Kenya, salı günü sandık başına gidiyor. Ancak halk kaygılı. Zira bir önceki seçim ülke çapında şiddet olaylarına dönüşmüştü. Benzer olayların tekrarlanma olasılığına karşı halk su ve gıda depolarken, polis de ekipman ve acil yardım malzemesi tedarik ediyor.
Diğer taraftan , 2007 ve 2013 seçimlerini kaybeden 72 yaşındaki Muhalif lider Raila Odinga, Devlet Başkanı Uhuru Kenyatta’nın seçimlere ancak hile karıştırarak başarılı olabileceğini söyledi.
Seçimde başkanla birlikte milletvekili ve belediye başkanları da belirlenecek. Seçim öncesi yapılana anketlere göre iki rakibin oyları birbirlerine yakın görünüyor.
2007 yılında oyların sayılmasıyla ilgili sorunlara karşı Oginda’nın çağırısıyla başlayan sokak protestoları 1200 kişinin ölümüne, 600 bin kişinin ise evlerini terk etmesi ile sonuçlanan büyük şiddet olaylarına dönüşmüştü.
Seçim propagandalarında hem Kenyatta hem de Odinga birbirlerine karşı sert ifadeler kullanmamaya özen gösterdi. Gözlemcilere göre bu, bir önceki seçimlerde yaşanan olaylar dolayısıyla Kenyetta ve onun partisinin milletvekili adayı Wilyam Rutu’nun yargınlanmış olmasından kaynaklanıyor. Her ne kadar mahkeme sonradan davasını geri çekmiş olsa da onlar yine de dikkatli.
Buna rağmen son günlerde adayların birbirlerini dolaylı yollardan suçlamaları, şehirlerde yaşayan halkı tedirgin ediyor. Onlar, kaybeden tarafın durumu kabullenmek yerine rakibini seçime hile karıştırmakla suçlayacağından emin gibiler. Kenyalılar böyle bir ortamda sorunun bir parçası olarak gördükleri siyasilere güvenmiyorlar. Örneğin, Nairobi’de büyük bir mahallede yaşayan ve 2007’deki çatışmaları gören Editar Eşina “Seçim boyunca kızımı şehir dışına gönderdim. Ben de hayatımın risk altında olmasını istemiyorum. Huzurlu yaşamak istiyorum” dedi.
Aynı zamanda mağazalar da bir takım tedbirler alıyorlar. Ulusal gazeteler zaruri ihtiyaçların hazırlanması konusunda talimat veriyor. İçişleri Bakanlığı ve Polis huzuru sağlamaya çalışıyor. İlgili kurumlar halka korkmamaları gerektiğini söylese de Kenyalılar bu sözlere kulak asmayıp şehri terk etmeyi tercih ediyorlar bazıları da zaruri ihtiyaçlarını stokluyorlar.
Diğer taraftan, Nairobi’deki Maşakus garında şirketler batı Kenya yönüne giden otobüslerin biletlerine zam yaptı. Ancak bu Oginda’nın kuvvetli olduğu Batı Kenya’ya giden otobüslerin önünde her sabah oluşan yolcu kuyruklarına engel olmuyor. Bu yolcular Oganda’nın başkanlığa ulaşması için gerekli olan oyları temsil ediyorlar. Bu seçim Oganda’nın başbakanlık için son girişimi olabilir.
2007 seçimlerindeki şiddet olayları Kuzey Afrika’daki ekonomiye büyük zarar verdi. Bu olaylardan dolayı ticaret durdu. Ülkenin en önemli gelir kaynaklarından biri olan turizm sekteye uğradı.
2007 olaylarına en fazla can kaybı Kisumu’da yaşandı. Kisumu şehri çoğunluğu Oganda’nın da üyesi olduğu Luo kabilesine ait bir milyon nüfusu olan ve Viktorya gölüne sahili bulunan bir şehir. Açık pazar ve mağazalarla dolu bu şehir son zamanlarda insanların zaruri ihtiyaçlarını karşılamak için alışveriş yaptıkları bir yer.
Merkezi hükümetin Batı bölgesi sorumlusu Veyleson Necinga, polisin eldiven ve ilkyardım malzemelerini de içeren ekipmanları aldığını açıkladı. Ancak yetkili, bunların yalnızca acil durum planlarının bir parçası olduğu konusunda ısrar etti. Necinga gazetecilere yaptığı açıklamada, ”Ani gelişmelere hazırlıksız yakalanmak istemiyoruz”dedi.
Hükümet, 150 bin polisi, seçim sürecinde sıcak bölgelerde güvenliği sağlamak için görevlendirdi. Kisumu halkının çoğu, merkezi hükümetin burayı 2002’den beri ırkçı Kikuyuların yönettiğini görmezden gelmelerinden şikayetçi. Bu arada Polis Amiri Muhammed Muallim basına yaptığı açıklamada seçimler yaklaşırken gösterileri yasakladıklarını söyledi.
Polisin bu talimatları büyük ihtimalle muhaliflerin emniyet güçlerine yönelik suçlamalarından kaynaklanıyor. Senatör Peter Emyac,” Bu zamana kadar devletin seçmenler üzerinde bu derece bir baskı yaptığını hiç görmedim” dedi.
Ancak insan hakları örgütleri 2007 seçimlerinden farklı olarak bu seçimlerde nefret dilinin ön planda olmadığını açıkladılar. Nüfusu 50 milyona yaklaşan bir ülkede geçen hafta iki olayın gerçekleşmesi hariç tutulursa tabii. Olaylardan biri tanınan bir seçim görevlisinin işkenceye uğradıktan sonra ölü olarak bulunması. Diğeri ise geçtiğimiz Cuma günü sivil polisin Oganda’nın yabancı iki siyasi müsteşarını göz altına alması ve bilgisayarlarına el koyduktan sonra sınır dışı edilmesidir.