Libya Ulusal Petrol Şirketi (NOC) ez-Zuveytine ve el-Harika petrol limanlarından yapılan sevkiyatlarda mücbir sebep hali ilan etti. Ülkenin doğusunda yer alan petrol alanları ve limanların kapatılması, günlük 850 bin varil petrol üretimi kaybına neden oluyor.
Trablus merkezli NOC, Libya’nın petrol ihracatını kontrol altına almak isteyen doğulu grupların geçtiğimiz hafta iki limandan petrol sevkiyatının yapılmasını engellemek için saldırılar başlatmasının ardından açıklama yaptı.
Şirket daha önce General Halife Hafter’e bağlı güçler tarafından kapatılan ‘Petrol Hilali Bölgesi’ olarak bilinen bölgedeki Sidra, Ra’s el-Unuf, el-Harika ve ez-Zuveytine petrol limanlarından ihracatın askıya alınabileceği uyarısında bulunmuştu. Şirketin basın ofisinden yapılan açıklamada, “Mücbir sebep halinin ilan edilmesiyle limanların kapatılması, kısa ve uzun vadede ülke ekonomisini etkileyen ciddi sonuçlar doğurabilir” ifadeleri yer aldı.
Petrol limanlarında mücbir sebep hali ilan edildi
14 Haziran’da Halife Hafter liderliğindeki güçlere saldıran gruplar ile çıkan çatışmalar nedeniyle Ra’s Lanuf ve Sidra petrol limanlarında mücbir sebep hali ilan edildi. Gruplar, NOC’un bu limanlardaki çalışmalarını engelledi. Daha sonra gerilim yeniden arttı. Son gelişmelerden önce, günlük petrol üretimi 1 milyon varili aşan OPEC üyesi Libya’da yaşanan gerginliğin uzun vadeli bir gerilemeye sebep olması bekleniyor.
Petrol Kurumu Başkanı Mustafa Sunallah yaptığı açıklamada, “Doğabilecek sonuçlara karşı yapılan uyarılara ve ‘Genel Komuta’ (Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi’nin destek verdiği General Halife Hafter’e bağlı güçler) ile birlikte bir çözüm bulma çabalarımıza rağmen, ez-Zuveytine ve el-Harika petrol limanlarından geçtiğimiz iki gün boyunca sevkiyat yapılması engellendi. Sevkiyatın durmasıyla petrol depolama tesislerinin dolması, bizi üretimi durdurmak zorunda bıraktı” ifadelerini kullandı.
Gemilerin limanlara girişleri engellendi
NOC’un, geçtiğimiz hafta iki limanda mücbir sebep hali ilan etmesi bekleniyordu. Stokların artması ve depoların dolması nedeniyle Genel Komuta, yasal sözleşmeleri bulunan gemilerin limanlara girişlerini engelledi.
‘Mücbir sebep’ hali geçici bir iş durdurma durumudur. Anlaşma taraflarının kontrolü dışındaki olaylar nedeniyle petrol sözleşmelerinin karşılanamaması sonucu kurumun yasal yükümlülüklerine dayalı kanuni hakkıdır.
Bununla birlikte NOC, Hafter güçlerine Libya halkının çıkarları doğrultusunda görevlerini yerine getirmelerine izin verilmesi çağrısında bulundu.
Toplam zarar 650 milyon doları aştı
NOC tarafından yapılan açıklamada, limanların kapatılmasının, günlük toplam 850 bin varil ham petrol, 710 milyon metreküp doğalgaz ve 20 bin varilden fazla petrol ürünü kaybı ile yaklaşık 67,4 milyon dolarlık zarara sebep olduğu aktarıldı. 14 Haziran’dan bu yana toplam zarar 650 milyon doları aştı.
Libya, dünyanın dört bir yanına petrol ihraç ediyor. Libya Merkez Bankası, Trablus merkezli Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) adına petrol gelirlerini yönetiyor. Böylece paralel yetkililer tarafından yürütülen alanlarda da dahil olmak üzere ülke dört bir yanındaki devlet çalışanlarının maaşlarının ödenmesini sağlanıyor.
Antonio Guterres’ten çağrı
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres’in Libya’nın Petrol Hilali Bölgesi’nde yaşanan gelişmelerden endişe duyduğu, gerginliği sona erdirmek ve petrol kaynaklarının meşru makamlara geri verilmesi için harekete geçilmesi çağrısında bulunduğu belirtildi.
Antonio Guterres’in sözcüsü, Genel Sekreterin, BM Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) 2259 sayılı kararda da belirtildiği üzere, Libya kurumlarının birliğine ve NOC’un ülkenin petrolünü ihraç etmeye yönelik özel hakkına saygı duyulmasını istediğini kaydetti.
Açıklamada, Genel Sekreter Guterres’in, Muammer Kaddafi’yi deviren 2011 ayaklanmasının ardından yıllarca süren huzursuzluğun ardından Kuzey Afrika ülkesi Libya’yı istikrara kavuşturma ve yeniden birleştirme amacıyla uluslararası çabalara liderlik eden BM Libya Özel Temsilcisi Gassan Selame’ye verdiği destek yinelendi.
Avrupa ve ABD gelişmelerden endişeli
Çarşamba günü ABD, Fransa, İngiltere ve İtalya, Libya’nın doğusundaki Petrol Hilali Bölgesi’nde bulunan petrol sahaları ve limanlarının NOC’a paralel bir kuruluşa devredileceğinin ilan edilmesinden duydukları endişeyi dile getirdiler.
Perşembe günü, Avrupa Birliği (AB), Petrol Hilali Bölgesi’nde yapılan petrol satışının NOC dışındaki şirketlere ve kuruluşlara devredilmesine karşı çıktı. Brüksel, AB üye ülkeleri ve uluslararası toplumla birlikte Libya petrolünün gayri resmi kanallar aracılığı ile satışına karşı baskı uygulayacağını vurguladı.
AB Sözcüsü tarafından yapılan açıklamada, AB ve uluslararası toplumun, BMGK’nın Libya petrolüne ilişkin kararları uyarınca, resmi olarak NOC tarafından işletilen Libya petrolünün, gayri resmi kanallar aracılığıyla satışı veya satın alma girişimlerine karşı çıktığı aktarıldı. Açıklamada, “Petrol, üretim ve ihracat altyapısının tüm petrol gelirleri, Libya Merkez Bankası’nda ve işletimi NOC’un özel kontrolü altında kalmalı. Bu nedenle, NOC dışındaki kuruluşlar tarafından son dönemde dile getirilen ve Petrol Hilali Bölgesi’ndeki petrol istasyonlarından petrol ihracatı yapılmasını talep eden ifadeler kabul edilemez. Bu durum, BMGK kararlarına ters düşmektedir. Taraflar, ülkenin petrol endüstrisini tehdit edebilecek herhangi bir yasadışı eylemden kaçınmalı. AB, uluslararası tanınan resmi kanalların dışında Libya petrolünü satmaya yönelik herhangi bir girişimde bulunanlara karşı çıkmaya devam edecek” ifadeleri yer aldı.