ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Kuzey Kore askeri istihbarat şefi Kim Yong Chol ile 31 Mayıs’ta gerçekleştirdiği görüşmeyi, Başkan Donald Trump ile Kuzey Kore lideri Kim Jong-un arasında 12 Haziran’da Singapur’da yapılması planlanan “olası zirveyi” kurtarma amaçlı diplomatik bir “esas” olarak nitelendirdi.
Pompeo, gazetecilere yaptığı açıklamada, Kuzey Kore’nin nükleer programından vazgeçmeye hazır olup olmadığına henüz karar vermediğini, ancak Kim Jong-un’un bunu gerçekleştiren adam olabileceğini söyledi. ABD’li bakan, “Dünya açısından gidişatı değiştirmek için bir kez daha bu fırsatı yakalayabilirsek Kim Jong-un cesur bir lider olarak kalacak” dedi. “Başkan Trump ve ben, Kuzey Kore liderinin bu gibi kararlar alabilecek bir lider olduğuna inanıyoruz” diyen Pompeo, önümüzdeki hafta veya aylarda durumun gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini test etmek için ellerinde fırsat olacağını vurguladı.
ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsünün aktardığına göre, üst düzey ABD’li ve Kuzey Koreli yetkililer arasındaki esas görüşmeler “ilerleme kaydedildiği” için sona erdi.
Öte yandan ABD Başkanı Donald Trump, Teksas ziyareti öncesinde Andrew Hava Kuvvetleri Üssü’nde gazetecilere açıklama yaptı. Görüşmelerin yolunda gittiğini belirten Trump, Kuzey Koreli yetkililerin Cuma günü (bugün) Washington’a Kim’den bir mektup ulaştırabileceğini söyledi. Donald Trump, Kuzey Kore ile iyi bir şekilde çalıştıklarını ifade ederken, “Dışişleri Bakanımız son derece iyi toplantılar düzenliyor. (Kuzey Koreli yetkililerin) Cuma günü Washington’a geleceğine inanıyorum. Kim Jong-un’un bize bir mektubu var. Durum, onlar açısından son derece önemli. İşlerin gerçekten olumlu olacağına inanıyorum. Ne olacağını göreceğiz. Bunların tamamı bir süreç ve 12 Haziran’da bir araya gelmeyi umuyoruz” dedi.
Reuters’a açıklamada bulunan Trump, Kuzey Kore’nin nükleer silahsızlanması konusunda bir anlaşmaya varmak için birden fazla toplantının düzenlenmesi gerekebileceğini söyledi. Pyongyang’ın nükleer programını herhangi bir anlaşma altında mümkün olan en kısa sürede sonlandırmak istediklerini söyleyen Donald Trump, Kim ile 12 Haziran’da Singapur’da düzenlenecek zirveye dair umutlarını dile getirdi.
ABD’li üst düzey bir diplomat, Kuzey Kore liderinin sağ kolu Kim Yong Chol ile ABD’nin New York’taki Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Yardımcısı’nın karargahında biftek, mısır ve peynirden oluşan bir akşam yemeği yiyerek, bir toplantı gerçekleştirdi. Kim Yong Chol, 18 yıldır ABD’ye ziyarette bulunan en üst düzey Kuzey Koreli yetkili sayılmakta.
Geçtiğimiz Çarşamba akşamı Trump’la, dün de Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton’la görüşen Pompeo’ya Merkezi İstihbarat Teşkilatı’nın (CIA) Kuzey Kore Birimi Direktörü Andrew Kim ve Dışişleri Bakanlığı’nın Kore ofisi direktörü Mark Lambert eşlik etti. Kuzey Kore tarafından Kim Yong Chol’a eşlik edenler ise belirtilmedi.
Pompeo ve Kim arasındaki (ABD’de iki hükümet arasında yapılan müzakerelerin üçüncü parçası ve en kritiği sayılan) görüşmelerin hedefinin, Trump’ın iptal açıklamasının ardından Donald Trump ve Kim Jong-un arasında 12 Haziran zirvesinin hala mümkün olup olmadığını belirlemek olduğu belirtildi.
Dünkü toplantılardan hemen önce Mike Pompeo, Twitter hesabı aracılığıyla yaptığı açıklamada “ABD Başkanı Trump’ın Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti lideri Kim ile olası zirvesi, güvenlik ve ekonomik kalkınma açısından büyük bir fırsat. Kuzey Kore halkına daha parlak bir gelecek ve dünyaya da daha fazla barış getirebilir” ifadelerine yer verdi.
Öte yandan Kim Jong-un, dün Pyongyang’da Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’u karşıladı. Moskova tarafından toplantıya dair fotoğraf ve video paylaştı. Lavrov da 2009 yılından bu yana gerçekleştirdiği ilk Kuzey Kore ziyaretinde Kim’i Rusya’ya davet ederken, “Rusya’ya gelin, sizi ağırlamaktan mutluluk duyacağız” dedi.
Fransız Haber Ajansının AFP’nin aktardığına göre Rusya Dışişleri Bakanı, tüm tarafları hızlı bir şekilde hemen her şeyi empoze etmekten kaçınmaya çağırdı. Bu ifade, “tam, doğrulanabilir ve geri alınamaz bir nükleer silahsızlanma” çağrısında bulunan Washington’a açık bir mesaj niteliğinde sayılabilir.
Öte yandan Kim, Pyongyang’da Lavrov ile gerçekleştirdiği toplantıda “ABD hegemonyasına” dair şikayetini dile getirdi. Lavrov ise “ABD hegemonyası karşısındaki politik duruma uyum sağlamaya çalışırken, liderliğinizle ayrıntılı ve derin bir görüş alışverişinde bulunmak istiyorum. İleriye birlikte yürüyeceğimizi umuyorum” dedi.
Kuzey Kore’nin diplomatik faaliyetlerinin patlak vermesi, 2017 yılında nükleer ve füze denemelerini takip etti. Bu bağlamda Kim Jong-un, Trump ile yapacağı zirve aracılığıyla ülke ekonomisini inşa etmek ve uluslararası meşruiyet kazanmak için yaptırımları hafifletme konusunda istekli. Ancak Kim’in tüm nükleer cephaneliğinden vazgeçip vazgeçemeyeceğine dair bazı şüpheler mevcut. Kuzey Kore’nin nükleer silahlarından vazgeçmesi, düşmanlarla dolu bir bölgede hayatta kalmanın tek güvencesi olarak nitelendiriliyor.
Eski bir CIA şefi olan Mike Pompeo, son haftalarda iki kez Pyongyang’a ziyarette bulunarak, Kim Jong-un ile görüşmeler yaptı. Pompeo, görüşmelerde iki taraf arasında da “ortak bir anlayışın” olduğunu söyledi. Aynı şekilde Güney Kore medyası da Pompeo’nun Pyongyang’a üçüncü bir ziyarette bulunacağına ilişkin bazı spekülasyonlar çıkardı. Aynı şekilde medya, Kim Yong Chol’un Kim Jong-un’dan kişisel bir mektup taşıdığı ve Trump ile görüşmek için Washington’a gidebileceği iddialarında da bulundu.
Trump, zirveyi başkalarının ulaşamayacağı nükleer anlaşmayı imzalamak için bir fırsat olarak nitelendiriyor. Ancak Kuzey Kore’nin nükleer programlarını durduracağı konusunda ciddi olmadığına inanması halinde toplantıdan çekileceği taahhüdünde bulundu.
ABD Başkanı Trump, iki hafta önce Kuzey Kore liderinin Çin’e sürpriz ziyaretinin ardından Kim’in tavrının değiştiğini ifade etmişti. Öyle ki Trump, Çin’in Kim’i müzakere masasından uzaklaştırdığını ileri sürmekte. Aynı şekilde Trump’ın yardımcıları da ABD Başkanı’nın geçtiğimiz hafta “zirveyi iptal etme” meselesini de içeren açık mesajının, uluslararası arenada Kuzey Kore’ye baskı yapmaya yönelik olduğunu söyledi.
Beyaz Saray yetkililerinin ifadelerine göre Trump, Kuzey Kore’nin sadece müzakere için pazarlık ettiğine inandığını, bu nedenle iki ülke arasındaki ilişkilerin bittiğini belirten bir mesaj göndermeye hazır olduğunu vurguladı. Ancak söz konusu mesaj, tarafları daha ciddi bir müzakere masasına itmekte. Aynı şekilde ABD ve Kuzey Kore 12 Haziran’daki olası zirve düzenlemeleri hususunda da sayısız kararlar almakta.