Kürtlerin durumu, Suriyelilerin geri kalanından daha iyi sayılmaz. Bu durum, Kürtlerin diğerlerinden farklı olduğunu göstermeye çalışanların propagandalarının aksine, Suriye’nin gittikçe kötüleşen ortamında son derece normal.
Halk tabanında Kürtler; rejim ve müttefikleri tarafından ölüm, yaralanma, tutuklanma, göç ve iltica gibi zulümlere maruz bırakıldı. Kürtler, PYD güdümündeki YPG gibi radikal grupların saldırılarından kurtulamadı ve diğer Suriyelilerin düştüğü duruma düştü.
Siyasi düzlemde de durum pek iç açıcı değil. Kürtler arasındaki bölünmüşlük, çatışma ve gruplaşma, diğerlerinin durumuna benziyor. Tek bir örgüt çerçevesinde ya da Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) gözetiminde Batı Kürdistan Halk Konseyi ile Kürt Ulusal Konseyi arasında 2012 yılında imzalanan Hewler anlaşmasında olduğu gibi, Kürt grupları birleştirme girişimleri başarısız oldu. İlişkiler düzeleceği yerde daha da kötüleşti. Öyle ki her iki taraf da farklı yönlere giderek siyasi ve askeri anlaşmazlığa düştü. PYD, Kürt Ulusal Konseyi’nin liderlerini tutuklayarak, sürgüne gönderdi, mal varlıklarına el koyarak siyasi ve askeri anlaşmazlığa neden oldu.
Elbette Kürt halkının maruz kaldığı tüm bu sorunlar, tıpkı Suriyeliler gibi içeride ve dışarıda nüfusun parçalanmasına ve dağılmasına yol açtı. Kürt mülteciler 3 ana gruba ayrıldı: Birinci grup IKBY’de, ikinci grup Türkiye’de, üçüncü grup ise Avrupa’da; özellikle de Kürt gettosunun en fazla olduğu Almanya’da bulunuyor. Diğer yandan içerideki Kürtler de 3 bölgeye dağılmış vaziyette: İlki PYD yönetimindeki Suriye Demokratik Güçleri (SDG) tarafından yönetilen el-Cezire bölgesi ve kuzeydoğuda SDG’nin kontrolünde yer alan Halep’in kırsal kesimleri. İkinci bölge, Türk birliklerinin Zeytin Dalı Operasyonu’yla işgal ettiği Afrin bölgesi ki Türkler, bu operasyonla PYD’yi Afrin’den çıkarmayı hedefledi. Üçüncüsü ise Esed rejiminin kontrolündeki bölgeler. Bu bölgelerdeki Kürtlerin çoğunluğu Halep ve Şam arasında dağılmış durumda.
Kürt nüfusu, Kürtler arasında yaşanan sert siyasi bölünmelerle eş zamanlı olarak parçalandı. Kürt Ulusal Konseyi içerisindeki partilerin çoğu, Türkiye ile ilişkileri sağlam olan Suriye Ulusal Konseyi’ndeki muhaliflerle kırılgan siyasi bağlantılarını muhafaza ederken PYD, siyasi-askeri söylemler üzerinden ABD ile ittifak yapmak, Türkiye’nin Suriye politikasına düşmanlık göstermek, Esed rejimiyle çözüme ve anlaşmaya hazır olmak gibi birtakım çelişkilerin olduğu farklı bir çizgiye meyletti.
Özellikle DEAŞ ve Nusra gibi radikal gruplara karşı Kürtler arasında siyasi bir ittifak olmasına rağmen asıl derin anlaşmazlık, Esed rejimine karşı siyasi tutumda ortaya çıkıyor. Son yıllarda Kürt Ulusal Konseyi, rejime muhalif bir tutum sergileyerek Suriye’deki siyasi çözümün Cenevre aracılığıyla olması gerektiğini savundu. Diğer yandan PYD, Türk birlikleri ve silahlı muhalif gruplar karşısında Afrin savaşını kaybetmesinin ardından Esed rejimiyle şartsız müzakereyi kabul ettiğini açıklamadan önce el-Cezire bölgesinde rejimle siyasi ve askeri anlaşma yaptı.
Kürtler arasındaki bu çatışma ve parçalanmışlık, Suriye’deki çatışma haritasında farklı siyasi ve askeri duruşları ortaya çıkardı. Bir yanda Suriye meselesinde zayıf kalmış ve kenara itilmiş Suriye Ulusal Koalisyonu’na bağlı hale gelen ve halk desteğini kaybeden Ulusal Konsey; diğer yanda kendisini ABD’nin ajandasına bağlayıp belirsiz Suriye politikalarının esiri olan, Türkiye’ye karşı kararlı bir çatışmanın içine giren ve Esed rejimiyle şartsız bir çözümde kendisine yer bulmak için gayret sarf eden PYD…
Özetle Suriyeli Kürtlerin siyasi rotası çifte bir çıkmazla karşı karşıya: İlk çıkmaz, içerideki iki ana taraf arasında yaşanan anlaşmazlıklar; ikinci çıkmaz ise, dışarıda Suriye meselesine dahil olan bölgesel ve uluslararası aktörlerle ilgili. Her iki durumda da Kürtlerin bu çıkmazdan kurtulması için ufukta net bir sinyal görünmüyor. Bu da Suriyelilerin mevcut sorunlarına ve Suriye meselesinin çözümündeki rollerine yeni sorunlar ekliyor.