ABD’nin eski Dışişleri Bakanı John Kerry’nin, önceki gün yayınlanan “Her gün ekstradır” (Every Day is Extra) başlıklı anı kitabında, eski ABD Başkanı Barack Obama dönemine ışık tutan önemli bilgiler yer aldı. Kerry, Suriye ile ilgili ‘kırmızı çizgi konusunda yapılan tehditler hayata geçirilmediği için” ABD’nin ağır bedel ödediğini söyledi.
Kerry, kitabı raflardaki yerini almadan önceki gün bir televizyon kanalına verdiği mülakatta, Suriye’deki ateşkes kurallarına uymayarak halkına karşı kimyasal silah kullanan Beşşar Esed’e “o anda ders verilmesi” gerektiği konusunda Obama’yı ikna edemediğini ifade etti.
Kerry konuşmasının devamında ise ABD’nin, Esed’in kimyasal silaha başvurmasının ardından harekete geçmekte tereddüt etmesinin bedelini ağır bir şekilde ödediğini belirtti.
Obama’nın 2012 yılında Esed’in Suriye’de kimyasal silah kullanması halinde ABD’nin askeri müdahalede bulunacağı tehdidine işaret eden Kerry, Esed’in o dönemde halkına karşı kimyasal silaha başvurmasına rağmen Obama tarafından yapılan tehdidin yerine getirilmediğini belirterek, “Kırmızı çizgi konusunda yapılan tehditlerin hayata geçirilmemesinin bedelini ödedik” diye konuştu.
Obama, 2012 yılında Esed’i kimyasal silah kullanmaması konusunda uyarmış ve bunun kırmızı çizgisi olduğunu söylemişti. 2013 yılının Ağustos ayında Esed’in Suriye’de sivillere yönelik kimyasal silah kullanmasının ardından Obama, Suriye’ye karşı askeri müdahale için hazırlıklara başlamış fakat harekete geçmeden önce bu kararı ABD Kongresi’nin onayına sunmuştu. Sonra ise müdahale kararı geri çekilmişti.
Kerry, Obama’nın askeri müdahaleden vazgeçme kararı karşısında ‘şaşırdığını’ belirterek, “Adım atacağımızı zannediyordum, müdahalenin hafta sonu olacağını düşünüyordum. Bu gece onun (Obama) müdahale kararını veya olacakları bana haber verecek telefonu bekledim. Ancak bu olmadı. O dönem görevim artık Başkan’ın politikasını etkilemekti ve bu konuda kongrede yapılan tartışmalara giderek elimden gelenin en iyisini yapmaya çalıştım” dedi.
O dönemde yapılan tartışmalara dikkati çeken Kerry, “Ben masaya fikirler koydum, Başkan ise sunduğum argümanlar karşısında ikna olmadı. Çok düşük riskler alarak Esed’e mesaj verebilmek için elimizde birkaç seçeneğin olduğunu düşünüyorum. Ateşkes yapıldığı ve onun (Esed) ateşkese bağlı kalacağını sözünü verip de bunu yerine getirmediği o an, bence ‘kırmızı çizgi’ konusunda yapılan uyarıların gereğini yerine getirip, Esed’e karşı askeri bir saldırı başlatarak cevap vermeliydik” dedi.
Obama’nın Suriye’deki savaşa müdahale konusunda risk almaktan hoşlanmadığı hususunu eleştirmekten kaçınan Kerry, “Önceki Başkan’ın Suriye meselesine ilişkin kendisine özel bir duruşu ve değerlendirmeleri vardı” dedi.
“Suriye’de kimyasal silah bulunduğunu biliyoruz”
Kerry, 2013 yılında Rusya’nın arabuluculuğu ile ABD’nin müdahalesinden çekinen Suriye’nin kimyasal silahlardan arınmasını sağladıkları için o dönem çok başarılı bir işe imza attığını söyledi. Fakat rejimin halen tamamen kimyasal silahlardan arınmadığını itiraf eden Kerry, “Evet, orada kimyasal maddenin bulunduğunu biliyoruz” ifadelerini kullandı.
Kerry, ABD Başkanı Donald Trump’ın politikalarını eleştirmekten çekinmediğini fakat Suriye’ye yönelik yaptığı askeri müdahalelere kısmen katıldığını söyledi. Kerry’e göre, Trump yönetimi tarafından yapılan askeri müdahalenin ardından diplomatik adımlar atılmadı ve atılan bombaların istenilen etkiyi ve baskıyı oluşturması için bu süreç takip edilmedi.
Trump, Pazartesi attığı tweet’te hedef gösterdiği Kerry için “İran nükleer anlaşmanın babası” nitelemesinde bulunmuştu.
John Kerry, 640 sayfalık anı kitabında, gençlik dönemini, devlet adamlığına giden süreci ve Obama başkanlığında Dışişleri Bakanlığı görevini yürüttüğü yıllara ait anılarını kaleme aldı.