İspanya’da Katalonya bağımsızlığını ilan ederse, Avrupa Birliği’nden (AB) otomatik olarak ayrılmak zorunda kalacak. Birliğe, 28 üye devlet tarafından onaylanmadan yeniden giremeyecek.

Avrupa hukukunda uzmanlaşmış bir avukat olan Jean-Claude Perez, AB üyesi ülkelerin, İspanya Anayasası’nı ihlal ettiği takdirde Katalonya’yı bir devlet olarak tanımayacağını belirtti.

Katalonya’nın bağımsızlığına ilişkin referandum, İspanyol Anayasa Mahkemesi’nin referandum kararını iptal etmesine rağmen yapıldı. İspanya hükümeti, referandumu engellemek için şiddete dahi başvurdu.

Referandumun anayasaya uygun bir şekilde yapılmamasından dolayı, AB’ye üye 28 ülkenin Katalonya’nın bağımsızlığını tanıması mümkün görünmüyor.

Madrid, arabulucuların teklif ettiği gibi, İspanyol Anayasası’na uygun ‘meşru’ yeni referandum düzenlenmesini kabul ederse, bunun neticesinde AB ve uluslararası toplum tarafından tanınan bağımsızlık ilanı için yol açabilir. Fakat bu aşamada, bu senaryonun olasılığı oldukça düşük görünüyor.

AB’nin kuruluş anlaşmaları, bir üye devletin toprağın bir kısmının ayrılması durumunda, sonrasında alınacak yolu içermiyor. Ancak Avrupa Komisyonu’nda 13 yıldan beri, Avrupa Komisyonu eski Başkanı Romano Prodi’nin adını taşıyan ‘Prodi Doktrini’ geçerli.

Bu hukuki konum, AB’den ayrılmanın bir sonucu olarak, ortaya çıkan yeni devletin birliğin bir parçası olarak otomatik olarak tanınmayacağı ilkesine dayanıyor.

Prodi, 2004’te, “Yeni bağımsız bölge, birlik için bağımsız, ayrı bir ülke haline gelecek. Bağımsızlığının ilk gününden itibaren, tüm mevcut anlaşmalar kendi topraklarında uygulanmayacak. Dolayısıyla, birliğe üye olmak için adaylığını sunmalıdır ve ardından 28 üye ülkenin oybirliği ile kabul edildikten sonra bloğa katılma müzakerelerine başlamalıdır” demişti.

Ancak bu müzakereler, dış politika, insan hakları ve hukukun üstünlüğü açısından standartlarına uyumun yanısıra, AB’nin mevzuatına uyması gereken Balkanlar veya Türkiye ile yapılan müzakerelerden farklı olacak.

Brüksel’den bir diplomatın ifade ettiğine göre, AB üyesi ülkenin bir parçası olan Katalonya için üyellik kesinlikle daha kolay olacak.

Fransız Hakim Yves Gonan, ‘Dış politika’ dergisinde yayınlanan bir makalesinde, “Bağımsızlık aşamasından sonra, Avrupa bu ülkeleri kalıcı olarak dışarıda tutarsa, her şeyi kaybetme riski taşıyacaklar. Girişimciler artık yatırım yapamayacak, gençler okuyamayacak, hatta balıkçılar yelken açamayacak” ifadelerini kullandı.

Gonan, “En mantıklı çözüm, bağımsızlık ve AB’ye üyelik konusunda aynı anda müzakere etmek olacaktır” dedi.