Libya Ulusal Petrol Şirketi (NOC) petrol limanlarını devraldıktan sonra oluşan görece istikrar atmosferinde Libya Ulusal Ordusu Komutanı Halife Hafter, Askeri hapishaneden kaçan Özel Kuvvetler Birliği Komutanı Binbaşı Mahmud el-Varfalli’nin tutuklanmasını emretti.
Libya Ulusal Ordusu Genel Komutanlık Basın Ofisi’nden Varfalli’nin tutuklama emriyle ilgili yapılan açıklamada, “sivil ve askeri yasalara muhalefet eden, sivilleri ya da devlet kurumlarını tehdit eden herkesin yargılanması için hapse gönderilmesi gerekir” ifadeleri kullanıldı.
Varfalli, Bingazi’de elleri bağlı ve yüzü maskeli on kişiyi silahla infaz ederken görüntülenmiş ardından teslim olarak Merc cezaevine gönderilmişti. Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM)’nin savaş suçlusu olduğu gerekçesiyle Varfalli’nin teslim edildiğini açıklamasına rağmen Hafter soruşturmayı durdurma kararı vermişti. Libya Ulusal Ordusu da Varfalli’nin iç hukukta yargılanmayı kabul ettiği için UCM’ye teslim edilmeyeceğini açıklamıştı.
Yerel medya, Hafter’in Yüzbaşı Muhammed Basit liderliğinde askeri bir heyeti Trablus’a bir ziyaret için gönderdiğini açıkladı ve bir dizi askeri ziyaretten sonra açıklama yapılacağını kaydetti.
Başkent Trablus’taki güvenlik kaynaklarının Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, askeri heyetin petrol kuyularının güvenliği konusunda istişare ettiklerini söyledi. Libya Ulusal Ordusu, petrol tesislerini ele geçiren İbrahim Cedran’a bağlı milis güçleri bölgeden çıkarmıştı. İsmini vermek istemeyen bir kaynak “Önümüzdeki saatlerde ülkenin Doğu (Tobruk hükümeti) ve Batısını (Trablus hükümeti) bir araya getirme yolunda sürpriz gelişmeler yaşanabilir” dedi.
Siyasi olarak, ülkenin bu sene sonunda gerçekleştirilecek olan Cumhurbaşkanlığı ve Parlamento seçimleriyle ilgili çabalarına katkıda bulunmak amacıyla BM Libya Elçisi Gassan Selame Ulusal İstişare Formu bittikten sonra başkent Trablus’ta İnsani Diyalog Merkezi temsilcisini kabul etti. Forum, Selame’nin yaklaşan seçimlerden önce eski rejim yanlılarının da katılacağı bir toplantıdan önce gerçekleşen barış planının bir parçası niteliğinde.
Selame twitter adresinde Forum’a katılanları överek nihai raporun alınacağına dair umutlarını dile getirdi.
Selame önceki gün Libya Meclis Başkanı Danışmanı Akile Salih’le Kubbe şehrinde bir araya geldi. BM temsilcisi, petrol limanlarının yeniden açılmasının ardından seçim sürecini ilerletmeyi amaçlayan barışçıl son gelişmelerin değerlendirildiğini açıkladı.
Bu arada NOC Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Sunullah, Libya İngiltere’nin Trablus Büyükelçiliği yetkilisi Angus Mackey ile yaptığı görüşmede, İngiliz hükümetinin limanlardaki krizi çözme çabalarına övgüde bulundu. Organizasyonun web sitesinde dün yayınlanan bildiride Sunullah, şeffaflığın ülkedeki yolsuzlukla mücadele için kilit araç olarak önemini vurguladı.
Öte yandan, Mackey kurumun Yönetim Kurulu Başkanı’na, Libya’lı taraflar arasında bir anlaşmaya vardıktan sonra petrol limanları üzerindeki mücbir sebep halini kaldırma konusunda övgüde bulunarak, web sitesinde petrol üretiminin yakında bir önceki seviyelere dönmesi yönündeki umutlarını dile getirdi. Mackey, ülkesinin iki ülke arasındaki ilişkiyi güçlendirmeye devam etme isteğini de dile getirdi.
Fransa, İtalya, İngiltere ve ABD hükümetleri dün Ulusal Petrol Şirketi’nin Doğu Libya’daki petrol limanlarındaki çalışmalarına yeniden başlamasını memnuniyetle karşıladıklarını açıklayarak Libya’daki taraflara mali şeffaflık ve kaynakların adil bir şekilde dağıtılmasını sağlayan bir çözüme yönelme çağrısında bulundular.
Öte yandan Ulusal Uzlaşı hükümeti Dışişleri Bakanı Çinle imzalanan anlaşma uyarınca Libya’nın da “Kuşak ve Yol” projesine katıldığını söyledi. Dışişleri Bakanı Muhammed Siyale yaptığı açıklamada mevkidaşı Wang Yi ile Çin şirketlerinin ülkeye geri dönmesiyle ilgili konuyu müzakere ettiklerini açıkladı.
Trablus Havalimanı tekrar açılacak
Öte yandan, Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Başkanlık Konseyi (BK) Başkanı Fayiz es-Serrac, dün 2014’ten beri askıya alınmış olan Trablus Uluslararası Havalimanı’nın yeniden açılmasına karar verdi.
Serrac havalimanı’nı ziyareti esnasında yaptığı açıklamada, bu ve diğer havaalanlarının Avrupa ve Afrika’ya geçiş noktası olmasını istediklerini söyleyerek Libya’nın nadir bulunan turizm güzellikleriyle ayrıcalıklı bir coğrafi konuma sahip olduklarını vurguladı. Trablus Uluslararası Havalimanı milis gruplarının 2014’teki iç çatışmaları sebebiyle kullanılamaz hale gelmişti.
Libya’da 17 Şubat 2011’deki devrimin ardından yaşanan siyasi istikrarsızlık ve karşıt gruplar arasındaki çatışmalar sonucu biri Tobruk’ta Temsilciler Meclisi (TM), diğeri Trablus’ta Milli Genel Kongre (MGK) olmak üzere iki meclis ve rakip yönetim ortaya çıkmıştı.
BM’nin girişimleriyle 17 Aralık 2015’te Fas’ın Suheyrat kentinde varılan Libya Siyasi Anlaşması uyarınca Başkanlık Konseyi (BK) kurulmuştu. BM Güvenlik Konseyi 2259 sayılı kararla BK’yı Libya’nın tek meşru temsilcisi olarak tanımıştı. BK başkanlığı görevine Fayiz es-Serrac getirilmişti. Ancak BK’nın sunduğu hükümet listeleri General Halife Hafter’in baskıları nedeniyle Tobruk’taki Temsilciler Meclisi’nde onaylanmadığı için bakanlar görevlerini vekaleten yürütüyor.
BAE’nin başkenti Abu Dabi’de Mayıs 2017’de uluslararası arabuluculuk girişimleri kapsamında bir araya gelen es-Serrac ile Hafter, genel seçimlerin yapılması ve Ulusal Mutabakat Hükümeti Başkanlık Konseyi’nin yeniden yapılandırılması konularında anlaşma sağlamıştı.