Tusk ve AB Dışişleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini’nin yanı sıra Dünya Bankası, Arap Birliği, Afrika Birliği, Avrupa Birliği de dahil 38 heyet yer aldı.

Öte yandan Birleşmiş Milletler (BM) Libya Özel Temsilcisi Gassan Selame, 12 Kasım’da Reuters’a “Haziran ayına kadar seçimlerin yapılması için başka girişimler başlatılacağını umduğunu, ancak ilk olarak Libyalıların seçim formatını belirlemek için önümüzdeki yılın başlarında ulusal bir konferans düzenlemesi gerektiğini” belirtti. Selame, “Ulusal konferans sırasında nasıl bir seçim istediklerini sormak istiyoruz; yani parlamento mu yoksa başkanlık seçimi mi ve herhangi bir yasa uyarınca mı?” açıklamasında bulundu.

Konferanstan saatler önce Hafter’in bürosundan, dört ekonomik talep hususunda bilgi sızdırıldı. Libya’da yayın yapan “el-Mirsad” sitesine göre, ordu genel liderliği, Hafter’in siyasi danışmanı Fadıl el-Dib başkanlığında sivil bir heyeti Palermo konferansına gönderdi. Bu çerçevede ordu, ‘başta Libya ordusunda şehit düşenlerin ailelerinin tazmin edilmesi olmak üzere Bingazi şehrindeki terör faaliyetlerine karşı savaş kurbanlarına tazminat programının gündeme alınması’, ‘kanunen kabul edilmemiş ve güven sağlama içerikli mektuplar için Libya Merkez Bankası’nın finansmanına ilişkin soruşturma başlatılması’ taleplerinde bulundu. Aynı zamanda yurtdışında dondurulmuş Libya fonlarını kontrol edecek bir mekanizmaların kurulmasının yanı sıra petrol gelirlerinin Libya’daki tüm şehir ve bölgelere adil bir şekilde dağıtılması istendi.

Türkiye Libya Konferansı’ndan çekildi

Diğer taraftan BM Siyasi İşlerden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Stephanie Williams, 12 Kasım’da Palermo Ekonomi Grubu’na ‘silahlı grupların yağma eylemlerine ve karaborsada döviz kuru sistemini kullanmalarına’ ilişkin hayal kırıklığını dile getirdi. Aynı şekilde geçtiğimiz Eylül ayında başkent Trablus’ta yaşanan kanlı çatışmalara dikkati çeken Williams, söz konusu eylemlerin başkentteki çatışmaları tetikleyen etkenler arasında bulunduğunu vurguladı.

Öte yandan uluslararası açıdan kabul edilen Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Başkanlık Konseyi Başkanı Fayiz el-Serrac, (Tobruk merkezli) Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih ve çok sayıda kabile şeyhi ile etkili Libyalı taraflar da İtalya’nın ev sahipliğinde düzenlenen konferansta yer aldı.

İki gün devam edecek olan konferans, 12 Kasım’da Dünya Bankası ve Avrupa Komisyonu uzmanlarının katılımıyla ekonomik ve finansal reform planlarını ele alan teknik komitelerin toplantılarına tanık oldu. Aynı şekilde güvenlik hizmetleri ve silahlı güçlerin birleşik bir ulusal ordunun oluşturulması için eğitilmesi meselesi ele alındı.

Şarku’l Avsat’ın ulaştığı bilgilere göre Libyalı heyetlerle yapılan toplantılarda, İtalyalı taraflar konferansın hazırlığı hususundaki “sorunlu” yaklaşımı dolayısıyla eleştirildi. Bu bağlamda eleştirilerin ilkinin formalite olduğu belirtilirken, konferans sloganının Libya bayrağı bulunmaksızın İtalya bayrağı içerdiğinin altı çizildi. Aynı şekilde bazı kesimler, İtalya hükümetinin konferansa yönelik davetlilerini abarttığını savunurken, sahadaki güç dağılımının ve konferansı başarısızlığa uğratacak önemli hassasiyetlerin dikkate alınmadığını vurguladı.

Bazı taraflar da İtalya koalisyon hükümetindeki hesaplar ve bahislere değindi. Öyle ki İtalya Başbakan Yardımcısı ve İçişleri Bakanı Matteo Salvini, eleştiri oklarını Fransa’ya yöneltmekten kaçınmadı. Salvini konuya dair ise “Libya’ya yardım amaçlı konferansın İtalya olmadan düzenlenemeyeceğini, ancak bunun Fransa karşısında zor olduğunu” söyledi.

Diğer taraftan kaynaklar son saatlerde İtalya’nın konferansa yönelik diğer hazırlıklarına değindi. Bu bağlamda İtalya Başbakanı Giuseppe Conte’un, ABD Başkanı Donald Trump ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i de Palermo konferansına davet ettiği aktarıldı. Konferansın düzenlenme tarihi de 1. Dünya Savaşı’nın sona ermesinin 100. yıl kutlamaları dolayısıyla Fransa’daki kutlamalara katılımlarının ertesi günü olarak bu esasla belirlendi.

Öte yandan Palermo şehri, konferans karşıtı gösterilere tanık oluyor. Binlerce genç, geçtiğimiz pazar akşamından bu yana şehir merkezini felç eden, trafik hareketliliğini engelleyen ve okulların kapanmasına neden olan güvenlik uygulamalarını kınamak için gösteri düzenliyor.

İtalya Başbakanı Conte, konferans öncesinde uluslararası liderlerden konuya dair destek almıştı. Giuseppe Conte, İtalya’da yayın yapan La Stampa gazetesine verdiği bir röportajda, katılımcı ülkelerin temsilinin, yeterli seviyenin daha üstünde olacağını belirtmişti.

Aynı şekilde konferans, geçtiğimiz Mayıs ayında düzenlenen Paris konferansı sonrasında Libya’yı mevcut durumdan uzaklaştırmayı hedefleyen seçim ve siyasi süreci başlatmaya yönelik bir girişim olarak ortaya koyuldu.

http:// turkish.aawsat.com/2018/11/article55449758/turkiye-libya-konferansindan-cekildi