Lübnan’daki Suriye rejimi yanlılarının, rejim ile muhalifler arasında uzlaşı sağlamak için önümüzdeki hafta Şam’ın batı kırsalındaki bölgelerde bulunan 450 Suriyeli mültecinin ülkelerine geri dönmesini sağlamak üzere girişimlerde bulunduğu ortaya çıktı.

Lübnan’daki Suriyeli mültecileri Suriye’ye geri döndürme çabaları üç ayrı eksende ilerledi. Kamplardaki mültecilerle bağlantısı olan Suriyeliler tarafından üstlenilen birinci aşama, Haziran 2017’de başladı. Mültecilerin geri dönmeye teşvik edildiği girişimlerin neticesinde Batı Kalamun’un köylerine doğru 3 konvoy hareket etti.

İkinci aşamada Lübnan Hizbullah’ı, Suriye rejimiyle iletişime geçerek yerinden edilenlerin geri dönüşünü kolaylaştırmak için yaptığı planı açıkladı. Lübnanlılar tarafından yürütülen üçüncü aşamada ise, Suriye rejimine karşı olan ve rejim ordusundan ayrılarak 2011-2013 yılları arasında Lübnan’a kaçak yollarla giren muhaliflerin dönüşünün kolaylaştırılması amaçlandı.

Üçüncü aşamanın kapsadığı kişileri geri getirme çabaları, Suriye rejiminin Lübnan’da bulunan muhalifler ile uzlaşı çabalarını genişlettiğini gösteriyor. Sayıları yüzlerce olduğu tahmin edilen üçüncü grup, Lübnan’ın doğusunda yer alan Beka ilinin doğu ve merkez bölgelerinde ikamet ediyor. Lübnanlı Zafer el-Nahlavi ve Suriye rejimine yakın diğer Lübnanlılar, üçüncü aşamadaki planı Suriye Devlet Başkanı Beşar Esed’in kardeşi komutan Mahir Esed ile koordineli bir şekilde gerçekleştirirken, geri dönüşler Şam ve Moskova’nın teminatı altında bulunuyor.

Muhaliflerin dönüşü başkalarını da teşvik edecek

Nahlavi Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Rejim tarafından aranan muhaliflere dair sorunun çözülmesi, haklarında herhangi bir dosya olmayan kişileri de ülkelerine dönmeye teşvik edecek” ifadelerini kullandı. Nahlavi, Muadamiyat el-Şam, Zabadani, Bloudan ve Şam kırsalındaki bölgelerden Lübnan’a göç eden yüzlerce muhalif isimden oluşan listelerinin sunulduğuna işaret ederek, söz konusu isimlerin ‘gruplar halinde onaylanmaya başladığını’ belirti.

Söz konusu kişiler, Mahir Esed komutanlığındaki Dördüncü Tümen’den gerekli resmi evraklarını almalarının ardından ülkelerine geri dönüyor ve Şam kırsalında güvenlik görevlerini üstleniyor

Beka bölgesinden ayrılan Lübnanlı Zafer el-Nahlavi, politik olarak herhangi bir gruba ait olmadığını söylüyor, ancak mültecilerin geri dönüşünü koordine etmek için Lübnan ve Suriye devletlerine yardımcı olması amacıyla kendisini yetkili kılan Suriyeli isimlerle ilişkisi olduğunu da ekliyor. Nahlavi, üstlenmiş olduğu görevle ilgili, “Lübnan ve Suriye devletlerinin rızasının olduğu bireysel bir girişim” ifadesini kullanıyor.

Geri dönenler tutuklanmayacak

Ülkeye dönen kişilerin tutuklanmasını önleyecek Rus güvencelerine dikkat çeken Nahlavi, geçen hafta, aranılan muhaliflerin ilk grubunun geri dönüşü için başlatılan girişimin başarılı olduğuna işaret etti. Nahlavi, “Muadamiyat el-Şam’dan ayrılıp Almanya ve Mısır’da ikamet eden Suriyeliler, şehirlerine geri dönmek için benimle irtibata geçti” dedi.

Lübnan’a göç eden ‘aranılanlar’ listesi, Suriye ordusundan ayrılanları, Özgür Suriye Ordusu üyelerini ve muhaliflerin destekçilerini kapsıyor. Muadamiyat el-Şam’daki iş adamlarından oluşan ilk grup geçen hafta geri döndü. Bu grup, Lübnan’a göç ettikten sonra Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) Ofisi listelerine kaydolmamıştı.

Söz konusu uzlaşıların, askerlik ve zorunlu hizmete geri dönmesi gereken kişiler dışında kalan herkesi garanti ettiğini söyleyen Nahlavi, ‘Hakkında yakalama kararı çıkarılanların ihtiyat için kendilerine ihtiyaç duyulmaması sebebiyle zorunlu hizmet kapsamında değerlendirilmediklerine, ancak tekrar hizmet etmeyi talep ederlerse, her zaman katılabileceklerini’ ifade etti. Nahlavi ayrıca, “geri dönenlerin sabıka kayıtlarının tamamen silindiğini, Suriye Askeri Yapı İdaresi’nden evlerini onarmak için yardım alabileceklerini ve Suriye hükümetinin ev sahibi olmayanların barınmaları için kolaylıklar sağlayacağını” sözlerine ekledi.

Muadamiyat el-Şam, krizin başlangıcında Suriye rejimine karşı ilk muhalif grupların ortaya çıktığı bölgelerden biri sayılıyor. Muadamiyat el-Şam, Suriye’nin başkentine yaklaşık 7 kilometre uzaklıkta 350 bin nüfusa sahip bir beldeydi. Suriye rejiminin birkaç ay önce kontrolü ele geçirmesinin ardından şu an beldede 70 bin kişi yaşıyor.

Nahlavi, önümüzdeki hafta Suriyeli muhaliflerden oluşan yeni bir grubun geri dönüşü için hazırlık yapıldığını aktardı. Yaklaşık 450 kişi Şam’ın batısındaki Zabadani ve Bloudan kasabalarına geri dönecek. Nahlavi bu kişilerden çoğunun kendi arabalarıyla kasabalarına döneceklerine dikkat çekti.