Kolombiya’da yaklaşık 50 yıldır silahlı çeteler, paramiliter gruplar, devlet ajanları ve uyuşturucu kaçakçılarının katıldığı silahlı çatışmalar yaşanıyor. Kolombiya’daki çatışmalardan şu ana kadar 8 milyondan fazla kişi etkilendi.
Kolombiya, Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri (FARC) ile 2 yıl süren müzakerelerin sonucunda barış anlaşması imzaladıktan sonra Ulusal Kurtuluş Ordusu (ELN) ile de Küba’da görüşmelerde bulunarak, çatışmaları sona erdirmeye çalışıyor. Şu anda hükümet, FARC ile barış anlaşması imzaladıktan sonra yarım asırlık savaşı sonlandırmak için ELN ile Küba’da barış müzakereleri yürütüyor.
FARC, 52 yıl süren ve en az 220 bin kişinin ölümüne neden olan silahlı çatışmadan sonra barış anlaşması imzaladı.
2017’den bu yana Ekvador, yaklaşık bin 500 militanı ile Kolombiya’daki son gerilla hareketi olan ELN ile müzakerelere ev sahipliği yaptı. Fakat Ekvador, ELN’nin saldırı ve adam kaçırma eylemlerinin sürmesi üzerine müzakerelere devam etmeyeceğini açıkladı. Askıya alınan görüşmeler 15 Nisan’da yeniden başladı.
Eski Kolombiya Devlet Başkanı Juan Manuel Santos, 2016’dan Mart 2018’e kadar 160 yerel insan hakları yetkilisinin çeşitli gruplar tarafından, özellikle uyuşturucu üretilen bölgelerde suikaste uğradığını açıklamıştı. Başsavcı Carlos Alfonso Negret, hayatını sosyal projelere ve insan haklarını savunmaya adayan 311 kişinin 1 Ocak 2016 ile 30 Haziran 2018 arasında suikasta uğradığını bildirdi. Negret, “Kolombiya’da daha fazla sosyal liderleri öldürülmesine engel olmalıyız. Bizim barışa ve huzura ihtiyacımız var” açıklamasında bulunmuştu. Kolombiya Halk Savunma Kurumu Çarşamba günü yaptığı açıklamada, her üç günde bir, 1 insan hakları aktivistinin öldürüldüğü Kolombiya’nın ELN ile barış müzakerelerinde bulunarak, kıtadaki son silahlı çatışmaların da sonra ermek üzere olduğunu belirtti.
Hükümet, bir askeri aracın ülkenin batısındaki kırsaldan geçtiği sırada bombalı saldırıya uğradığını, ELN’nin üstlendiği saldırı sonucu 2’si ağır 8 kişinin yaralandığını bildirdi. Bakanlık tarafından yapılan açıklamada, yaralı askerlerin donanmaya ait olduğunu ve yaralıların Bonaventure şehrine nakledildiği ve durumu kritik olan 2 yaralının ilerleyen saatlerde Cali’ye sevk edileceğini aktardı.
ELN Kolombiya’nın çeşitli bölgelerinde 1964’ten beri gerilla savaşı kapsamında faaliyet gösteren Marksist-Leninist bir örgüt.
En fazla militan sayısına 1999 yılında 4 bin’le ulaşan örgütün şu anki mevcudunun 2009 verilerine göre 1.500 olduğu tahmin ediliyor. ELN, FARC’tan sonra Kolombiya’daki en büyük silahlı örgüt olarak bilinmektedir. FARC’tan farklı olarak ELN, ortodoks marksizm geleneğini taşımakta. Önceleri ELN, Katolik Hristiyanlıkla Sosyalizmi sentezleyen ‘Kurtuluş Teolojisi’nde etkilenmekteydi. ELN, ABD ve Avrupa Birliği tarafından terör örgütü kabul edilmekte.
Öte yandan Kolombiya polisi ABD tarafından aranan eski FARC liderlerinden birini tutukladı. El Tiempo Gazetesi, ülkenin güneyindeki Caqueta’da ‘Rambo’ lakaplı Luis Eduardo Carvajal tutuklandı. FARC’nin başka bir üyesi de uyuşturucu kaçakçılığı şüphesiyle 9 Nisan’da tutuklanmıştı. FARC liderlerinden Jesus Santrich’in de tutuklanması örgütün tepkisine yol açtı. Silah bırakarak siyasal bir partiye dönüşen FARC, hareketin 2016’da hükümetin barış anlaşmasını ihlal ettiğini söyledi. Anlaşmaya göre FARC üyelerinin yalnızca anlaşmayı imzaladıktan sonra suç işledikleri takdirde iade edilebiliyor.
Kolombiya çatışmaları, Kolombiya’da yaklaşık 1964 veya 1966 yılında devlet güçleri ve Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri (FARC) ile Ulusal Kurtuluş Ordusu (ELN) gibi köylü gerillalar arasında başlayan ve asimetrik düşük yoğunlukla günümüze kadar devam eden silahlı çatışmalardır.
Kökeni tarihsel olarak, 1948’de Sosyalist lider Jorge Eliecer Gaitán’ın siyasî suikastıyla tetiklenen ve 1960’larda Kolombiya’nın kırsal kesimlerinde komünizme karşı Amerika Birleşik Devletleri destekli kuvvetli baskılar sonrasında Liberal ve Komünist militanların FARC içine yeniden yapılanmasına yol açan La Violencia olarak bilinen çatışmalara dayanıyor.
Gerilla ve paramiliter gruplar, uyuşturucu kaçakçılığı ve terörizmle suçlanmakta. Çatışmaların tüm tarafları, çok sayıda insan hakları ihlalleri işledikleri için eleştirilmekte.
Bir hükümet raporuna göre, 1958-2013 yılları arasında çoğu sivil 220 bin kişi çatışmalarda yaşamını yitirmiştir. Aynı rapora göre sağcı paramiliterler daha fazla cinayetten sorumlu iken, solcu isyancılar daha fazla adam kaçırma olaylarından ve maddi hasardan sorumlular. Çatışmalarda yaklaşık 47 bin kişi kaybolmuş, 30 bin kişi de kaçırıldı.