İngiltere ve ABD’nin, Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü’nün (OPCW) yetkilerini genişletme önerisine Rusya’dan tepki geldi.
Örgüte kimyasal silah saldırılarından sorumlu olanları belirleme yetkisinin de verilmesine ilişkin öneri dün Lahey’de başlayan toplantıda sunulurken, Batı ile Rusya arasında yeni bir çatışmanın fitilini ateşledi.
Salı günü başlayan toplantı, Birleşmiş Milletler’in (BM) Nisan ayında Suriye’nin Duma kentini hedef alan ve sağlık çalışanları ve kurtarma ekiplerine göre 40 kişinin ölümüne sebep olan sarin ve klor gazı saldırısına ilişkin raporunun beklendiği bir dönemde gerçekleşti.
Londra, son olarak Mart ayında İngiltere’nin Salisbury şehrinde eski Rus çifte ajanı Sergey Skripal ile kızını hedef alan ve Batı’nın Rusya’yı suçladığı sinir gazı saldırısından sonra OPCW’ye bağlı Taraf Devletler Konferansı üyelerine toplantı çağrısında bulunmuştu.
AFP, Lahey’deki İngiliz heyetinin, “Kimyasal silahların yasaklanmasını denetleyen örgütün güçlenmesini ve bu saldırılardan sorumlu olanları tespit etme yetkisine sahip olmasını istiyoruz” dediğini aktardı.
Suriye ve Irak’taki çatışmalarda zehirli gazların kullanılmasıyla ilgili suçlamaların yanı sıra Kuala Lumpur havaalanında Kuzey Kore liderinin üvey kardeşinin hedef alındığı ve yine sinir gazının kullanıldığı suikast eylemi için Pyongyang’a yöneltilen suçlamalar da uluslararası çapta endişeleri artırmıştı.
‘’Dünyayı kimyasal silahlardan kurtarmaya kararlıyız’’
Toplantının dünkü açılış oturumunda Taraf Devletler Konferansı Başkanı, “Kimyasal silah saldırılarından sorumlu olanlar, doğru ve güçlü kanıtlara dayanarak cezalandırılmalıdır. Farklı tutum ve görüşlere rağmen hepimiz dünyayı kimyasal silahlardan tamamen kurtarmak için işbirliği yapmaya kararlıyız” dedi.
OPCW Başkanı Ahmet Üzümcü ise, kimyasal silah kullananların cezasız kalmaması çağrısında bulunarak, “Kimyasal silahların kullanımıyla ilgili böyle bir kültürün gelişmesine izin verilmesi mümkün değildir” açıklamasında bulundu.
Rusya müzakereleri kınadı
Lahey’de dün sabahtan bu yana yapılan görüşmelerde gergin bir atmosferin hakim olduğu ifade edildi. AFP, Rusya, Suriye ve İran ile ABD ve Kanada temsilcileri arasındaki tartışmaların yaklaşık üç saat boyunca devam ettiğini söylerken, OPCW tarihinde özel bir oturumun dördüncü kez düzenlendiğini vurguladı.
Öte yandan Rus haber ajansı RIA Novosti’ye göre Moskova, Lahey’de başlayan müzakereleri kınadı. Rus heyeti başkanı Georgi Kalmanov, toplantıda ülkesinin İngiltere’den gelen öneriyi desteklemeyeceğini ve kendi önerisini sunacağını ifade etti.
Kalmanov, “İngiltere’nin OPCW’ye vermek istediği yetkilerin, bu tür kararları alma hakkına sahip tek kurum olan BM Güvenlik Konseyi’ne ait olduğuna inanıyoruz” dedi.
Fransa ve ABD de dahil olmak üzere diğer ülkeler ise OPCW’nin rolünü genişletme zamanının geldiğini düşünüyor.
Moskova geçtiğimiz yılın sonlarında Güvenlik Konseyi’nde, Suriye’deki saldırıları yapanları tespit etmekten sorumlu olan önceki BM-OPCW Komitesinin görevine son verilmesi için veto yetkisini kullanmıştı.
Ortak Soruşturma Mekanizması olarak bilinen Komite, görev süresi Aralık ayında sona ermeden önce Suriye rejiminin sivillere karşı en az dört kez klor veya sarin gazı, DEAŞ’ın ise 2015’te hardal gazı kullandığı sonucuna varmıştı.