ABD’nin ünlü yatırım bankalarından Lehman Brothers’ın iflas ettiği 15 Eylül 2008 tarihi, 1930’ların Büyük Buhran’ından bu yana en tehlikeli mali krizin başlangıcı olarak kaldı.
9 Ağustos 2007’de Fransız BNB Paripas bankasının Amerikan konut piyasasındaki 3 fonunu dondurmasıyla, mali topluma ABD’deki konutların ipotekle güvence altına alınmasının güvenli bir durum sayılmaması yönünde bir mesaj yöneltildi. Bu da ABD’deki en büyük 30 şirketi içeren Dow Jones Borsası endüstri endeksinin yüzde 3 oranında düşmesine sebep oldu.
1985 yılından bu yana Wall Street’te çalışan piyasanın en önemli isimlerinden Kenny Bolekary, yaptığı açıklamada, “Biz, Hedge fonları ve finansal alışveriş yapan kişiler arasında yayılan paniği gördük” dedi. Bolekary, İngiliz şirket ICAP’in hesapları için borsadaki brokerler, bankacılar ve varlık yöneticileri arasında arabuluculuk rolünü oynadığı dönemde endişelendiğini fakat paniğe kapılmadığını belirtti. Ve insanların bu karışık ürünlerin yer aldığı sanal dünyayı tanımak istemeye başladığını kaydetti.
9 Ağustos olaylarında, dönemin başkanı George W. Bush’un yaptığı açıklamalarda, Beyaz Saray’da hâkim olan durumun gerçekliğini bilmediğini belirtirken, kendisine yöneltilen bir soruya ise, “Bu aşamada, ekonomide yavaşlamaya gittiğimiz görülüyor. Bize yansıyan budur” ifadelerini kullanmıştı.
Öte yandan Wall Street’te büyük oranda finansal kar ve kazanç kaydedilirken, ABD’nin 1999 yılındaki başkanı Bill Clinton ise, önlem politikasına itimat gösteren ve risk üzerine çalışan bankalar arasında ayrılmış olan Glass–Steagall yasasını kaldırdı. Bu güçlü talep karşısında, değişen faiz oranlarında Mortgage kredisi kullanılmaya başlandı. Bankalar, ‘Garantili borç senedi’ olarak parçalı bir satın alma sayesinde finansal piyasada risklerini yayınlamaya başladılar.
Ancak ABD Merkez Bankası’nın (FED) 2004 yılında faiz artımına gitmesi, emlak piyasasındaki durumları değiştirdi.
Zorlukların gözden uzak bir şekilde büyüdüğünü belirten Kenny Bolekary, “Bu karmaşık finansal ürünler çok anlaşılmıyor. Fakat piyasa, finansal anlamda kazanç elde eden toplum arasında da kimse tarafından da umursanmıyor” dedi.
14 Aralık 2006 yılında ise Goldman Sachs’ın Yönetim Kurulu Başkanı David A. Viniar, borsadaki risk yöneticileri ve müşterilerle, ABD konut piyasası durumunu görüşmek üzere düzenlenen bir toplantıya davet edildi. Bir bankacı, Fransa Haber Ajansı’na ismi gizli kalma koşuluyla, Goldman Sachs’ın o dönemde ilk zararının kaydedildiğini bildirdi.
Konut piyasasındaki çöküşün ışığında yatırım stratejisini değiştireceğini belirten Viniar, topluluğa “Kendimizi, güvenli bir yere koymak zorundayız” dedi.
Öte yandan 16 Mart 2008 tarihinde yatırım bankası Bear Stearns, krizin yarattığı rüzgâra dayanamayarak çöktü. JP Morgan Chase bankası tarafından çok ucuza satın aldı. Bear Stearns, 1923 yılında kurulmuş ve 14 bin çalışanıyla ABD finans sektöründe bir simge haline gelmişti.
Bu bağlamda Kenny Bolekary, bunun büyük bir dönüm noktası olduğunu belirtirken, “Bu durumdan sonra, bu karmaşık finans ürünlerinin tamamının satışının kabul edilemezliği geldi. Onun artık müşterisi yok” dedi.
Bolekary ayrıca, “Biz yolun sonuna geldik. Bu zehirli ürünlerle iş yapmamamıza rağmen yüksek rakamlar ödedik” şeklinde konuştu.
Krizin üzerinden 10 yıl geçse bile öfkeler devam ediyor. Gerçekleşen bu süreçten ‘bir şey anlamayan’ finans sektöründeki baskın kurumlara yönelik öfke açıkça ifade ediliyor.