Beyrut: Nezir Rıza
Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn’ın askerleri öldürmekten tutuklu bulunanların faydalanabileceği hiçbir genel af yasasını kabul etmeyeceği yönündeki açıklamaları, söz konusu genel af yasa tasarısında bazı istisnalar olacağını gösterirken, bu istisnalar genel af yasasını engelleyebilir. Lübnan Başbakanı Saad Hariri’nin daha önce yaptığı açıklamada, yasanın Abra ve Trablus olaylarına karışmayanları da kapsayacağını açıklaması göz önüne alındığında, bu durum Hariri ve Avn arasında bazı anlaşmazlıklara yol açabilir.
Cumhurbaşkanı Avn, Lübnan ordusunda hayatını kaybeden askerlerin ailelerinden oluşan bir grupla bir araya gelerek onların taleplerini dinledi. Bu taleplerin en önemlisi ise, mevcut Konsey’in görev süresinin bitiminden önce Temsilciler Meclisi’nde kabul edilen genel af kanununun asker öldürmekten hüküm giymiş suçluları kapsamaması oldu. Avn, vatanın bağımsızlığını, egemenliğini ve şerefini koruma yolunda şehit düşen askerlerin şehadetine vefa gösterilmesi konusunda çok ısrarcı olması sebebiyle bu konuyu yakından takip edeceğine ve asker öldürmekten hüküm giymiş veya hüküm giyecek olanların faydalanabileceği hiçbir genel af kanununun altına imza atmayacağına vurgu yaptı.
Avn’ın hayatını kaybeden askerlerin aileleri ile yaptığı görüşmede bulunan bazı kaynaklar, Cumhurbaşkanı’nın, asker öldürmekten suçlu bulunmuş veya bundan sonra bu sebeple suçlu bulunacak hiçbir kimsenin genel af yasasından yararlanamayacağı konusuna yaptığı vurguyu yinelediğini belirtti. Söz konusu kaynaklar Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Avn’ın genel af yasasına dâhil olmayanların İslamcılar mı yoksa başkaları mı olduğunu belirtmediğine, bu olaylara karışan her kim olursa olsun söz konusu af kanunundan yararlanmayacağı konusunda kesin bir duruş sergilediğini söylediğine dikkat çekti.
Genel af yasasının içeriği konusunda anlaşma sağlandığı halde metni henüz kabul edilmezken bu konuyu yakından takip eden bazı çevreler, Mişel Avn’ın söz konusu yasada bazı istisnalar olabileceği yönündeki açıklamalarının, onaylanması için Temsilciler Meclisi’ne gönderilmesi planlanan genel af yasasının kabul sürecini uzatacağını düşünüyor. Genel af yasa tasarısı, 90’lı yılların başında sonra sona eren Lübnan savaşından bu yana yayınlanan ikinci genel af.
Söz konusu istisnalar genel af yasasının kabul edilmesi önünde engel teşkil ediyor. Konuyla yakından ilgilenen ve Gelecek Hareketi’ne yakın siyasi kaynaklar Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, bazı istisnaların gündeme getirilmesinin genel af yasa tasarısını engelleyeceğini ve durumun belirginleşmesi için Başbakan Saad Hariri’nin beklemesi gerektiğini ifade etti. Söz konusu siyasi kaynaklar yaptıkları açıklamanın devamında, “İstisnaların Abra ve Trablus olaylarına karışmakla suçlanan zanlıların hepsini kapsaması konusunda kesin bir karar verilemez öyle ki, bu zanlıların bazıları direkt olarak savaşa katılmazken bazıları da hiçbir asker kanı dökmedi” dedi.
Abra (2013) ve Trablus (2014) savaşı davalarında tutuklu bulunan ve hüküm giyen zanlılar genel af kanun tasarısının kabul edilmesi önündeki en büyük engeli teşkil ediyor. Diğer taraftan bazılarının orduya karşı açık bir şekilde savaş ilan etmesine rağmen tutuklu bulunan zanlıların aileleri, söz konusu davalarda genel affın onları da kapsaması yönünde devlete baskı yapıyor.
Müslüman Alimler Heyeti Başkan Yardımcısı Salim er-Rafii Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Zanlıların aileleri üç şartın gerçekleşmesi durumunda istisnaları kabul eder. Birinci şart yargının, Abra’da Lübnan ordusuna karşı yapılan savaşa katılanların hepsini yargılama gücü ile alakalı ki, Abra savaşında bir üçüncü taraf var ve o da Hizbullah. Eğer yargı Hizbullah unsurlarını yargılamaya, kendi peşlerinde olan güvenlik güçlerinin kanını döken uyuşturucu tüccarlarını muhakeme etmeye, onları istisnaların dışında bırakmaya gücü yetiyorsa, tutukluların aileleri de söz konusu istisnaları kabul eder. İkinci şart ise adil mahkemelerin oluşturulması ve masumların hapislerde uzun süre kalmaması için yargı sürecinin hızlandırılması. Üçüncü şart da askerleri ve İsrail’in müttefiki olan Güney Lübnan ordusunda daha önceden bulunmuş olan sivilleri öldürenlerin ve o dönemde Lübnanlı asker ve sivillerin öldürülmesi olaylarına karışanların genel aftan ayrı tutulmamasıdır. Bu durumda istisnalar bütün kesimler tarafından kabul görecektir” dedi.
Er-Rafii, Abra olaylarına karışmakla suçlanan zanlıların ailelerinin, asker kanının döküldüğü olaylara karışanların adil bir şekilde yargılanmasına karşı olmadıklarını, ancak devletin bu davalarda adil bir şekilde yargılama yapamayacağını düşünerek oğulları için af istediklerini belirtti. Genel af kanun tasarısı; uyuşturucu ticareti, çatışma ve hırsızlık olaylarına karışan ve hakkında tutuklama kararı çıkan binlerce kişinin serbest bırakılmasını içeriyor. Söz konusu yasa tasarısı, bin 500 İslami tutuklunun yanı sıra İsrail’in 2000 bin yılında Güney Lübnan’dan çekilmesinden sonra İsrail’e sürülen ve Güney Lübnan Ordusu saflarında bulunmuş 4 bin 900 kişinin de serbest bırakılmasını kapsıyor.
İslami tutukluların aileleri Hariri’nin geçtiğimiz Aralık ayında genel affın İslami tutukluları kapsayacağı konusunda söz verdiğini ve cezaların hafifletilerek genel affın kendilerini kapsamadığı kimselerinde söz konusu aftan yararlanacağını söylediğini belirtmişti.