Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, Tahranlı yetkililerle İran’ın balistik füze programını, bölgesel siyasetini ve yabancı yatırımların devam etmesi için İran tarafının yapması gereken reformları görüşmek üzere gerçekleştirdiği Tahran ziyaretini tamamladı. Fransız medyası, Le Drian’ın Tahran’dan eli boş döndüğü konusunda hemfikir.
Şarku’l Avsat’ın konuya dair iletişime geçtiği Fransız diplomatlar ise medyada yapılan yorumların doğruluğuna vurgu yapmalarına rağmen Le Drian’ın Tahran ziyaretinin hedefinin İranlı yetkililere herhangi bir anlaşma imzalatmak olmadığının, Paris yönetiminin İran’a yönelik düşüncelerini İranlı reformistlere ve diğer yetkililere aktarmak olduğunun altını çizdi.
Söz konusu kaynaklar, Fransız Bakan’ın Tahran ziyaretinin bir diğer hedefinin de Fransa’nın mevcut duruma ve İran tarafından yürütülen balistik füze programı, nükleer anlaşma ve İran’ın bölgesel siyasetine ilişkin sorunlara dair fikirlerini aktarmak olduğunu kaydetti. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da bu fikirleri daha önce birçok platformda dile getirmişti.
Diplomatik kaynaklara göre İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri Ali Şemhani’nin nükleer anlaşmaya dair sarf ettiği ve Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin de tekrarladığı sözler “gerçeklikten uzaktı.” Bunun sebebi ABD’nin İran’a nükleer anlaşmadan çekilme tehdidine kadar varan eleştiriler için endişelenmeye gerek olmaması. Zira Ruhani, nükleer anlaşmayı sürdürmek istediğini söylemişti.
Ancak Le Drian’ın programında yer alan İran Meclis Başkanı Ali Laricani ile yapması gereken görüşmenin iptal edilme sebebine dair Paris tarafından herhangi bir açıklama gelmedi.
Fransız diplomatlar, Le Drian’ın Tahran ziyaretine ilişkin “Sağırların konuşması” olarak yapılan benzetmenin aksini savunuyor. Çünkü diplomatlara göre “her iki taraf da kendi düşüncelerini açıkça aktardı.” Bunun en büyük göstergesi ise Le Drian’ın İranlı yetkililerle gerçekleştirdiği yüz yüze görüşmelerini planlanandan çok daha uzun, 6 saat sürdürmesiydi. İranlı yetkililerden yapılan açıklamalar, ABD Başkanı Donald Trump’ın nükleer anlaşmadan çekilme tehdidinden sonra İran dosyasını üstlenen ilk Batılı Bakan olan Le Drian ile görüşmelerin sürdürülmesinin önemsendiği yönünde oldu.
Le Drian’ın ziyareti, Tahran’daki uzun münakaşaları, İranlı yetkililerin yaklaşımlarını değiştirmesini ya da tavırlarını esnetmelerini sağlamadı. Le Drian’ın ziyaretindeki en önemli gündem maddesi nükleer anlaşmaydı. Fransız bakan, Tahran’ın uzun menzilli nükleer başlık taşıyabilen balistik füze üretmesinin bölgeyi ve Avrupa’yı tehdit ettiğini anlattı.
Le Drian’ın ikinci gündem maddesi İran’ın uzun menzilli balistik füze geliştirmesinin uluslararası alanda alınan 2231 sayılı kararı ihlal etmesiydi.
Üçüncü günden maddesi ise İran’ın Husiler ve Hizbullah gibi terör örgütlerine füze teknolojisini aktarmasının bölge istikrarını tamamen yok etmesiydi.
İranlı yetkililer ise balistik füze programının savunma amaçlı olduğunu ve bu füzelere takılabilecek nükleer başlıklara sahip olmadıklarını dile getirdi. Yetkililer ayrıca Ortadoğu’daki gelişmiş ve tahrip gücü yüksek silahların varlığına karşılık Batı ülkelerinin neden sadece İran’ın füze programına yoğunlaştığını sorguladı.
Paris tarafından, “Bölgenin istikrarını bozucu faaliyetler” olarak nitelenen İran’ın bölgesel siyasetine dair Fransa’nın düşüncelerini aktaran Le Drian, “Fransa’nın İran’ın bölgedeki nüfuzunu tamamen yok etmek istemediğini ancak bu nüfuzun silahla sağlanmaması gerektiğini düşündüğünü” aktardı. Paris yönetiminin İran’dan bölgedeki çatışmaların yayılmasına değil bitirilmesine etki etmesini beklediğini sözlerine ekledi.
İranlı yetkililerin cevabı ise klasikti… Yetkililer, İran’ın bölge ülkelerine DEAŞ terör örgütüne karşı savaşmak üzere müdahale ettiği ve müdahale etmemesi halinde bölgenin durumunun bugünkünden çok farklı olacağı şeklindeki iddialarını yineledi.
İran ve 3 Avrupa ülkesi (Almanya, Fransa ve İngiltere), Almanya’nın Münih kentinde düzenlenen Güvenlik Kongresi’nden sonra bölgesel meseleler etrafında istişarelere başlamıştı. Taraflar arasındaki istişarelerin ilerleyen günlerde genişleyerek devam etmesi bekleniyor.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Le Drian’ın Tahran ziyaretinden önce İran Cumhurbaşkanı Ruhani ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirmiş, Suriye’deki durum hakkında görüş alışverişinde bulunmuştu.